ULUSLARARASI HUKUK I - Deneme Sınavı - 19

Versay Antlaşması’nın bir sonucu, uluslararası siyasette ve uluslararası hukuk düzeninde devrimsel bir adım olan 1920 yılında Milletler Cemiyetinin kurulmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Avrupa Kamu Hukuku: Westpahlia Barışı’nın ardından Avrupalı devletler arasındaki uygulamaların gelişmesiyle varlık kazandığı çeşitli devletler ve hukukçularca iddia edilmiş ilkelerin genel ifadesidir.

Westpahlia Barışı’nın ardından Avrupalı devletler arasındaki uygulamaların gelişmesiyle varlık kazandığı çeşitli devletler ve hukukçularca iddia edilmiş ilkelerin genel ifadesine Avrupa Kamu Hukuku adı verilir.

1946

‘Hukuk’ düşüncesi, hukuk adı altında kurulan düzenin niteliği, bu düzen hakkında yürütülen felsefi tartışmaların içeriği ne olursa olsun, ‘kişi’ kavramına dayanır. Eğer hukuku sıradan bir algıyla ‘kurallar’ olarak gördüğümüzü düşünürsek, bu kurallar ‘kişilere hak ve yükümlülük yükler’. Söz konusu hak ve yükümlükler çerçevesinde ‘kişiler’ hukukun kurduğu mekanizmaları kullanmak suretiyle sahip oldukları durumun veya gerçekleştirdikleri eylemlerin hukuki sonuçları bulunduğunu, haklarının ihlal edildiğini, ihlali gerçekleştirenlerin sorumlu olduğunu, bu sorumluluk çerçevesinde belli davranışlarda bulunma yükümlülüklerinin bulunduğunu vs. iddia ederler. Gündelik hayatımızda tabi olduğumuz ve adına devlet denen yapının hem kurucusu hem de ürünü olan hukuk açısından kişi, öncelikle insanlardır. Bunun yanında hukuk, hak ve yükümlülük sahibi kılınabilmesi açısından bazı kişi ve mal topluluklarını kişi olarak kabul eder. Bunların ilki hukuk terminolojisinde ‘gerçek kişi’, ikincisi ise ‘tüzel kişi’ olarak adlandırılır.

Uluslararası hukuk, önceleri, Avrupalı devletler arasındaki diplomatik ilişkiler, savaş ve bazı egemenlik sorunları hakkındaki kuralların incelenmesiyle sınırlıydı. Ancak uluslararası ilişkilerdeki gelişim süreciyle birlikte, çok daha geniş ve karmaşık sorunlar uluslararası hukukun ilgi alanına girmiş bulunmaktadır. Devletler doğa bilimlerindeki ve teknolojideki gelişmeye paralel olarak pek çok konuda eskisine oranla daha fazla iş birliği yapma ihtiyacı hissetmekte, bu amaçla uluslararası örgütler kurmaktadır. Yine pek çok sorun ulusal düzeyde çözülmemekte, devlet faaliyetleri ülke topraklarını aşabilmektedir. İletişim, ticaret, ekonomi, finans, çevre, kalkınma gibi konular salt ulusal olmaktan çıkmıştır. Uluslararası göç, mültecileri ve sığınmacıları uluslararası bir sorun hâline getirmiştir. Uluslararası güç dengelerinin sürekli değişiyor olması, devletlerin karşılıklı bağımlılığını göstermektedir. Böyle bir gelişim ve değişim çerçevesinde artık uluslararası hukuk, geleneksel olarak ilgilendiği devlet, halefiyet, sorumluluk, savaş hukuku, antlaşmalar hukuku, deniz hukuku, uluslararası su yolları hukuku ve diplomatik ilişkiler hukuku gibi konuların yanında, uluslararası örgütler, ekonomi ve kalkınma, nükleer enerji ve nükleer silahlanma, hava ve uzay hukuku, deniz yataklarının kullanımı, çevre, iletişim ve insan haklarının uluslararası düzeyde korunması gibi daha yeni konularla da ilgilenmektedir. Bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birlikte artan uzmanlık alanlarının uluslararası hukuku da etkileyeceği, yersiz ve nedensiz bir öngörü olmasa gerek.

Feminist yaklaşımlar, uluslararası hukukta kadınların korunması gereken grup olarak
tanınmasından uluslararası hukuk düzeninin saldırganlık ve rekabet temelinde kurulmuş eril bir düzen olduğunu iddia etmeye giden bir yol izlerler.

Uluslararası hukukta kabul edilen tek taraflı hukuki işlemler; vazgeçme, tanıma, tebliğ, kınama ve tek taraflı söz vermedir. Açıklama bunlardan biri değildir. Doğru cevap C'dir.

Divan’ın verdiği kararların sadece dava konusu olayın tarafları açısından ve davayla ilgili olarak bağlayıcılık taşır. Bunun anlamı, Divan’ın verdiği bir kararın sonradan meydana gelecek olaylar açısından bir ‘kural’ niteliği taşımadığıdır. Bu açıdan Divan’ın işlevi, özellikle Anglo-Sakson hukukundaki yargı kararlarının sonraki davalar açısından diğer mahkemeleri de bağlayıcı rolünden açıkça ayrılmıştır. Bununla birlikte, gerek Divan’ın gerekse başka yargı organlarının verdikleri kararları istikrarlı bir şekilde benzer olaylar açısından da devam ettirdikleri gözlemlenmekte ve hatta beklenmektedir. Kısaca ifade edecek olursak Divan’ın vermiş olduğu bir karar, sonraki davalarda verilecek kararın temelini oluşturmaz ancak Divan, daha önce benzer bir olayda verdiği karardan, yeni davada yararlanabilir. Doğru cevap C’dir.

Öğreti, uluslararası hukukun asli değil yardımcı kaynakları arasında yer alır.

Statü’de sayılan kaynakların tarihsel olarak en eskisi uluslararası örf ve adetlerdir. Teamül veya yapılageliş olarak da adlandırılan örf ve adetler, devletlerin birbirleriyle olan ilişkilerinde uzun süreden beri yapageldikleri ve artık o şekilde davranılması
gerektiği yönünde bir inanç oluşmuş uygulamalara karşılık gelir.

Protesto

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasına göre antlaşmaları Cumhurbaşkanı onaylar (md. 104). Ancak Cumhurbaşkanı’nın onaylamasından önce tamamlanması gereken bazı aşamalar vardır. Üstelik uluslararası antlaşmaların onaylanması usulü, antlaşmanın türüne göre farklılık gösterir.

Anlaşma metninin resmileşmesi, antlaşma metninde öngörülen bir usulle veya antlaşmaya katılan devletlerin mutabık kaldıkları bir usulle tevsik edilir. Ancak böyle bir usul yoksa, devletlerin temsilcilerinin antlaşma metnini imzalamaları, ad referandum imzalamaları veya parafe etmeleriyle antlaşma tevsik edilmiş olur.

Doğal güzelliklere halefiyet, devletin halefiyetine ilişkin düzenlenmiş bir alan değildir

Devir bir devletin belirli bir ülke parçası üzerinde haiz olduğu egemenlik hakkından diğer bir devlet lehine olmak üzere bir antlaşma ile vazgeçmesidir. Doğru cevap D'dir.

Devir işlemi bir ivaz karşılığı yapılabileceği gibi ivazsız da olabilir. Fransa 1803’de Louisiana’yı, Rusya 1867’de Alaska’yı ABD’ye bedel mukabilinde devretmiş, İspanya Cebelitarık’ı İngiltere’ye 1713 yılında ivazsız devretmiştir.

Uluslararası hukukta yeni devletlerin ortaya çıkması değişik şekillerde olmaktadır. Bunlardan en yaygın görüleni eski kolonilerin bağımsızlıklarını kazanarak uluslararası hukuk kişiliğine kavuşmalarıdır. Bundan sonra ikinci en yaygın usul bir devletten ayrılan bir siyasi birimin yeni bir devlet olarak tanınmasıdır. Bu suretle 1947’de Pakistan, Hindistan’dan; 1965’de Singapur, Malezya’dan; 1971’de Bangladeş, Pakistan’dan; 1993’de Eritre, Etyopya’dan; 2002’de Doğu Timor, Endonezya’dan; 2006’da Karadağ ve 2008’de de Kosova Sırbistan’dan ayrılmıştır. Diğer bir usul mevcut bir devletin devri veya dağılması sonucu yeni devletlerin ortaya çıkmasıdır. Bu çerçevede 1990 yılında Doğu Almanya bir antlaşma ile ülkesindeki bütün haklarını Federal Almanya Cumhuriyeti’ne devretmiştir.

Uti possidetis, neye sahipsen ona sahip kal anlamındadır.