ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 12

Spekülasyon

Döviz Piyasas›n›n ‹fllevleri

Temiz dalgalanma (clean float): Sadece kısa dönemli düzensiz dalgalanmaların ortadan kaldırılması amacıyla döviz kurlar›na müdahale edilmesidir. Böylece piyasada oluşan aşırı değişkenlik giderilmiş olur.

Döviz Piyasası İşlemleri: Arbitraj ve Spekülasyon

DÖVİZ PİYASASI

Bu rejimde Merkez Bankası belirli bir merkezî parite tespit eder ve bu pariteyi çeşitli göstergeler doğrultusunda ayarlar. Bu sistem enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde aralık sisteminin uygulanış biçimi olup ulusal paranın aşırı değerlenmesini önler. Böylece döviz kurundaki büyük değişmelerin ve spekülasyonun getireceği zararlardan kaçınılabilir.

Döviz Piyasasının İşlevleri

Sabit kur sisteminde ulusal paranın değerinin parasal otoritenin kararı ile resmen düşürülmesine devalüasyon adı verilir. Paranın değerinin yükseltilmesine de revalüasyon denir. Bu kavramlar sadece sabit kur sisteminde geçerli olan kavramlar olup dalgalı kur sisteminde kur ayarlaması olarak ifade edilmektedir.

Döviz işlemlerini yürüten resmî kurumlar Merkez Bankası ve Hazinedir. Merkez Bankası bu piyasanın en düzenli resmî katılımcısıdır. Merkez Bankasının döviz işlemleri yapmasının temel amacı ulusal paranın değerini korumak ve döviz rezervlerini belirli bir düzeyde tutmaktır.

Nispi satın alma gücü paritesi, mutlak yaklaşımdan farklı olarak döviz kurlarının alması gereken değeri açıklamaz. Bu teori döviz kurlarının, belli bir dönemde ne kadar değişmesi gerektiğini açıklar.

1970’li yıllardan sonra dalgalı kur sistemi uygulamasının yaygınlaşması ile kur riskinden kaçınma ihtiyacı artmış, bu ihtiyaçtan türeyen türev işlemler geliştirilmiştir. Türev işlemler piyasası kapsamında temel olarak forward işlemler, futures işlemler, opsiyon işlemleri ve swap sözleşmeler yer almaktadır.

ABD doları baz alınarak ortak dolar paydası üzerinden hesaplanan kurlara çapraz kur ad› verilir. Genellikle uluslararası piyasalarda döviz kurları ABD doları cinsinden kote edildiği için tüm para birimlerinin dolara karşı değeri bilinmektedir.

Katı sabit kur sisteminin bir diğer şekli de para kuruludur. Belirli yasal düzenlemeler gerektiren bu rejimde ülke parası, seçilen bir yabancı paraya ya da para sepetine sabit kurdan bağlanır. Para kurulunun sabit kur sisteminden farkı kendine özgü baz› kuralları olmasıdır.

Döviz Piyasası İşlemleri: Arbitraj ve Spekülasyon

Döviz piyasasında işlem gören yabancı paralar nakit biçiminde veya nakte dönüştürülebilen varlıklar biçiminde olabilmektedir. Nakit biçiminde olan yabancı paralara efektif adı verilir. Buna karşılık yabancı para cinsinden düzenlenmiş banka havaleleri, ödeme emirleri, poliçeler ve seyahat çekleri şeklinde nakte dönüştürülebilen araçlar döviz olarak ifade edilmektedir.

• Üretim etkisi • Tüketim etkisi • Gelir etkisi • Yeniden dağıtım etkisi Koruma etkisi

Gümrük vergisi sebebiyle tüketimde meydana gelen azalma aynen koruma etkisinde oldu- ğu gibi reel bir kayıptır. Gelişme yolunda olan ülkelerde yeni kurulan sektörlerin belli sü- relerle gümrük tarifesi ile korunma sürecinde tüketiciler daha yüksek fiyatlarla mal satın almak zorunda kalabilir ve refah kaybına uğrayabilirler. Fakat uzun dönemde, korunan sektörde üretim maliyetleri ve fiyatlar düşerse, tüketicilerin katlanmış oldukları refah kaybı giderilmiş olur.

"Ödemeler Dengesinin Temel Hesapları" başlıklı konuyu inceleyiniz.

"Ödemeler Dengesinin Temel Hesapları" başlıklı konuyu inceleyiniz.

DTÖ’nün kurulmasıyla birlikte DTÖ Kurucu Anlaşması’nın 1 (A) No’lu Ek’inde yer alan Mal Ticaretinde Çoktaraflı Anlaşmalar’dan biri hâlini alan GATT, GATT 1994 olarak anılmaya başlamıştır.