ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 23

Uluslararası iktisat politikası, hükûmetlerin ticaret ve üretim faktörleri akışlarının hacmine, yönüne ve kapsamına yönelik müdahalelerini içermektedir. Doğru cevap A'dır.

Otarşi, uluslararası ticaretin olmadığı, kendi kendine yeten bir ekonomiyi tanımlamaktadır. Doğru cevap B'dir.

GATT 1947 uluslararası ticaret kurallarını belirlerken beş temel ilkeyi esas almıştır.
Bu ilkeler, günümüzde DTÖ’nün de temel ilkeleri olarak benimsenmiştir:
• Uluslararası ticarette ayrımcılığın ortadan kaldırılması
• Uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi
• Uluslararası ticaretin şeffaflaştırılması
• Uluslararası ticarette adil rekabet kurallarının benimsenmesi
• Uluslararası ticaretin ekonomik kalkınmayı desteklemesi ve ekonomik reformu
teşvik etmesi

DTÖ, 1986 yılında Uruguay’ın Punta del Este şehrinde başlayan, Uruguay Ticaret
Turu olarak adlandırılan ve 1994 yılında Fas’ın Marakeş şehrinde sona eren müzakereler sonucunda, 1 Ocak 1995 tarihinde yürürlüğe giren DTÖ Anlaşması (Marakeş Anlaşması) ile kurulmuştur.

DTÖ’ye üye ülkeler arasındaki uzlaşmazlıklar, Aralık 1996’da toplanan DTÖ’nün kuruluşundan sonraki ilk Bakanlar Konferansı olan Singapur Bakanlar Konferansı’nda belirginleşmeye başlamıştır. Singapur Bakanlar Konferansı’nda gelişmiş ülkeler yatırımlar, rekabet, kamu alımlarında şeffaflık ve ticaretin kolaylaştırılması gibi yeni konuların DTÖ’nün gündemine alınmasını talep etmiştir.

Aralık 1999’da gerçekleştirilen Seattle Bakanlar Konferansı ise birçok yönüyle tarihe geçen bir Konferans olmuştur. Seattle Bakanlar Konferansı sadece az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ile gelişmiş ülkeler arasındaki değil, gelişmiş ülkelerin kendi aralarındaki uzlaşmazlıkların da su yüzüne çıktığı ilk Konferans’tır. Özellikle ABD ve Avrupa Birliği arasında tarım sübvansiyonları konusunda yaşanan anlaşmazlık, en önemli uzlaşmazlık nedenlerinden birini oluşturmuştur.

Cancun Bakanlar Konferansı bir başka ilke de sahne olmuştur. Gelişmekte olan ülkeler ilk kez Cancun Bakanlar Konferansı’nda, Brezilya’nın girişimleriyle G-20 adı altında bir koalisyon oluşturmuş ve ekonomik çıkarları için ortak hareket ederek gelişmiş ülkelere karşı ortak bir tutum geliştirmiştir.

Ekonomik Entegrasyon Aşamaları,

Korumacı dış ticaret politikası araçlarının kullanılmadığı, serbest dış ticaret koşullarının geçerli olduğu bir ekonomide ülke karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olduğu malları üretmekte tüketiciler bu malları dünya fiyatlarından satın almakta ve böylece ekonomik etkinliğe ulaşılmaktadır.

Aksi durumda ülke karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olmadığı malları üreterek ekonomik etkinsizlik yaratmaktadır.

Ekonomik etkinsizlik iki nedenle ortaya çıkmaktadır.

İlk neden, üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkan üretim sapma maliyetidir.

İkinci neden ise tüketicilerin ilgili malları dünya fiyatından daha yüksek iç fiyattan satın almak durumunda kalmalarından kaynaklanan tüketim sapma maliyetidir. Doğru cevap B'dir.

Gümrük birliklerinin ekonomik etkileri sistematik bir şekilde ilk kez Jacop Viner tarafından incelenmiştir. Jacop Viner 1950 yılında yayımlanan Gümrük Birliği Meselesi (The Customs Union Issue) adlı kitabında gümrük birliklerinin statik etkilerini analiz etmiştir.

Ölçek ekonomileri: Üretim hacminin genişlemesi nedeniyle ortalama üretim maliyetlerinin düşmesinden kaynaklanan ölçek ekonomileri, içsel ölçek ekonomileri ve dışsal ölçek ekonomileri olarak ikiye ayrılmaktadır.

İçsel ölçek ekonomileri, firmanın kendisinden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır.

Dışsal ölçek ekonomileri ise firmanın mensubu olduğu endüstriden kaynaklanan maliyet tasarruflarıdır.

Endüstride üretim ölçeğinin artması firmalara maliyet tasarrufu sağlıyorsa, firmaların dışsal ölçek ekonomilerinden yararlandığı kabul edilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Üretimde dışsallık durumunda, ilave birim mal üretiminin topluma yüklediği maliyet (marjinal sosyal maliyet-MSC), ilave birim mal üretiminin üreticiye yüklediği maliyete (marjinal özel maliyet-MPC) eşit değildir. Aradaki fark, ilave birim mal üretiminin topluma yüklediği maliyet (marjinal dışsal maliyet-MEC) tir. Doğru cevap E'dir.

İthalat tarifeleri, ithal edilen mallar üzerinden tahsil edilecek vergileri belirleyen listelerdir. İthalat tarifeleri literatürde ithal edilen mal üzerinden alınan vergiler olarak da tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Üretim faktörlerinin karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunan malların üretiminden karşılaştırmalı üstünlüğe sahip olunmayan malların üretimine aktarılmasıyla ortaya çıkan üretim sapma maliyetidir. Doğru cevap D'dir.

Sorudaki şekilde X malı ithalatına kota uygulayan bir küçük ülkede ithalatçının kazancı kısmi denge analizi yardımıyla incelenmiştir. Şekil de görüldüğü gibi ithalat kotası uygulaması X malı fiyatını P_w’den P_w+q ya yükseltmiştir.

Fiyat artışı, ithalat tarifesi uygulamasında olduğu gibi ithalat kotası uygulamasında da üretim sapma maliyeti ve tüketim sapma maliyeti nedeniyle ekonomik etkinsizlik yaratmıştır.

İthalat kotası ile ithalat tarifesi arasındaki fark, dış ticaretin kısıtlanmasından doğan, BDFC dikdörtgeni ile temsil edilen gelirin kimin kasasına gireceği noktasında ortaya çıkmaktadır. İthalat tarifesinde bu gelir kamu harcamalarının finansmanında kullanılmak üzere hazineye giderken ithalat kotasında ithalat lisansına sahip olan ithalatçının kasasına girmektedir. Doğru cevap B'dir.

Adam Smith’den günümüze, serbest dış ticaret politikasının yukarıda kısaca belirtilen nedenlerle en iyi politika olduğu tezi savunulsa bile gerçek hayatta serbest dış ticaret politikası sadece Hong Kong’ta uygulanmaktadır. Yasal olarak Çin’in bir parçası olan Hong Kong’da Çin’den bağımsız bir ekonomi politikası yürütülmektedir. Hong Kong korumacı dış ticaret politikası araçlarından hiçbirinin kullanılmadığı, serbest dış ticaret politikasının tam anlamıyla benimsendiği tek örnektir. Doğru cevap A'dır.

Dış ticaret dengesi, ülkenin mal ihracatı ile ithalatı arasındaki farktır. Dış ticaret dengesi ödemeler dengesinin (bilançosunun) Cari İşlemler Hesabı içinde yer alır. Doğru cevap B'dir.

İhracat sübvansiyonu, ihracat yapan firmaya hükûmet tarafından yapılan doğrudan ödeme veya verilen destektir. İthalat tarifesinde olduğu gibi ihracat sübvansiyonu da spesifik (birim başına belirli bir tutar) veya ad-valorem (ihraç tutarının belirli bir oranı) sübvansiyon olabilir. Doğru cevap C'dir.

Damping: İki koşulun varlığına bağlıdır: Bu koşullardan ilki, aksak rekabet piyasasının varlığıdır. Bilindiği gibi, aksak rekabet piyasasında firmalar fiyat kabullenici değil, fiyat belirleyicidir. İkinci koşul ise piyasaların bölümlenmiş olmasıdır. Bölümlenmiş piyasalarda yerli tüketiciler ihraç mallarına kolayca erişemezler. Doğru cevap B'dir.

İthal mal ülkesinde sübvansiyonla üretilmişse, bu mal ithal edildiğinde yerli üretim üzerinde haksız rekabet yaratmaktadır. Dolayısıyla malı ithal eden ülke, ilgili mala üzerindeki sübvansiyon değerinde bir ithalat tarifesi uygulamakta; uygulanan ithalat tarifesi, telafi edici vergi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D'dir.