ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR

Ekonomik bütünleşme, coğrafi olarak birbirine yakın ülkelerin bir “blok” oluşturmasına yol açmaktadır.

Ekonomik işbirliği coğrafi olarak bir bölgeye dayanmak zorunda değildir.

II. Dünya Savaşı devam ederken dünya ekonomisinin yeni süper gücü ABD
öncülüğünde 1944 yılında New Hampshire eyaletinin bir bölgesi olan Bretton
Woods’ta Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı gerçekleştirilmiştir. Konferansta
temel amaçlar, gelişmiş sanayileşmiş ülkelerin çıkarlarıyla örtüşmeyen ekonomik
çatışmaların engellendiği, serbest ticaretin korunduğu ve mal değişiminin
yanında uluslararası ödemeler de istikrarının sağlandığı uluslararası parasal sistemin
kurulması olmuştur.

Geçiş ekonomileri kavramı,
sosyalizm uygulamasından
vazgeçerek piyasa ekonomisi
koşullarına göre yapılanmaya
çalışan eski Doğu Bloku
ülkelerini tanımlamak için
kullanılmaktadır.

Tercihli Ticaret Anlaşmaları (PTA: Preferential Trade Agreement) anlaşmaya
taraf ülkelerin tek yanlı veya karşılıklı olarak belirli mallar üzerindeki gümrük
tarifelerinde indirimde bulunmalarına dayanan en dar kapsamlı ekonomik bütünleşmedir.

Gümrük birliği, sadece malların serbest dolaşımını esas almaktadır.

2018 yılında Euro
Alanı’nda 19 AB
üyesi ülke yer
almaktadır. Bu
ülkeler: Almanya,
Avusturya,
Belçika, Estonya,
Finlandiya,
Fransa, G. Kıbrıs,
Hollanda, İrlanda,
İspanya, İtalya,
Letonya, Litvanya,
Lüksemburg, Malta,
Portekiz, Slovakya,
Slovenya ve
Yunanistan’dır.

1973 petrol krizinden sonra ortaya çıkan küresel ekonomik durgunluk
ortamında sanayileşmiş ülkelerin (ABD, Japonya, Almanya, İngiltere, Fransa,
İtalya) bir araya geldiği hükümetlerarası forum niteliğindeki G6 toplantılarına
1975’te Kanada’da katılmış ve G7 ülkeleri olarak dünya ekonomisine yön vermeye
çalışmışlardır. 1997 yılında Rusya’nın da katılımıyla grup G8 adını almıştır. Ancak
Rusya’nın Kırım’ı ilhak etmesiyle 2014 yılından itibaren Rusya toplantılardan dışlanmıştır.

BRICS ülkeleri kavramı, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika
ekonomilerini kastetmek için kullanılır. İlk olarak 2006 yılında New York/ABD’de
gerçekleşen BM Genel Kurulu’nda bir araya gelen Brezilya, Rusya, Hindistan ve
Çin BRIC Grubunu oluşturmuştur. Bu gruba 2011 yılında Sanya/Çin’de gerçekleşen
Zirve toplantısında Güney Afrika da katılarak BRICS hâlini almıştır.

Uluslararası kuruluşların fonksiyonları:

Westphalia Antlaşması:

Evrensel imparatorluklara karşı “ulus-devletin” zaferini simgeleyen, uluslararası alanda devletlerin egemenliğini ve eşitliğini ilkesel bir temel kural hâline getiren anlaşmadır.

İsviçreli iş adamı Henry Dunant’ın girişimleriyle 1863’te kurulan hükümet-dışı uluslararası kuruluş Uluslararası Kızılhaç Komitesi'dir.

BRICS ülkeleri:

Ekonomik işbirliğini amaçlayan uluslararası kuruluşların amaçları:

Bretton Woods Anlaşması:

22 Temmuz 1944 tarihinde kapitalizmin yaşadığı krizi aşmak ve yeni bir uluslararası ekonomik düzeni kurmak amacıyla Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Uluslararası Yeniden Yapılanma ve Kalkınma Bankası (IBRD) küresel ekonomik kuruluşları yaratılmıştır.

Sosyalizm uygulamasından vazgeçerek piyasa ekonomisi koşullarına göre yapılanmaya çalışan eski Doğu Bloku ülkeleri GEÇİŞ EKONOMİLERİ olarak adlandırılmaktadır.

Neoklasik yaklaşım: Sanayi Devrimi’nden sonra artan üretim için pazar yaratmak amacıyla piyasaların serbestleştirilmesini, dış ticaretin önündeki engellerin tamamen kaldırılmasını savunmaktadır.

G-7 ülkeleri:

Siyasal, ekonomik, dinî, kültürel, toplumsal birçok alanda kâr amacı gütmeden, uluslararası alanda gönüllü faaliyet göstermek üzere kurulan örgütlere "Hükümet dışı uluslararası kuruluş" adı verilir.