ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR

IMF İcra Direktörleri Kurulu (Yönetim Kurulu):

24 İcra Direktöründen oluşur. İcra Direktörleri Kurulu (Executive Board) günlük işlerin yürütülmesinden sorumlu daimi karar organıdır. Yönetim Kurulu diğer adıyla İcra Direktörleri Kurulu, Guvernörler Kurulu’nun devretmiş olduğu yetkilerin bir kısmını kullanır. Kurul içerisinde ABD, Almanya, Fransa, İngiltere, Japonya, Çin, Rusya ve Suudi Arabistan kendi atadıkları icra direktörleri tarafından temsil edilirken, diğer üyelerin temsili ise bazı diğer üye ülkelerle oluşturdukları gruplar (constituency) içerisinden seçilen icra direktörleri aracılığıyla sağlanır.

Seçim yapıldığı yıl ile ondan önceki yıl parası Fon işlemlerinde en çok kullanılan ülke ilk beş ülke arasında bulunuyorsa bu ülke Yönetim Kurulu’na direktör atar. Suudi Arabistan, 1978 yılından bu yana Kurul’a bu yöntem ile direktör vermektedir. Doğru cevap A'dır.

Üye ülkenin toplam oy sayısının IMF’nin toplam oy sayısına bölünmesiyle üye ülkenin IMF’deki oy gücü bulunur. IMF’de Yönetim Kurulu’na en fazla oya sahip ülke %16.52 ile ABD’dir. Doğru cevap D'dir.

Fon’dan borçlanma, genelde bir ülkenin parasının diğer ülke parasıyla değiştirilmesi veya parası karşılığında diğer bir üye ülkenin parasının satın alınması şeklinde olur. Doğru cevap B'dir.

IMF, imkanlarını bütün üye ülkelere aynı şartlarla kullandırır. Buna, eşit kabul hakkı (equal access) denir. Fon’dan imkan talep eden üye ülke önce bunu istemek durumundadır. Daha sonra IMF’nin bu talebi uygun bulması gerekir. Üye ülkeler Fon kaynaklarından, genelde ödemeler dengesi sorunu yüzünden yararlanmak isterler. IMF, üye ülkelerle yaptığı periyodik danışmalarda (konsültasyon) üye ülkenin ödemeler dengesinde bir sorun olabileceğini önceden görüp üye ülke ile ilişkiye de geçebilir.

IMF imkanlarından yararlanmak isteyen üye ülkeler bazı şartları yerine getirmek durumundadırlar. Bu şartların gerçekleşmesi ile üyeler IMF imkanlarından yararlanırlar. Bunlar; üye ülkenin uygulayacağı ekonomi programına ilişkin olarak IMF’ye niyet mektubu vermesi, destekleme veya süresi uzatılmış düzenleme yapılması, IMF tarafından üye ülkenin uymak zorunda olacağı performans kriterlerinin belirlenmesi, kullanılacak imkanın taksitlendirilmesi, üye ülkenin kullanacağı miktar kadar kendi parası cinsinden bir taahhüt senedini IMF’ye sunması, üye ülke uygulamasının zaman içinde gözden geçirilmesidir. Doğru cevap B'dir.

Üye ülkeler, ödemeler dengesi sorunları ile karşılaştıklarında IMF’den yapabilecekleri kullanımlar arasında hiçbir şarta bağlı olmayan tek imkan, rezerv diliminden çekiş yapmalarıdır. Bu imkan, IMF kaynaklarından kullanım anlamına gelmez. Doğru cevap C'dir.

Destekleme Düzenlemesi (Stand- By Arrangement) ile üye ülkeye, kısa vadeli ödemeler dengesi sorunlarını aşabilmesi için kadar kaynak kullanabilme imkanı sağlanmaktadır. Destekleme düzenlemesi uluslararası bir anlaşma olmadığı için uluslararası hukuk belgesi değildir. Dolayısıyla borç alan ülke açısından program hükümlerinin gerçekleşmemesi durumunda uluslararası yükümlülük doğurmaz. Uzun süreli istikrar programlarının desteklenmesi için genellikle her yıl yenilenir ve süresi üç yıla kadar uzatılabilir. Doğru cevap A'dır.

Özel Çekme Hakları(special drawing rights: SDR); 1969 yılında Uluslararası Para Fonu tarafından, uluslararası rezervlerin desteklenmesi için yaratılan bir hesap birimidir.

Başlangıçta, Özel Çekme Hakkı’nın değeri altına endeksli olarak belirlenmiştir. Günümüzde SDR’nin değeri ABD doları, euro, sterlin, japon yeniden oluşan bir sepete bağlıdır. Doğru cevap E'dir.

Fon’un normal kaynaklarından yararlanmış bir üye, ödemeler dengesi ve uluslararası rezervleri düzeldiği zaman Fon kaynaklarını geri öder. Ayrıca bu ülkeden belli bir miktarda ücret alınır. Kredi Dilimi, Telafi Edici Finansman ve Tampon Stok Kolaylıklarından kredi alan üyeler, en geç yararlanma tarihinden 5 yıl sonra aldıkları kredileri Fon’a geri ödemek zorundadırlar. Diğer bir deyişle üyeler, Fon’daki paralarını Fon tarafından belirlenmiş dövizler ile veya SDR kullanarak geri satın almak durumundadırlar. Doğru cevap C'dir.

1947 yılında IMF’ye katılan Türkiye Fon’a giren ilk ülkeler arasında yer almıştır.

1961-2005 döneminde Türkiye ortalama her 2.5 yılda Fon ile bir destekleme düzenlemesine gitmiştir. IMF ile en fazla destekleme düzenlemesi yapan ülkeler arasında Türkiye’nin yanında Filipinler, Panama, Uruguay, Ekvator, San Salvador, Fas ve Kosta Rika gibi ülkeler bulunmaktadır.

IMF’nin kurulmasından sonra Türkiye bu kuruluş ile birlikte yaşamaya alışmıştır. Türkiye, 22 Mart 1990 tarihinde IMF Ana Sözleşmesi’nin VIII’nci maddesi (2, 3 ve 4’ncü fıkralar) kapsamına girmiştir. Böylece Türkiye, IMF’ye uluslararası cari işlemlerine sınırlamalar getirmekten kaçınmayı ve ayrımcı parasal uygulamalar yapmamayı ve üye ülkelerin elinde bulunan Türk Liralarını o ülkenin isteği hâlinde satın alacağını taahhüt etmiş ve Türk Lirası IMF kapsamında kısmi konvertibl para olmuştur(E şıkkında ise tam konvertibl olduğu ifade edilmiştir).

IMF’de en yüksek paya sahip 20’inci ülke konumuna gelen Türkiye, kota artışından da en fazla faydalanan dördüncü ülke olmuştur.

Türkiye’nin Genel Kaynaklar Hesabı’ndan kredi kullanım tutarı yeni kotasının yürürlüğe girmesiyle 27 milyar 952 milyon SDR’ye ulaşmıştır. İhtiyaç duyulması durumunda, IMF İcra Direktörleri Kurulu’nun onayı ile ülkelerin bu limitlerin üzerinde kredi kullanma imkanları da vardır. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’nin IMF ile ilişkilerinde mali ajan Hazine Müsteşarlığı, depozitör kuruluş ise T.C. Merkez Bankasıdır. Doğru cevap E'dir.

Bretton Woods Anlaşması ile kurulan Uluslararası Para Fonu (IMF: International Monetary Fund) ve Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD: International Bank for Reconstruction and Development), 27 Aralık 1945 tarihinde 29 ülkenin her iki kuruluşun anlaşmalarını onaylamasıyla kurulmuşlardır.

İtalya IMF’de En Yüksek Kota’ya Sahip Beş Ülke arasında değildir.

Guvernörler Kurulu (Board of Governers), IMF’nin en yetkili organıdır.

Türkiye, Uluslararası Para Fonu’nun 24 üyeli İcra Direktörleri Kurulu’nda
2012 yılında İcra Direktör Vekili, 2014 yılında ise İcra Direktörü olarak yer
almıştır.

IMF’nin Merkez Binası Washington'da yer alır.

Fon’un ilk Başkanı Camille Gutt, ilk kadın başkanı ise Fransız Christine Lagarde’dır.

Yüzde ağırlığı en yüksek olan para birimi ABD Dolarıdır.

1947 yılında IMF’ye katılan Türkiye Fon’a giren ilk ülkeler arasında yer almıştır. 1961-2005 döneminde Türkiye ortalama her 2.5 yılda Fon ile bir destekleme
düzenlemesine gitmiştir.

Türkiye’nin IMF ile ilişkilerinde mali ajan Hazine Müsteşarlığır.

Türkiye’nin IMF ile ilişkilerinde  depozitör kuruluş  T.C. Merkez Bankasıdır.