ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 4

IMF nin amaçları arasında döviz kuru istikrarını sağlayarak ülkelerin rekabetçi döviz değer kayıplarına başvurmalarını engellemek yer alır. Oysa ki D seçeneğinde döviz değer kayıplarına başvurmalarını sağlamak denmiştir. Bu yüzden yanlış olan D seçeneğidir.

Uygulamada başlıca üç tür tarife sistemi vardır. Bunlar, tek kolonlu (single-column) çift kolonlu (double-column) ve üç kolonlu (triple-column) tarife sistemleridir. Gümrük vergileri yasa ile konuyorsa böyle tarifelere otonom tarife denir. Eğer vergiler uluslararası anlaşmalar ve karşılıklı görüşmeler sonucunda belirleniyorsa bu tip tarişere sözleşmeli tarife (conventional tariff) adı verilir.

Malın alıcı ülkenin limanına ulaştığı andaki fiyatıdır. Mal bedeli, sigorta ve navlunu kapsar. CIF fiyat uygulamasında malın taşıma ve sigorta giderlerini satıcı (ihracatçı) ülke üstlenmektedir. Bu fiyatta, taşıma sırasında malların kayıp ve hasar riskine karşı deniz sigortası sağlama yükümlülüğü de vardır. CIF terimi, malların ihraç işlemlerinin satıcı tarafından yapılmasını öngörür

I. değer esasına göre belirlenen advalorem vergi, adet ya da ağırlık esasına dayalı olarak belirlenen spesifik vergiye göre toplanabilecek gelirin tahmin edilmesini kolaylaştırır. II. advalorem vergi, etkisi bakımından ucuz ürünlerde daha düşük, pahalı ürünlerde daha yüksek olması sebebiyle spesifik vergiye göre adalete daha uygundur III. uluslararası müzakerelerde tarife oranlarının karşılaştırılması, gümrüklerin advalorem olarak uygulamaları hâlinde daha kolay olabilmektedir.

Üreticinin giderek azalan getiriler toplamıdır. Her ek birimde maliyetler artacağı için maliyet ile satış fiyatı arasındaki fark giderek daralır.

GATT 1947 uluslararası ticaret kurallarını belirlerken beş temel ilkeyi esas almıştır. Bu ilkeler, günümüzde DTÖ nün de temel ilkeleri olarak benimsenmiştir. Dolayısıyla doğru yanıt B seçeneğidir.

GATT 1947 'nin 14.maddesi uyarınca gümrük birlikleri ve serbest ticaret bölgeleri en çok kayrılan ülke ilkesinin en önemli istisnaları arasında yer alır. Cevap C seçeneğidir.

Uluslararası ticarette uygulanan tarife oranlarının tümü bağlı tarife oranları değildir.Diğer seçeneklerde verilen bilgiler doğrudur. Yanlış olan bilgi sorulduğundan yanıt E seçeneğidir.

1980 li yıllardan itibaren küreselleşmenin hız kazanmasıyla GATT 'nin zayıf yönleri ortaya çıkmış ve sonuçta DTÖ kurulmuştur. D seçeneği dışındaki seçeneklerde verilen bilgiler DTÖ nün kurulmasına yol açan aşamaları içermektedir. Yanıt D seçeneğidir.

Seattle Bakanlar Konferansı ile ilgili olarak verilen doğru bilgi C seçeneğindedir. Küreselleşme karşıtı gösteriler bu konferansa tarihi bir nitelik kazandırmada önemli bir paya sahiptir.

Serbest ticaret bölgeleri, üye ülkelerin serbest ticaret bölgesi dışındaki ülkelere karşı kendi ticari düzenlemelerini uygulamayı sürdürmeleri nedeniyle ticaret yolunun değişmesi (trade deflection) sorunu yaratmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Pareto Optimumu tam rekabet piyasası koşullarında ekonominin genel dengesini ifade etmektedir. Gümrük birliklerinin dinamik etkileri arasında yer almaz. Bu yüzden doğru yanıt B seçeneğidir

Optimum (en uygun) tarife, ticaret hacmindeki daralmanın olumsuz etkilerine kar- şılık, ticaret hadlerindeki iyileşmeden doğan net refah artışlarını maksimum yapan gümrük tarifesidir

dış ticarete uygulanan diğer tarife dışı kısıtlamaları on iki başlık altında incelemek mümkündür: • Dolaylı Vergiler: Gümrük tarifeleri gibi ithal mallarının fiyatlarının arttırılarak ithalat hacmini daraltan bütün diğer kısıtlamalar tarife benzeri önlemler olarak kabul edilir. Bu önlemler arasında dolaylı vergiler en önemlisidir. Bu vergiler, bir mal veya hizmetin üretim veya satış aşamalarında o mal üzerine konulan vergilerdir. • İthal Teminatları: İthal teminatı, ithalatçının ithal edeceği mal bedelinin belli oranını yetkili bankalara yatırmasıdır. • Tarife Kotaları ve Mevsimlik Gümrük Vergileri: Tarife kotaları, ilan edilen gümrük vergisinin (fiili vergi) ancak belli bir miktar ithalat için geçerli olması, bunun aşılması durumunda yasal vergi oranına kadar tedricen yükseltilmesidir. • İthalat Vergileri ve Fonlar: Gümrük vergisine eşdeğer ithalat vergileri de bir tarife dışı kısıtlamadır. Türkiye’de 1993 yılına kadar belediye hissesi, damga resmi, destekleme ve fiyat istikrar fonu, kaynak kullanımı destekleme fonu, maden fonu, konut fonu, ulaştırma altyapıları resmi gibi çok sayıda gümrük vergisine eşdeğer vergi uygulanmıştır. • Görünmeyen Engeller: İthal hacmini doğrudan etkileyen bütün iradi ve teknik düzenlemeler görünmeyen engellerdir. • Sübvansiyonlar: Ülkeler firmalarının rekabet şansını arttırmak amacıyla üretici ve ihracatçılara sübvansiyonda bulunurlar. • Emek Standartları: Küreselleşen dünyada emek faktörüne ilişkin farklı standartlar, ticaret üzerinde önemli engeller yaratmaktadır. • Teknik Engeller ve Ürün Standartları: Teknik engeller, dış ticarete sağlık ve güvenlik amacıyla getirilen tüm ürün standartlarını kapsamaktadır. • Yerli Parça Kullanım Zorunluluğu: Sanayi ürünlerinde yerli parça kullanım zorunluluğu dış ticarette önemli bir görünmez engeldir. • Kamu Alımları: Günümüzde hükûmet alımları (goverment procurement) dış ticarete getirilen önemli bir görünmeyen engeldir. • Fiyat Denetimleri: Bu tür kısıtlamalar, değişken vergiler, asgari fiyat ve gö- nüllü ihracat fiyatı gibi uygulamalardır. • Gözetleme ve İzleme Önlemleri: Fiyat ve miktar araştırmaları, ürünlerin mevzuata uygun olarak üretilip üretilmediğinin belirlenmesi ile anti-damping ve telafi edici vergiler (countervailing duties) olarak ele alınabilir.

GATT 1947 uluslararası ticaret kurallarını belirlerken beş temel ilkeyi esas almıştır. Bu ilkeler, günümüzde DTÖ’nün de temel ilkeleri olarak benimsenmiştir:
• Uluslararası ticarette ayrımcılığın ortadan kaldırılması
• Uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi
• Uluslararası ticaretin şeffaflaştırılması
• Uluslararası ticarette adil rekabet kurallarının benimsenmesi
• Uluslararası ticaretin ekonomik kalkınmayı desteklemesi ve ekonomik reformu teşvik etmesi

Esasen GATT 1947 ve günümüzde GATT 1994, uluslararası ticarette uygulanan korumacı engellerden tarifeleri, tarife dışı engellere tercih etmektedir.Uruguay Ticaret Turu’nda tarım ürünleri, tekstil ve konfeksiyon ithalatına uygulanan ithalat kotalarının kademeli olarak ithalat tarifesine dönüştürülmesine karar
verilmiştir. Bu dönüşüm tarifikasyon olarak adlandırılmaktadır.

DTÖ Anlaşması toplam dört Ek’ten oluşan, kapsamlı bir anlaşmadır. EK 1 A’da GATT 1994’ü de kapsayan Mal Ticaretinde Çok Taraflı Anlaşmalar, EK 1 B’de Hizmetler Ticareti Genel Anlaşması (GATS) ve Ekleri, EK 1 C’de Ticaretle İlgili Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS) yer almaktadır. EK 2’de Anlaşmazlıkların Çözümlenmesinde Kural ve Yöntemleri Tespit Eden Mutabakat Metni (DSU), EK 3’de Ticaret Politikalarını Gözden Geçirme Mekanizması ve EK 4’te ise Çoklu Ticaret Anlaşmaları mevcuttur.

Seattle Bakanlar Konferansı sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasındaki değil, gelişmiş ülkelerin kendi aralarındaki uzlaşmazlıkların da su yüzüne çıktığı ilk Konferans’tır. Özellikle ABD ve Avrupa Birliği arasında tarım sübvansiyonları konusunda yaşanan anlaşmazlık, en önemli uzlaşmazlık nedenlerinden birini oluşturmuştur.

Gelişmekte olan ülkeler ilk kez Cancun Bakanlar Konferansı’nda, Brezilya’nın
girişimleriyle G-20 adı altında bir koalisyon oluşturmuş ve ekonomik çıkarları
için ortak hareket ederek gelişmiş ülkelere karşı ortak bir tutum geliştirmiştir.

Ekonomik entegrasyonun ilk aşaması tercihli ticaret düzenlemeleridir.