ULUSLARARASI HUKUK I - Deneme Sınavı - 14

Feminist hareketin hukuka yaklaşımı kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olmayı talep etmekten başlayan ve radikal eleştiriye uzanan bir yelpaze oluşturur.

Sınıraşan çok uluslu şirketlerin uluslararası siyasete hakim olmasıyla birlikte, uluslararası hukukun sermaye lehine çalışan bir kurum olduğu eskisinden çok daha açık
bir şekilde ortaya çıkmıştır. Bu gerçeklik karşısında klasik uluslararası hukuk yaklaşımlarının tamamı geçersiz ve yanıltıcıdır.

Uluslararası hukukun kaynakları ifadesi devletler açısından bağlayıcı, uyulması gereken kural türlerini ve uluslararası yargı organlarının kararlarına dayanak yaptığı kural ve ilkeleri anlatmak üzere kullanılır. Uluslararası hukukun kaynakları genel olarak maddi ve şekli kaynaklar şeklinde ikiye ayrılır. Doğru cevap E'dir.

Statü’de sayılan kaynakların tarihsel olarak en eskisi uluslararası örf ve adetlerdir. Teamül veya yapılageliş olarak da adlandırılan örf ve adetler, devletlerin birbirleriyle olan ilişkilerinde uzun süreden beri yapageldikleri ve artık o şekilde davranılması gerektiği y.nünde bir inanç oluşmuş uygulamalara karşılık gelir. Doğru cevap A'dır.

Örf ve adetler ile uluslararası antlaşmalara  oranla hukukun genel ilkeleri, daha soyut ve belirsiz bir nitelik taşır. Devletler arasındaki bir antlaşma metni, yazılı olmak açısından somuttur. Örf ve adetlerin varlığı ise, devletlerin uygulamaları gösterilerek kanıtlanabilir niteliktedir. Ancak hukukun genel ilkeleri, uyuşmazlık hakkında karar verecek kişilerin kabul ve saptamasına dayanır. Doğru cevap B'dir.

Uluslararası antlaşma, en genel şekliyle, uluslararası hukuk kişilerinin yine uluslararası hukuk uyarınca birbirleri açısından hak ve yükümlülük yarattıkları karşılıklı irade beyanıdır. Bu kapsayıcı tanım, klasik devlet tanımına uymayan yönetimlerin ve uluslararası örgütlerin yaptığı antlaşmaları da uluslararası antlaşma olarak görür. Ancak geleneksel olarak anlaşıldığı şekliyle bir uluslararası antlaşmanın tarafları, devletlerdir. Antlaşmanın tarafları arasında bir hiyerarşi söz konusu değildir. Çünkü devletlerin egemen eşitliği söz konusudur. Doğru cevap C’dir.

Kuramsal açıdan üzerinde konuşulması bazı güçlükler çıkarsa da hukukun genel ilkelerinin en azından bir kısmının saptanmasında büyük sorunlar çıkmaz. Zira farklı kültürlere, farklı tarihsel süreçlere ve farklı coğrafyalarla ait olsalar da hukuk sistemleri en temel konularda büyük benzerlik gösterir. Sözgelimi, dava açma hakkı, savunma hakkı, tazminat hakkı, hakkın kötüye kullanılamaması gibi kurumlar, hukuk sistemlerinin özünü oluşturur. El koyma hakkı ise, hukukun genel ilkeleri arasında bulunmaz. Doğru cevap B’dir.

Uluslararası literatürde ‘jus cogens’ kurallar olarak bilinen emredici kurallar 1969 tarihli Viyana Antlaşmalar Hukuku Sözleşmesinin ilgili maddesinde de yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Tek taraflı söz verme,  bir hukuk kişinin belirli bir konuda belirli bir şekilde davranacağını, hiçbir koşul koymadan, diğerlerince kabul edilmesini beklemeden, belirten tek taraflı irade beyanıdır. Doğru cevap D'dir.

Tanıma, bir hukuk kişisinin hukuken önem taşıyan bir konuda, o durumun varlığının saptandığına ve meşruiyetinin kabul edildiğine dair tek taraflı irade beyanıdır. Doğru cevap E'dir.

Uluslararası Adalet Divanı Statüsü’nde sayılan kaynakların tarihsel olarak en eskisi teamüldür.

Uluslararası hukuk kişilerinin yine uluslararası hukuk uyarınca birbirleri açısından hak ve yükümlülük yarattıkları karşılıklı irade beyanına uluslararası antlaşma adı verilir.

Bir örf ve adet kuralının varlığından bahsedebilmek için, devletlerin örf ve adete kaynaklık eden davranışı, bir kural
düşüncesiyle yerine getirmiş olmaları gerekir.

Hukukun genel ilkeleri, uluslararası hukukun tamamlayıcı kaynağıdır.

Hakkaniyet ve nısfet, Divan’ın, davanın taraflarının kabul etmesi şartıyla, mevcut uluslararası hukuku zorunlu olarak uygulamak yerine, daha esnek karar vermesini olanaklı kılmaktadır.

Jus cogens, bir bütün olarak Devletlerin milletlerarası toplumunun, kendisinden hiçbir surette sapmaya müsaade edilmeyen ve ancak aynı nitelikte olan daha sonraki bir milletlerarası genel hukuk normu ile değiştirilebilecek olan bir norm olarak kabul ettiği ve tanıdığı bir normdur.

Vazgeçme, bir hukuk kişisinin kendi iradesiyle bir hakkını başkasına devretmeksizin terk etmesidir.

Tanıma, bir hukuk kişisinin hukuken önem taşıyan bir konuda, o durumun varlığının saptandığına ve
meşruiyetinin kabul edildiğine dair tek taraflı irade beyanıdır.

Tebliğ, bir devletin hukuken önem taşıyan bir durumu bir veya birkaç devletin bilgisine sunmasıdır.

Tek taraflı söz verme, bir hukuk kişinin belirli bir konuda belirli bir şekilde davranacağını, hiçbir koşul koymadan, diğerlerince kabul edilmesini beklemeden, belirten tek taraflı irade beyanıdır.