ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR

IMF finansal işlemlere Mart 1947’de başlamıştır. Fon kaynaklarından ilk yararlanan ülkeler (1947) Fransa, İngiltere ve Meksika olmuştur.

Fon’un amaçları IMF’yi kuran Anasözleşme’nin I. maddesinde belirtilmiştir. Fon’un amaçları; uluslararası parasal işbirliğini geliştirmek, uluslararası ticaretin dengeli bir şekilde büyümesini ve döviz kurlarında istikrarı sağlamak, çok taraflı bir ödemeler sisteminin kurulmasına yardım etmek, ödemeler dengesi finansmanında sorunlar yaşayan üye ülkeleri desteklemektir. Bretton Woods Sistemi’nde oluşturulan ayarlanabilir sabit kur sistemi (bazı çalışmalarda sabit kur sistemi olarak da ifade edilmekte), II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasındaki rekabetçi devalüasyonları önleyerek kurlarda istikrar sağlamayı hedeflemektedir.

Bretton Woods Konferansı’na katılan 44 ülkeden 30’u, 30 Aralık 1945 tarihinden önce IMF üyeliğini kabul etmişlerdir. Bağımsızlıklarını kazanan birçok ülkenin Fon’a katılmasıyla üye sayısı 1956’da 58’e ulaşmış, 2018 yılında ise 189’a yükselmiştir.

IMF’den borç sağlamada kullanılan ve Genel Kaynaklar Hesabı içinde yer alan kredi dilim imkânları, Fon’un klasik kredi mekanizmalarından en önemlisidir. Her IMF üyesi, kendisine tahsis edilen kota çerçevesinde Fon’dan kredi sağlayabilir. IMF üyelerinin Fon kaynaklarından kotaları ile sınırlı olmak şartıyla yararlanma politikasına kredi dilimleri politikaları denir. Bir üye ülke ödemeler dengesi sorunuyla karşılaştığında IMF’den bu dilimi kullanma talebinde bulunabilir. Bunun için IMF, üye ülkenin ödemeler dengesi sorununu çözmesini isteyebilir. Bu amaçla bir program yapılmış ve Fon tarafından da bu uygun bulunmuş ise üye ülkeye kotasının %25’i tutarındaki ilk dilim kullandırılır. Burada aranan tek şart, ülkenin kendiliğinden harekete geçerek yeterli önlemleri alması ve bunun Fon tarafından yeterli bulunmasıdır. IMF, bir defada takside bağlanmaksızın birinci kredi dilimini üye ülkeye kullandırır. Üyelerin kotaları ile sınırlı kalarak kullandıkları Fon kaynaklarına çekme hakları denir ve beş dilime ayrılır. 1 Nisan 1978 tarihinde gerçekleştirilen Fon Anasözleşmesi’nin ikinci değişikliğinden önce üye ülkeler kotalarının ilk dörtte birlik kısmını altın ile ödemişlerdi. Bu sebeple kotanın altın ile ödenen ilk %25’ lik bölümüne altın dilimi adı verilmiştir. 1 Nisan 1978 tarihinden itibaren altın diliminin adı rezerv dilimi olarak değiştirilmiş ve altın yerine SDR ile ödenmesi benimsenmiştir. 30 Kasım 1983’den sonra rezerv dilimi SDR veya Fon’un kabul edebileceği diğer dövizler veya her ikisi ile birlikte ödenebilmektedir.

SDR’nin bugün iki önemli niteliği vardır. Özel Çekme Hakları, hem bir hesap birimi ve hem de bir uluslararası rezerv paradır. 1970 yılında SDR uygulamaya konulduğu zaman hesap birimi olarak değeri doların altın paritesine bağlanmış ve 0.888671 gram saf altın olarak belirlenmiştir. Diğer bir deyişle 1 ons altın=35 $=35 SDR’dir.

Fon’un normal kaynaklarından yararlanmış bir üye, ödemeler dengesi ve uluslararası rezervleri düzeldiği zaman Fon kaynaklarını geri öder. Ayrıca bu ülkeden belli bir miktarda ücret alınır. Kredi Dilimi, Telafi Edici Finansman ve Tampon Stok Kolaylıklarından kredi alan üyeler, en geç yararlanma tarihinden 5 yıl sonra aldıkları kredileri Fon’a geri ödemek zorundadırlar. Diğer bir deyişle üyeler, Fon’daki paralarını Fon tarafından belirlenmiş dövizler ile veya SDR kullanarak geri satın almak durumundadırlar.

Genel kural olarak bir ülke, IMF Genel Kaynaklar Hesabı’ndan destekleme düzenlemesi ile 12 aylık bir dönem içinde en fazla kotasının %200’ü, toplamda ise kotasının %600’ü kadar imkân kullanabilir.

Fon’un gözetim öncelikleri; küresel ekonomideki gelişmeler ışığında 30 Eylül 2009 tarihinde güncellenmiştir. Ekonomik öncelikler; finansal piyasalardaki stresi azaltmayı, küresel finansal sistemi güçlendirmeyi, mal fiyatlarındaki ani değişiklikleri dikkate almayı ve küresel dengesizlikleri azaltmayı teşvik etmektedir. Operasyonel öncelikler ise risk değerlendirmesi, finansal sektör gözetimi ve reel-finansal bağlantılar, çok taraflı yaklaşım ve döviz kuru analizleri olarak belirlenmiştir

Türkiye’nin IMF ile ilişkilerinde mali ajan Hazine Müsteşarlığı, depozitör kuruluş ise T.C. Merkez Bankasıdır.

IMF, üç organ tarafından yönetilir.

Fon’un amaçları IMF’yi kuran Anasözleşme’nin I. maddesinde belirtilmiştir. Fon’un amaçları; uluslararası parasal işbirliğini geliştirmek, uluslararası ticaretin dengeli bir şekilde büyümesini ve döviz kurlarında istikrarı sağlamak, çok taraflı bir ödemeler sisteminin kurulmasına yardım etmek, ödemeler dengesi finansmanında sorunlar yaşayan üye ülkeleri desteklemektir.

IMF’de Yönetim Kurulunda en fazla oya sahip ülke %16.52 ile ABD’dir.

Günümüzde IMF üyelerini başlıca dört temel borçlanma imkânından yararlandırmaktadır.

1947 yılında IMF’ye katılan Türkiye Fon’a giren ilk ülkeler arasında yer almıştır.

IMF’nin diğer kaynakları arasında yer alan faaliyet gelirleri başlıca üç kaynaktan oluşmaktadır: Fon kaynaklarını kullanan ülkelerden elde edilen kullanım bedelleri, Fon kredilerini kullanma ile birlikte alınan hizmet bedelleri ve SDR’den sağlanan faiz gelirleri.

IMF finansal işlemlere Mart 1947’de başlamıştır.

Özel Çekme Hakları Hesabı, 1969 yılında resmen yürürlüğe girmiştir.

2018 yılında ise 189’a yükselmiştir.

IMF’de en yüksek paya sahip 20’inci ülke konumuna Türkiye gelemiştir.

Rekabetçi Devalüasyon: Aynı piyasaya mal satan iki ülkeden birisinin parasının değer kaybetmesi (devalüasyon) bu ülkenin mallarının oransal olarak daha ucuz olmasını sağlayacaktır. Bu durumda diğer ülke de rekabet avantajını kaybetmemek için ulusal parasının değerini düşünerek
rekabetçi devalüsyona yönelebilir.

Cevap B şıkkıdır.