ULUSLARARASI HUKUK II

Karasuları, münhasır ekonomik bölge, bitişik bölge ve kıta sahanlığı Uluslararası Deniz Hukukunda adı geçen deniz alanlarındandır. Oysa kara sahası, bir ülkenin toprak alanından oluşur ve bu anlamda kara sahası bir deniz alanı değildir. Bu sebeple doğru yanıt (B) seçeneğidir.

Geçiş, sürekli ve çabuk yapılmalıdır. Bununla birlikte, karasularında durma veya demirleme, ulaştırmanın olağan bir gereğiyse veya mücbir bir sebep dolayısıyla durulmuşsa zaruret halinde bulunan bir gemiye, uçağa veya kişilere yardım amacıyla durulmuşsa, bunlar geçiş halinin bozulduğu manasına gelmemektedir. Bu sebeple, (E) şıkkı yanlıştır.

Zararsız geçiş hakkının kullanılmasında kıyı devletinin yükümlülükleri şunlardır: Yabancı devletlerin gemilerinin zararsız geçiş hakkını kısıtlamamalı ve reddetmemeli, ulaşımla ilgili tehlikeleri duyurmalı, geçiş için herhangi bir ücret almamalı ve gemiler arasında hukuken ve fiilen bir ayırım yapmamalıdır. (C) şıkkında sayılan durum, devletin bir yükümlülüğü değil yetkisi olmakla birlikte, ilgili şıkta devlet sanki bu tür bir yetkiye sahip değilmiş gibi yanlış bir ifade yer almıştır. Bu sebeple yanlış seçenek (c) seçeneğidir.

Kıyı devletinin, ticaret gemilerinin üzerinde ceza yargılaması yetkisini kullanılması şu şartlara bağlıdır: 1. Suçun sonuçları kıyı devletine sirâyet ederse; 2. Suç kıyı devletinin barış ve düzenini bozuyorsa; 3. Bayrak devletinin diplomatik temsilcisi veya geminin kaptanı talep ederse; 4. Uyuşturucu kaçakçılığı varsa kıyı devleti gemide yargı yetkisini kullanır. Anlaşılmaktadır ki; kıyı devletinin ticaret gemileri üzerinde ceza yargılaması yetkisi sınırsız olmayıp, yukarıda belirtilen sınırlamalar dahilinde kullanılabilir. Bu sebeple (B) seçeneği yanlıştır.

Boğazlar ulusal boğazlar olabilir, uluslararası boğazlar olabilir. Tek bir devletin kıyıdaşı olan veya kapalı bir denize bağlanan dar suyolları, ulusal boğazlar olarak nitelendirilmektedir. Örneğin, Karadeniz’i Azak Denizi’ne bağlayan Kerç Boğazı, Sovyetler Birliği döneminde millî bir boğazdır. Bu sebeple doğru yanıt (A) seçeneğidir.

Bitişik bölge kıyı devletinin gümrük, maliye, sağlık ve muhaceret konusundaki çıkarlarının korunması maksadıyla ihdas edilebilir. Bugün için güvenlik maksadıyla bitişik bölge ihdası mümkün değildir. Bu sebeple (D) seçeneği yanlıştır.

Kıyı devletinin kara ülkesinin deniz altında süren doğal uzantısına, kıta sahanlığı denir. Bu sebeple, doğru seçenek (A) seçeneğidir.

Kıta sahanlığının sınırını devletler tek başına ve serbestçe belirlemezler. İster yan yana, ister karşılıklı devletler olsun, kıta sahanlığının sınırı tarafların anlaşmasıyla saptanır. Bu konuda bir anlaşma yoksa ve özel durumlar farklı bir sınırın saptanmasını haklı kılmıyorsa ülkeleri karşı karşıya olan devletler açısından her noktası karasularının esas hattına en yakın noktaya eşit uzaklıkta bulunan hat yani orta hat esas alınarak çizilir. Ülkeleri yan yana olan devletler arasında sınır, her noktası her devletin karasularının esas hattının en yakın noktasına eşit uzaklıkta bulunan hat yani orta hat esas alınarak çizilir. Eşit uzaklık, özel durumlar istisnası unsurlarını içeren bu düzenleme, karasularının sınırlandırılmasında da kabul edilmiş olan bir düzenlemedir.

Açık denizlerin serbestliği ilkesi, devletlere mutlak haklar bahşetmez. Bundan yararlanan devletler, diğer devletlerin açık deniz serbestilerini kullanmadaki çıkarlarını makul bir ölçüde gözetmek suretiyle kullanmalıdır. Makul olarak gözetilmek, bir kullanma biçiminin bir tarafa sağlayacağı yarara karşılık diğer tarafa vereceği zararı göz önünde tutmak suretiyle değerlendirilecektir. Dolayısıyla deniz haydutluğu, karşı tarafa zarar verici ve hukuka aykırı bir eylem olduğu için açık denizlerin serbestliği ilkesi, deniz haydutluğuna izin vermemektedir. Bu sebeple, doğru seçenek (D) seçeneğidir.

Deniz haydutluğu, özel bir gemi veya uçak mürettebatı veya yolcularının, şahsi çıkar sağlamak için açık denizdeki diğer bir gemi veya uçağa veya içindeki kişi veya mallara herhangi bir devletin yetkisi dışında bir yerde bulunan gemi veya uçak, mallara karşı şiddet, tehdit, yağmalama fiillerini işlemesi, bilerek bu harekete iştirak etmesi veya filleri teşvik ve isteyerek kolaylaştırmasıdır. Ancak bir gemi içinde veya uçağın mürettebatı veya yolcuları tarafından aynı gemi veya uçağa karşı yapılırsa bunlar deniz veya hava haydutluğu anlamına gelmemektedir. Bu sebeple, cevap (A) seçeneğidir.

Soruda iç suların tanımı verilmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Soruda normal esas hattın tanımı verilmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Soruda takımadanın tanımı verilmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.

Soruda belirtilen yetki Cumhurbaşkanlığı'na aittir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

12 mile kadar saptayabilirler. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Türk Boğazları, İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile Türkiye'nin bir iç denizi olan Marmara Denizi'nden oluşmaktadır. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı B şıkkıdır.

Soruda belirtilen süre 15 gündür. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı C şıkkıdır.

Soruda bitişik bölgenin tanımı verilmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı A şıkkıdır.

Soruda kıta sahanlığının tanımı verilmiştir. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı E şıkkıdır.

İlgili yönetmeliğe göre en az 30 gün önceden izin alınmalıdır. Dolayısıyla sorunun doğru cevabı D şıkkıdır.