ULUSLARARASI İKTİSAT POLİTİKASI - Deneme Sınavı - 22

Asya kaplanları olarak tanımlanan Güney Kore, Tayvan, Hong Kong, Singapur Neoliberal politikaların uygulandığı Asya modelleri arasında en başarılı örneklerdir. Doğru cevap B'dir.

Piyasa genişletici etki: Azgelişmiş ekonomilerde ihracat yoluyla belirli ölçülerde de olsa, dış pazar sağlanarak sınırlı iç piyasanın (talebin) sınırlılık derecesi azaltılabilir. Yetersiz talep yapısı, azgelişmiş ülkelerde bir yandan üreticilerin girişim isteklerini ve yatırım harcamalarını kısıtlarken diğer yandan da verimliliğin düşük kalmasına yol açmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Toplam ihracat içinde sanayi malları payını ve ihracatı arttıracak politikaların uygulanmasına ihracat ikamesi denir. Tarım ürünleri ve geleneksel olmayan hammaddelerin işlenmiş ve yarı işlenmiş olarak ihraç edilebilmesi ve/veya işlenmiş ve yarı işlenmiş sınai mal ihracatının geleneksel hammadde ihracatı yerine geçmesi (ikame edilmesi) gibi uygulamaları da içinde barındıran bu terim, literatürde ihracatın öncülük ettiği büyüme (export-led growth) stratejisi veya ihracata dayalı sanayileşme stratejisi yerine kullanılabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de 24 Ocak 1980 Programı ile geleneksel ithal ikamesine dayalı sanayileşme stratejisinden vazgeçilerek, ihracata dayalı sanayileşme stratejisine geçilmiştir. Doğru cevap C'dir.

İthal ikamesine dayalı kalkınma stratejisinin ilk aşamasında nihai (tamamlanmış) tüketim mallarının üretimi, ikinci aşamada ise ara ve yatırım mallarının üretimi hedeflenir. Birinci aşamada hedef, iç piyasanın genişletilmesidir. İkinci aşama ise uzun dönem içerisinde ekonominin yapısını değiştirmeyi, sektörlerarası yatay ve dikey bütünleşmeyi sağlamayı ve sonunda karşılaştırmalı üstünlüğe dayalı ihracatı
geliştirmeyi amaçlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Optimum Tarife Oranı: Dış ticaret haddi etkisinin ticaret hacmi etkisinden fazla gerçekleşmesini sağlayan ve böylece tarife uygulayan ülkenin refahını arttıran tarife oranıdır. Doğru cevap E'dir.

İthal ikamesi, beklenenin tersine, sanayileşme sürecinde ödemeler dengesinde
bir rahatlatma yaratmak yerine durumu daha da kötüleştirebilir. Doğru cevap C'dir.

İçe dönük sanayileşme, yurt dışından ithal edilmek durumunda olan malların yurt içinde üretilmesini sağlayarak dışarıya bağımlılıktan kurtulmak suretiyle sanayileşmeyi öngören politikadır; mamul mal ithalatını azaltmak için ulusal sanayinin büyümesini teşvik etmeyi amaçlayan bir stratejidir. Doğru cevap D'dir.

Avrupa Birliği (AB), temelleri 1952 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ile atılan, günümüzün en başarılı ekonomik entegrasyon örneğidir.

Avrupa Birliği (AB), temelleri 1952 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT) ile atılan, günümüzün en başarılı ekonomik entegrasyon örneğidir. Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg’un bir araya gelerek oluşturduğu AKÇT, üye ülkeler arasında kömür ve çelik endüstrilerinde ortak pazar yaratmayı hedeflemiştir.

Sorudaki şekilde serbest ticaret koşullarında S₁ miktarında X malı üreten, D₁ miktarında X malı tüketen bir ülkede, MSC < MPC olarak gerçekleşmiştir.

Bu durumda X malının yurt içi üretiminde olumlu dışsallık mevcuttur.

D₁ tüketim miktarında ise dışsallık mevcut değildir (Dx= MSU = MPU).

Diğer bir ifadeyle D₁ miktarında, marjinal sosyal fayda marjinal özel faydaya eşittir.

Üretimde olumlu dışsallığın varlığı, X malının üretiminin arttırılması gereğine işaret etmektedir. X malının üretiminin arttırılması için ithalat tarifesine başvurulmuş, tarife X malının fiyatını p_w’dan p_w+t’ye yükseltmiştir.

Böylece X malı üretimi S₂’ye artmış ve bu düzeyde MSC = MPC eşitliği sağlanmıştır.

Görüldüğü gibi, ithalat tarifesi uygulaması piyasa başarısızlığını telafi etmiştir. Doğru cevap C'dir.

İthal mal ülkesinde sübvansiyonla üretilmişse, bu mal ithal edildiğinde yerli üretim üzerinde haksız rekabet yaratmaktadır. Dolayısıyla malı ithal eden ülke, ilgili mala üzerindeki sübvansiyon değerinde bir ithalat tarifesi uygulamakta; uygulanan ithalat tarifesi, telafi edici vergi olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Uluslararası ticaret politikası araçları ithalat tarifeleri ve tarife dışı kısıtlamalar olarak ikiye ayrılır.

İthalat tarifeleri, ithal edilen mallar üzerinden tahsil edilecek vergileri belirleyen listelerdir. İthalat tarifeleri literatürde ithal edilen mal üzerinden alınan vergiler olarak da tanımlanmaktadır.

Tarife Dışı Kısıtlamalar ise, ithalat kotaları, ihracat sübvansiyonları, gönüllü ihracat kısıtlamaları, kamu alımlarına ilişkin düzenlemeler, yerli katkı zorunluluğu, ürün standartları, anti-damping ve telafi edici vergi uygulamaları ile emek standartlarıdır. Doğru cevap A'dır.

İhracat sübvansiyonu, ihracat yapan firmaya hükûmet tarafından yapılan doğrudan ödeme veya verilen destektir. İthalat tarifesinde olduğu gibi ihracat sübvansiyonu da spesifik (birim başına belirli bir tutar) veya ad-valorem (ihraç tutarının belirli bir oranı) sübvansiyon olabilir. İhracat sübvansiyonları, ithalat tarifeleri ve ithalat kotalarında olduğu gibi, ticaret ve refah etkilerine sahiptir. Doğru cevap A'dır.

Damping iki koşulun varlığına bağlıdır:

Bu koşullardan ilki, aksak rekabet piyasasının varlığıdır. Bilindiği gibi, aksak rekabet piyasasında firmalar fiyat kabullenici değil, fiyat belirleyicidir.

İkinci koşul ise piyasaların bölümlenmiş olmasıdır. Bölümlenmiş piyasalarda yerli tüketiciler ihraç mallarına kolayca erişemezler. Doğru cevap C'dir.

Uygulamada başlıca üç tür tarife sistemi vardır. Bunlar, tek kolonlu (single-column) çift kolonlu (double-column) ve üç kolonlu (triple-column) tarife sistemleridir. Gümrük vergileri yasa ile konuyorsa böyle tarifelere otonom tarife denir. Eğer vergiler uluslararası anlaşmalar ve karşılıklı görüşmeler sonucunda belirleniyorsa bu tip tariflere sözleşmeli tarife (conventional tariff) adı verilir. Gümrük vergileri uluslararası anlaşmalarla belirlenince, bunların artık tek taraflı kararlarla değiştirilmesi mümkün değildir.

Gümrük vergileri advalorem ve spesifik olmak üzere ikiye ayrılır. Ayrıca bunla- rın birleşiminden oluşan karma (compound) vergiler de vardır. Advalorem ver- giler ithal edilen malın değeri üzerinden yüzde olarak alınır. Spesifik vergiler ise ithâl edilen malın fiziki birimleri başına sabit miktarlarda tahsil edilir. İthal bir otomobilin CIF (Cost, Insurance, Freight) fiyatı üzerinden %50 oranında vergi alınırsa bu advalorem, vergi ithal edilen her bir otomobil başına 5 bin TL olarak tahsil edilirse, bu spesifik gümrük vergisidir.

Spesifik vergiler, bir malın düşük kalitelerini yüksek kalitelilerine oranla daha fazla vergilendirdiği için sakıncalıdır.

Eğer ekonomide atıl kaynak yoksa (tam çalışma varsayımı) ithal ikamesini gerçekleştirmek için gerekli olan kaynaklar, marjinal verimi daha yüksek olan diğer sektörlerden (ihracat sektörü) çekilir. Bunun sonucunda verimi daha düşük olan sektörde üretim yapılır ve ekonomide reel bir kayıp söz konusu olur. Buna gümrük tarifelerinin koruma etkisi (protection effect) ya da üretim etkisi denir.

Gümrük vergileri fiyatları yükselterek tüketimin kısılmasına yol açar. Tüketim- de meydana gelen azalma, ithal malının talep esnekliğinin büyüklüğüne bağlıdır. Esneklik birden büyük ise vergi sebebiyle artan fiyatlar tüketimi daha fazla kısar; tüketici eskisine oranla daha az mal tüketeceği için refahında bir azalma meydana gelir. Buna tüketim etkisi (consumption effect) denir