ULUSLARARASI HUKUK I

Protokol, Antlaşmalar hukukundaki anlamıyla sınırlı nitelikli antlaşmaları ya da bir ana antlaşmayı tamamlayıcı ve ayrıntıları düzenleyici nitelikteki antlaşmaları belirtmektedir.

Anlaşma metninin resmileşmesi, antlaşma metninde öngörülen bir usulle veya antlaşmaya katılan devletlerin mutabık kaldıkları bir usulle tevsik edilir. Ancak böyle bir usul yoksa, devletlerin temsilcilerinin antlaşma metnini imzalamaları, ad referandum imzalamaları veya parafe etmeleriyle antlaşma tevsik edilmiş olur.

Depo mercii, çok taraflı uluslararası antlaşmalarda usulü işlemleri yerine getiren merciidir. Antlaşma metninde belirlenir.

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre antlaşmaları Cumhurbaşkanı onaylar (md. 104). Ancak Cumhurbaşkanı’nın onaylamasından önce tamamlanması gereken bazı aşamalar vardır. Bu aşamalar Anayasa m. 90'da düzenlenmiştir.

Bazı kişilerin görevleri gereği ve yetki belgesine ihtiyaç olmaksızın devletlerini temsil ettikleri kabul edilir. Bunlar, devlet başkanı, hükûmet başkanı ve dışişleri bakanıdır. Devletler tarafından antlaşma yapmak üzere yetkilendirilmiş ve görevlendirilmiş diplomatik misyon başkanları ile temsilcilerin de söz konusu antlaşmalar açısından tevsik etme yetkisi vardır.

1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 90. maddesi, usulüne uygun yürürlüğe giren uluslararası antlaşmaların kanun hükmünde olduğunu belirtir.

Antlaşmanın  yetkili kişilerle yapılmaması, belli şartların varlığı halinde, antlaşmanın geçersizliğine yol açar.

Antlaşmanın uygulanmasının imkansızlaşması onun sona erme sebebidir.

1969 tarihli Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesi, uluslararası hukukun devletler arasındaki antlaşmalarla ilgili hükümlerini düzenler.