ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 26

Ekonomik etkinsizlik iki nedenle ortaya çıkmaktadır. İlk neden, üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkan üretim sapma maliyetidir. İkinci neden ise tüketicilerin ilgili malları dünya fiyatından daha yüksek iç fiyattan satın almak durumunda kalmalarından kaynaklanan tüketim sapma maliyetidir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Serbest dış ticaret politikasının yarattığı dinamik kazançlardan biri, ölçek ekonomileridir. Korumacı dış ticaret politikasının benimsendiği bir ekonomide rekabet azalır ve firmaların elde ettiği kâr artar. Kâr artışı, koruma nedeniyle daralan iç piyasalarda üretim yapmayı cazip hâle getirir ve korunan endüstrilerde üretim yapan firma sayısını arttırır. Böylece firmaların daralan üretim hacimleri nedeniyle ölçek ekonomilerinden yararlanma olanakları ortadan kalkar. Diğer bir ifadeyle her bir firmanın üretim ölçeği etkinsiz olur. Doğru cevap B seçeneğidir.

Hükûmetlerin korumacı dış ticaret politikası uygulamalarının nedenlerinden biri, korumacı araçların ülkenin dış ticaret dengesini iyileştirmesidir. Korumacı araçlara başvurulduğunda ithalat azalır ve böylece dış ticaret dengesi iyileşir. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), ödemeler bilançosu açığı sorunu ile karşı karşıya kalan bir ülkenin, geçici olarak dış ticaretini kısıtlamasına olanak tanımaktadır.

İthalat tarifesi veya benzeri bir korumacı dış ticaret politikası aracılığıyla dış ticaret haddinin iyileşmesi, büyük ülke varsayımı altında altında geçerlidir. Diğer bir ifadeyle sadece büyük ülke, ithalat tarifesi veya benzeri bir araçla dış ticaret haddini değiştirebilir ve bu yolla ülke refahını etkileyebilir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Optimum Tarife Oranı: Dış ticaret haddi etkisinin ticaret hacmi etkisinden fazla gerçekleşmesini sağlayan ve böylece tarife uygulayan ülkenin refahını arttıran tarife oranıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Ekonomik etkinliğin sağlanamadığı durumlara, piyasa mekanizmasının başarısızlığı anlamında piyasa başarısızlıkları denilmektedir. Piyasa başarısızlıklarının temel nedenleri, dışsallıklar, kamu malları, eksik bilgi, aksak rekabet ve gelir dağılımında adaletsizliktir. Piyasa başarısızlıklarının telafisi için devlet (hükûmet) müdahalesine ihtiyaç duyulmaktadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Bebek endüstri tezi, 18 yüzyılın sonlarına doğru A. Hamilton ve F. List tarafından geliştirilmiş, 20 yüzyılda özellikle Latin Amerika ülkeleri tarafından benimsenmiştir. Tez, mevcut durumda ithalata dayalı bir endüstrinin uzun dönemde
karşılaştırmalı üstünlük elde edeceği varsayımına dayanmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Gelişmiş ülkelerde uluslararası işlemlerin artan önemi ile birlikte ekonomik yapı da değişime uğramış ve hizmetler sektörü ekonominin belkemiğini oluşturmaya başlamıştır. Hizmetler sektöründeki nispi büyüme ve imalat sanayindeki işgücü
oranının düşmesi, sanayileşmenin yerini sanayisizleşmenin almaya başladığı görülmüştür. Doğru cevap D seçeneğidir.

Hükûmetler toplum sağlığını gerekçe göstererek ithal edecekleri mallar için ürün standartları geliştirebilirler. Ürün standartlarının tarife dışı kısıtlama olarak uygulanmasına çok sayıda örnek verilebilir. Örneğin geçmişte ABD, yerli üreticileri korumak amacıyla
Arjantin’de yetişmiş sığır etinde toplum sağlığını tehdit eden gizli bir virüs bulunduğunu iddia ederek Arjantin’den gerçekleştirdiği sığır eti ithalatını kısıtlamıştır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Gümrük tarifeleri, geniş anlamda dış ekonomi politikasının, dar anlamda ise dış ticaret politikasının en çok kullanılan araçlarındandır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Gümrük vergileri, gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihte yürürlükte olan gümrük tarifesine göre hesaplanır. Uygulamada
başlıca üç tür tarife sistemi vardır. Bunlar, tek kolonlu (single-column) çift kolonlu (double-column) ve üç kolonlu (triple-column) tarife sistemleridir. Gümrük vergileri yasa ile konuyorsa böyle tarifelere otonom tarife denir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Tek kolonlu tarife sistemleri otonom nitelik taşır ve ayırımcı (discriminatory) özelliği yoktur. Bu sistemde, her mala ülke orijinine bakılmaksızın bir tek vergi uygulanır ve yasal düzenleme yapılmadan karşılıklı görüşmelerle değiştirilemez. Bu tip tarife sistemleri, sadece gelir veya koruma amacı güden ülkeler için yararlıdır. WTO üyesi devletlerin tarife cetvelleri iki kolonludur ve genel ve sözleşmeli form şeklindedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Günümüzde gümrük vergileri ithalattan alınır. Bununla beraber belli bir malın ihracını kısıtlamak ve gelir sağlamak amacıyla ihracattan da gümrük vergisi alma yoluna gidilmektedir. Dış ticarete konulan gümrük vergilerinin başlıca iki amacı vardır. Bunlar, devlet hazinesine gelir sağlamak ve yerli sanayi dış rekabete karşı korumaktır. Gümrük vergileri, devletin kolay gelir sağlama yollarından biri olduğu için dış ticaret politikasının en eski aracıdır. Kolay tahsil edilir, kısa sürede istenilen gelir elde edilir. Özellikle gelişme yolunda olan ülkelerde devlet hazinesinin önemli gelir kaynağını oluşturur. Gümrük vergilerinden etkili gelir sağlayabilmek için bu vergilerin geniş tüketim alanı olan mallara uygulanması ve ticareti kısmayacak şekilde gümrük gelirlerini
maksimize eden seviyede olması gerekir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Advalorem vergiler ithal edilen malın değeri üzerinden yüzde olarak alınır. Spesifik vergiler ise ithâl edilen malın fiziki birimleri başına sabit miktarlarda tahsil edilir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Spesifik vergiler ise ithâl edilen malın fiziki birimleri başına sabit miktarlarda tahsil edilir. Advalorem vergiler, yüksek fiyatlı imalat sanayi ürünlerine, spesifik vergilere oranla daha etkili uygulanabilir. Fiyatların hızla yükseldiği bir ortamda spesifik vergi tarifesi yürürlükte ise devletin vergi gelirinde artış olmaz. Spesifik vergiler, bir malın düşük kalitelerini yüksek kalitelilerine oranla daha fazla vergilendirdiği için sakıncalıdır. uluslararası müzakerelerde tarife oranlarının karşılaştırılması, gümrüklerin advalorem olarak uygulamaları hâlinde daha kolay olabilmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Gümrük vergileri fiyatları yükselterek tüketimin kısılmasına yol açar. Tüketimde meydana gelen azalma, ithal malının talep esnekliğinin büyüklüğüne bağlıdır. Esneklik birden büyük ise vergi sebebiyle artan fiyatlar tüketimi daha fazla kısar;
tüketici eskisine oranla daha az mal tüketeceği için refahında bir azalma meydana gelir. Buna tüketim etkisi (consumption effect) denir.

Optimum (en uygun) tarife, ticaret hacmindeki daralmanın olumsuz etkilerine karşılık, ticaret hadlerindeki iyileşmeden doğan net refah artışlarını maksimum yapan gümrük tarifesidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İthal Teminatları: İthal teminatı, ithalatçının ithal edeceği mal bedelinin belli oranını yetkili bankalara yatırmasıdır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Miktar kısıtlamaları diğer bir deyişle kotalar, tarife dışı kısıtlamalar içinde en önemli olanıdır. Kota, gümrük tarifesinden farklı olarak, ithalat miktar veya değeri üzerinde mutlak bir sınırlama getirir. Kota bir çeşit tarifedir. Aralarındaki tek fark, kotanın maliyetleri dikkate almaksızın otomatik bir koruma sağlamasıdır.

GATT 1947 toplam yirmi üç ülkenin taraf olduğu çok taraflı bir uluslararası anlaşmadır. GATT 1947’nin amacı, üye ülkelerin yaşam standartlarını yükseltmek, istikrarlı büyüme ile kaynakların tam kullanımını sağlamak, üretimin ve uluslararası ticaretin geliştirilmesine katkı sağlamaktır. Bu doğrultuda GATT 1947’nin temel önceliği, tarife ve tarife dışı engelleri kaldırarak uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi olmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.