ULUSLARARASI HUKUK II

Karasularının iç sınırı ile kara ülkesi arasında kalan deniz kesimi iç sulardır. Doğru cevap A'dır.

Yabancı devletlere ait gemilerin takımada sularından zararsız geçiş hakları saklı tutulmuştur. Bazı kesimlerden geçiş açısından transit geçişe benzer bir geçiş düzeni kabul edilmektedir. (BMDHS, m. 53) Böylece takımada sularında ne iç sular, ne karasuları rejimlerine benzemeyen özel bir hukuki rejim vardır. Doğru cevap C'dir.

III. Deniz Hukuku Konferansı’na gelindiği vakit, devletler arasında karasularının genişliğini 12 mil olarak saptama eğilimi ortaya çıkmıştır ve Sözleşme’de devletlerin karasularının genişliğini, azami 12 deniz mili olarak tespit edebileceği belirtilmiştir. Doğru cevap D'dir.

Bitişik bölge kıyı devletinin gümrük, maliye, sağlık ve muhaceret konusundaki çıkarlarının korunması maksadıyla ihdas edilebilir. Doğru cevap E'dir.

Kısaca kıyı devletinin kara ülkesinin deniz altında süren doğal uzantısıdır. Kıta Sahanlığı ilk defa 1945 yılında Truman’ın bildirisiyle ortaya çıkmış ve çok kısa bir zamanda benimsenmiştir. Hatta bir örf ve âdet kuralı olduğu kabul edilmiştir. Kıyı devleti buradaki hakları, ilana gerek olmaksızın fiilen ve başlangıçtan itibaren kullanır. Doğru cevap D'dir.

Münhasır ekonomik bölge III. Deniz Hukuku Konferansı’yla uluslararası hukukun gündemine girmiştir. Kıyı devleti karasularının ölçülmeye başlandığı hattan itibaren 200 deniz mili içindeki deniz alanlarında, deniz yatağında, toprak altında ayrıca üzerindeki sularda canlı ve canlı olmayan doğal kaynaklar üzerinde bazı ekonomik haklar kullanır. Doğru cevap D'dir.

Kıyı devletleri münhasır ekonomik bölgede canlı ve canlı olmayan doğal kaynakların araştırılması, işletilmesi, korunması, idaresi; sudan, rüzgârdan enerji üretilmesi gibi ekonomik araştırma ve işletme faaliyetleri konusunda egemen haklar kullanır.Diğer devletlerin ulaşım, uçma, kablo ve boru döşeme ve diğer hukuka uygun kullanım biçimleri, hakları açıkça saklı tutulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Açık denizlerin serbestliği ilkesi söz konusudur. Bu ilkeye göre ulaştırma, avlanma, deniz altına kablo ve boru döşeme ve uçma serbestileri vardır. Bu serbestilerden, denize kıyısı olsun olmasın bütün devletler yararlanır. Doğru cevap B'dir.

Gemide isyan bayrak devleti ilkesine getirilen istisnalar arasında yer almamaktadır. Doğru cevap A'dır.

1982 BMDHS’nde kısaca Bölge olarak belirtilen alan, insanlığın ortak mirası olan bir deniz alanıdır. Bu deniz alanının işletilmesi, Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi’nce düzenlenecektir. Bu alandan barışçıl amaçlarla yararlanabilir. Buradan elde edilen gelir, üye devletler arasında paylaştırılacaktır. Doğru cevap D'dir.

Karasularının iç sınırı ile kara ülkesi arasında kalan deniz kesimi iç sulardır. Bu sınırın saptanmasında bugün iki usul vardır.

Karasularının iç sınırının saptanmasında kıyıdaki bir koy ya da körfezin ağız genişliği 24 deniz milini aşmıyor ise her iki uç birleştirilir ve düz bir hat çizilir. Bunun berisinde kalan sular iç sulardır.

Ada devleti, bütün ülkesi adalardan meydana gelen devlettir. Ada devletine örnek olarak Fiji, Filipinleri verilebilir.

1983 tarihli Yabancı Silahlı Kuvvetlere Bağlı Gemilerin Türk İç Sularına ve Limanlarına Gelişleri ve Bu Sulardaki Hareket ve Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik (R.G. 15.12.1983, No: 18252) 1987, 1997 ve 2002 yıllarında değişikliklere uğramıştır. Yönetmelik uyarınca yabancı savaş gemilerinin Türk iç suları ve limanlarına gelebilmeleri ve bu sularda kalabilmeleri için en az 15 gün önceden izin alma koşulu kabul edilmiştir. Aynı Yönetmelik’in bir diğer maddesi uyarınca nükleer güçle çalışan savaş gemileri Türk iç sularına girebilmek için en az 30 gün önceden izin almalıdır.

Kıyı devletinin yargı yetkisi incelenirken savaş gemileri ile ticaret gemilerinin ayrılması gerekir. Ticaret gemilerinin üzerinde yargı yetkisinin kullanılması, ceza ve hukuk davası olmasına göre ayırıma tâbi tutulmaktadır.

Ceza davalarında:

kıyı devleti gemide yargı yetkisini kullanır.

20 Temmuz 1936 tarihli Boğazların Rejimine Dair Sözleşme (Montrö Sözleşmesi), Türk Boğazları’ndan geçişin tabi olacağı rejimi düzenleyen son uluslararası belgedir.

Kıta Sahanlığı ilk defa 1945 yılında Truman’ın bildirisiyle ortaya çıkmış ve çok kısa bir zamanda benimsenmiştir.

Kıta Sahanlığı ile ilgili olarak 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (BMDHS)'de şu ilkeler kabul edilmiştir: Denize kıyısı olan her devlet, kıta sahanlığına sahiptir. Kıta eşiğinin doğal uzantısının dış kenarına kadardır. 200 mile ulaşmıyorsa 200 mile tamamlanır. Kıta uzantısı 200 milden fazla bir genişlikte ise kıta sahanlığı üzerindeki haklar sınırsız değildir; 350 mile veya 2500 metre derinlikten öteye 100 deniz milini aşmaması koşulu vardır.

Almanya’yla Danimarka ve Hollanda arasındaki kıta sahanlığının sınırlandırılmasına ilişkin 1969 tarihli Kuzey Denizi Kıta Sahanlığı Davaları’nda Divan, eşit uzaklık ilkesini kıta sahanlığı davasına mündemiç bir ilke olmadığını, kıta sahanlığı kavramı bakımından yakınlıktan önemli olanın, bunun kara ülkesinin bir uzantısı olması vakıası olduğunu belirtmiştir.

Türkiye, 1986’da bir kararnameyle Karadeniz’de münhasır ekonomik bölge ilan etmiştir.