ULUSLARARASI HUKUK II - Deneme Sınavı - 15

Uluslararası hukuka aykırı bir şekilde eylemde bulunan devletin öncelikli yükümlülüğü, eylemi durdurmak ve tekrarlamamaktır.

Uluslararası hukuk, pacta sund servanda yani ahde vefa ilkesine dayanır. Bu ilke çerçevesinde devletlerin yapmayı taahhüt ettikleri eylemleri gerçekleştirmeleri beklenir.

Uluslararası hukuka aykırı eylemden kaynaklanan zarar, eski hâle getirme ya da tazmin yollarıyla karşılanamadığı durumlarda, eylemi gerçekleştiren devletin zarar gören devleti manevi yoldan tatmin etme yükümlülüğü vardır. Hatta manevi tatmin, uluslararası ilişkinin normale dönmesine yardımcı olması açısından, diğer onarım çeşitlerinin yanında sıklıkla görülebilmektedir. Manevi tatmin, parasal değer atfedilebilen maddi veya manevi zararın dışında, parasal değer atfedilemeyen durumlarda söz konusu olmaktadır. Bu çerçevede sembolik miktarlarda para ödemesi yapılabilse dahi, bunun adı tazminat değil, manevi tatmin olacaktır.

Uluslararası hukuka aykırı eylemde bulunan devletin yükümlü bulunduğu onarım çeşitlerinden ilki ‘eski hâle getirme yükümü’dür. Eski hâle getirme, uluslararası hukuka aykırı eylem gerçekleştirilmeden önceki durumun mümkün olduğunca aynı şekilde yeniden kurulmasını ifade eder.

Uluslararası hukuka aykırı eylemde bulunan devletin yükümlü bulunduğu onarım çeşitlerinden ilki ‘eski hâle getirme yükümü’dür.

28 Temmuz 1951

14 Aralık 1950

Mülteci, kendi devleti dışında başka bir devletin vatandaşlığını kazanmış olabilir. Böyle bir durumda da mültecilik statüsünün getirdiği koruma, gereksiz hâle
gelmiştir. Bu durumun mültecilik statüsünü sona erdirmesi için söz konusu devletin koruma sağlıyor olması şartı aranmaz.

Aile birliği hakkı

Mültecilik, devletlerin verdiği bir statüdür

Uluslararası hukukun kişileri devletler ve uluslararası örgütlerdir. Özel hukuk kişileri çok sınırlı olarak yer alabilir. Oysa pazar ekonomilerinde ticaret, daha çok devlet dışı aktörler, bireyler ve firmalar, yani özel hukuk kişileri eliyle yürütülür. Malların, sermayenin, hizmetlerin, hatta iş gücünün sınırlararası dolaşımı ile uluslararası ticaret yapılmaktadır. Tıpkı uluslararası hukukun kaynakları gibi, uluslararası ekonomi hukukunun kaynakları, başta uluslararası andlaşmalar ve örf-âdet, bunların yanı sıra, hukukun temel ilkeleri, yargı kararları ve öğretidir. Denebilir ki uluslararası ekonomi hukukunun ağırlıklı kaynağı, uluslararası andlaşmalardır. Fakat bunların dışında, özellikle yatırım hukuku söz konusu olduğunda, özel hukuk tüzel kişileri ve devletler arasında yapılan sözleşmeler, finans konusunda uluslararası teşkilatlar ile devletler arasında akdedilen andlaşmalar, taahhütler göz ardı edilmemesi gereken diğer kaynaklardır. I, II ve III numaralı önermeler doğrudur.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Programı (UNCTAD): 1964’te kurulan, BM bünyesinde Genel Kurul’a bağlı hükûmetler arası bu organ, gelişmekte olan ülkelerin kalkınma sorunlarının görüşüldüğü bir forum niteliği taşır. Amacı, gelişmekte olan ülkelerin ticaret, yatırım ve kalkınma imkânlarını arttırmak, hakkaniyetli bir şekilde dünya ekonomisi içinde yer çabalarını desteklemektir. Bunların dışında ticaret, finans, teknoloji, lojisitik, küreselleşme gibi kalkınma ile ilgili tüm konularda politikalar oluşturmaktır.

1951 Mültecilerin Statüsüne İlişkin Sözleşme, uluslararası mülteci hukukunun temel andlaşmasıdır. Doğru cevap A.

1951 Mülteci Sözleşmesi’nin yaptığı mülteci tanımı çerçevesinde, zulme uğrama korkusunun kaynaklandığı nedenlerden ilki, ırka dayalı ayrımcılıktır. Sözleşme’nin mülteci tanımında sayılan diğer bir neden, dine dayalı ayrımcılıktır.Sözleşmenin zikrettiği tabiiyet (milliyet) nedeni, ırk kavramına benzer şekilde, her türlü etnik veya dilsel toplulukları ifade eder. Siyasal düşünce, 1951 Mülteci Sözleşmesi’nin saydığı son zulüm nedenidir. Doğru cevap E.

Kayıtsız şartsız teslime tek örnek, II. Dünya Savaşı’nda Almanya’nın durumu- dur. Müttefiklerin Almanya adına andlaşma akdetme yetkisi dahi bulunmuştur.

Geri gönderme yasağı, mültecilerle ilgili koruyucu bir şemsiye ilkedir. Uluslararası ve ulusal düzeylerde, ülke topraklarında bulunan yabancıların ülke dışına çıkarılması sonucunu doğuran çeşitli uygulamalar bulunmaktadır. 1951 Mülteci Sözleşmesi’nin 32. maddesi de dikkate alındığında geri göndermeme ilkesi, sınır dışı etme, iade etme, suçluların iadesi gibi her ne adla olursa olsun, mültecilerin ölüm, işkence, zulüm tehdidi altında olacakları ülkeye gönderilmemesini gerektirmektedir. Aksi takdirde devletler arasında yapılacak suçluların iadesi anlaşmalarıyla yahut idari önlemler olarak başvurulan sınır dışı etme uygulamalarıyla geri gönderme ilkesinin uygulanabilirliği ortadan kalkmış olacaktır. Doğru cevap D.

Kitlesel sığınma talepleri, özellikle iç savaş, iç savaş korkusu yahut baskıcı hükûmetlerin askerî yöntemlere başvurması veya tehdidinde bulunması durumunda komşu devletlere yönelen geniş insan topluluklarından gelmektedir. Doğru cevap E.

A-C-D ve E şıklarında verilen haklar mültecilerin Salt Fiziksel Olarak Bulunanların Hakları arasında yer alır. Doğru cevap B.

Ülkede hukuka uygun şekilde bulunan mülteciler, sınır dışı edilmeme hakkına sahiptirler. Bunun aksine ülkede sadece fiziksel olarak bulunan kişilerin sınır dışı edilmeme hakları yoktur. Ancak sınır dışı etme, kişilerin zulme uğramaktan korktukları ülkelerine dönme zorunluluğunu doğuruyorsa bu durum sınır dışı etme olarak değil, geri gönderme olarak kabul edilir. Ülkede hukuka uygun şekilde bulunanlar açısından 1951 Mülteci Sözleşmesi’nin 32 (1). maddesi, “Taraf Devletler, ülkelerinde yasal olarak bulunan bir mülteciyi, ulusal güvenlik veya kamu düzeni ile ilgili sebepler dışında sınır dışı etmeyeceklerdir” hükmünü içermektedir. Doğru cevap A.