ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR

Avrupa Yatırım Fonu Avrupa çapında KOBİ’lere yönelik risk sermayesi
konusunda uzman kuruluştur

Banka Almanya, Belçika, Büyük Britanya (İngiltere), Fransa, İtalya ve Japonya merkez bankaları ile ABD’den FED’in katılımı ile kurulmuştur. İsviçre ev sahibi olduğu için BIS’e üye olmuştur. Günümüzde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 60 ülkenin merkez bankası BIS’e üyedir

Afrika Kalkınma Bankası (African Development Bank: AfDB), Afrika kıtasının ekonomik ve sosyal kalkınmasına katkıda bulunmak amacıyla 1964’te kurulmuş ve faaliyetlerine ise 1966’da başlamıştır. Türkiye, AfDB’ye üye değildir.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Soğuk Savaş sonrası dönemin ilk uluslararası finans kuruluşudur. Banka, Soğuk Savaş sonrası dönemde Orta ve Doğu Avrupa ülkelerindeki siyasi ve ekonomik yapılardaki değişiklikleri mali açıdan desteklemek için 1991 yılında kurulmuştur. Diğer bir ifadeyle Banka merkezi planlı ekonomiden piyasa ekonomisine geçen ülkelerde piyasa ekonomisinin gelişimi desteklemek için oluşturulmuştur.

2018 yılında Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’nın (EBRD) 69 üyesi (hissedarı) vardır. Bunların 67’si ülke, 2’si ise AB ve AYB’dir.

Guyana dışındaki tüm İslam İşbirliği Örgütü üyesi ülkeler, İslam Kalkınma Bankası'na üyedirler.

İslam Kalkınma Bankası’nın (İKB’nin) sermayesi İslam Dinarı (İD) üzerinden kaydedilir.1 İslam Dinarı ise 1 SDR’ye eşittir. İKB’nin kuruluş sermayesi 814,3 milyon İD’dir. 2018 yılında İKB’nin kayıtlı sermayesi yaklaşık 50 milyar dolara ulaşmıştır. Banka sermayesine en fazla katkı sağlayan ülkeler S. Arabistan, Libya, İran, Nijerya, BAE, Katar, Mısır, Kuveyt ve Türkiye şeklinde sıralanmaktadır. İKB’de sermayeye katılım oranı, üye ülkenin oy gücünü belirlemektedir.

Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Ticaret ve Kalkınma Bankası’nın 11 kurucu üyesi Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan’dır.

BIS bünyesinde Bankacılık ile Para ve Ekonomi Departmanlarına bağlı komitelerin yanı sıra farklı yapı ve statüde pek çok komite mevcuttur. Bu komitelerin çalışmaları parasal ve finansal istikrara katkı sağlamaktadır. Bunlar:

Asya’da bir kalkınma bankası kurulmasına yönelik girişimler 1960’lı yıllarda başlamıştır. Fakat ABD’nin bölgede kurulacak bankanın sermayesine katkıda bulunacağını açıklamasına kadar olan zaman diliminde önemli bir gelişme sağlanamamıştır (Karluk, 2007, s. 458). Birleşik Devletlerin (ABD’nin) açıklamasının ardından Asya Kalkınma Bankası’nın kurulmasına yönelik bölgesel girişimler hızlanmıştır. BM Ekonomik ve Sosyal Konseyi’ne (ECOSOC) bağlı bir birim olan Asya ve Uzakdoğu İçin Ekonomik Komisyon’un (şimdiki adıyla Asya ve Pasifik İçin Ekonomik ve Sosyal Komisyon (ESCAP)) 62(XXI)3 Kararı uyarınca 2-4 Aralık 1965 tarihlerinde Manila’da toplanan Asya Kalkınma Bankası Tam Yetkili Temsilciler Konferansı’nda ADB Anlaşması kabul edilmiştir.

Almanya’nın savaş tazminatı ile ilgili olarak Lahey’de toplanan konferansta Young Planı (1929) kabul edilmiştir.

Uluslararası Ödemeler Bankası (BIS), I. Dünya Savaşı sonrasında Almanya’nın savaş tazminatı ve borçlarının tasfiye edilmesine yardımcı olacak bir “mali ajan” olarak kurulmuştur.

Banka Almanya, Belçika, Büyük Britanya (İngiltere), Fransa, İtalya ve Japonya
merkez bankaları ile ABD’den FED’in katılımı ile kurulmuştur. İsviçre ev sahibi
olduğu için BIS’e üye olmuştur. Günümüzde Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 60 ülkenin merkez bankası BIS’e üyedir.

G-10: Belçika, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya, Hollanda, İsveç, İsviçre, İngiltere ve ABD arasında oluşturulan bir gruptur. Grubun üye sayısı 11 olsa da G-10 diye anılmaktadır. G-10, ekonomik, parasal ve finansal konularda danışmak ve işbirliği yapmak amacıyla yılda bir kez toplanır.

Komiteler BIS bünyesinde Bankacılık ile Para ve Ekonomi Departmanlarına  bağlı komitelerin yanı sıra farklı yapı ve statüde pek çok komite mevcuttur. Bu komitelerin çalışmaları parasal ve finansal istikrara katkı sağlamaktadır. Para ve Ekonomi Departmanına bağlı komitelerin bazıları aşağıda açıklanmıştır:

Basel Bankacılık Denetim Komitesi

Küresel Finansal (Mali) Sistem Komitesi

Ödeme ve Takas Sistemleri Komitesi

Piyasalar Komitesi

Asya Kalkınma Bankası’nın (Asian Development Bank: ADB) merkezi Manila’dadır (Filipinler). Bankanın Asya ve Pasifik bölgesinde 26 ofisi mevcuttur. Ayrıca Washington, Frankfurt, Tokyo ve Sydney’de de temsilcilikleri bulunmaktadır.

ADB ilk kurulduğundan (1966 yılından) bu yana Asya ve Pasifikteki insanların yaşamını geliştirmek için çalışmaktadır.

Banka bünyesindeki ekonomist, sosyolog, mühendis, çevre bilimci ve diğer alanlardan pek çok uzman ile yoksulluğu azaltmak ve sorumluluk bölgesinde sürdürülebilir ve kapsamlı bir büyümeyi sağlamak için çalışmaktadır.

Türkiye, 1991 yılında Asya Kalkınma Bankası’na (ADB) üye olmuştur.

Banka ilk kurulduğunda ADB’nin üye sayı 31 idi. Günümüzde (2018) ADB’nin
üye sayısı 67’ye ulaşmıştır.

Özel Çekme Hakları (SDR) : IMF tarafından yaratılmış kaydi paradır. Ayrıca IMF,
SDR Departmanı’ndan üye ülkelere imkân (kolaylık) sağlamaktadır. SDR, ABD
doları, Avro (Euro), İngiliz Sterlini ve Japon Yeni oluşan bir sepete bağlıdır.

Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası (The Council of Europe Development Bank: CEB) sosyal görev bilinciyle hareket eden çok taraflı kalkınma bankasıdır. 1956’da mülteci sorunlarına çözüm bulmak için kurulan Banka daha sonra Avrupa toplumları arasında kaynaşmayı sağlamayı hedeflemektedir.

Karadeniz Ekonomik İşbirliği Ticaret ve Kalkınma Bankası (The Black Sea Trade and Development Bank: BSTDB), KEİ’nin mali ayağı olarak 1997’de kurulmuştur. Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) Ticaret ve Kalkınma Bankası’nın 11 kurucu üyesi Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan,
Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya, Türkiye, Ukrayna ve Yunanistan’dır.

Bankanın temeli Ekonomik İşbirliği Örgütü’nü (Economic Cooperation Organization. ECO) kuran İzmir Anlaşması’na (1977) dayanmaktadır.