ULUSLARARASI EKONOMİK KURULUŞLAR

Uluslararası kuruluşlar aşağıdaki fonksiyonları yerine getirirler:

Doğru cevap D'dir.

1648 yılında Avrupa’da 30 yıl Savaşlarını sona erdiren Westphalia Antlaşması bir yönüyle dünyanın en kanlı savaşlarından birini bitirirken, diğer yandan uluslararası sistemi kökünden değiştiren bir egemenlik anlayışını da dünya sisteminde hakim kılmıştır. Evrensel imparatorluklara karşı “ulus-devletin” zaferini simgeleyen bu barış antlaşması, uluslararası alanda devletlerin egemenliğini ve eşitliğini ilkesel bir temel kural hâline getirmiştir. Bir başka ifadeyle uluslararası kuruluşların ortaya çıkışında Westphalia Antlaşması ve onun getirdiği egemenlik ve eşitlik anlayışı belirleyici olmuştur. Bu nedenle ülkesel, egemen ve eşit ulus devletlerden oluşan yeni uluslararası sisteme Westphalian Sistemi denmiştir. Doğru cevap A'dır.

I. Dünya Savaşı sonrasında 1920 yılında kurulan Milletler Cemiyeti (League of Nations) geniş ölçekli, sosyo-ekonomi amaçlı ilk uluslararası kuruluştur. Doğru cevap B'dir.

Dünya ekonomisinde uluslararası ekonomik kuruluşlar kapsam açıçısından Birleşmiş Milletler Sistemi içinde yer alanlar ve diğerleri olarak kategorize edilebilir. BM ile yaptıkları özel anlaşmalarla BM ile ilişkili ve her birinin özel görev alanı olan bu uluslararası kuruluşlara örnek olarak Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (IBRD), Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilebilir. BM’ye Bağlı Uzmanlık Kuruluşlarına örnek olarak da BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), BM Sı- nai Kalkınma Teşkilatı (UNIDO), BM Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), Dünya Fikri Haklar Örgütü (WIPO) verilebilir. Avrupa Serbest Ticaret Birliği (EFTA) ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ise BM Sistemi dışında kalan, belirli bir grup ülkenin üyeliğine açık uluslararası kuruluşlardandır. Doğru cevap A'dır.

Ekonomik işbirliğini amaçlayan uluslararası kuruluşlar: Üyeleri arasında ekonomik, siyasi konularda işbirliğini amaçlarlar. Taraflar arasında ticareti serbestleştirmeyi, geliştirmeyi ve ortak hareket edilebilecek noktalar üzerinde çalışmayı amaçlarlar. Küresel veya bölgesel nitelikteki uluslararası kuruluşların tamamı bu kategoriye girmektedir. Hükümetlerarası işbirliği niteliğindeki kuruluşlarda üye ülkeler izleyeceği ekonomi politikalarında bağımsız hareket edebilmektedir. Üyeleri arasında farklı seviyelerde ekonomik bütünleşmeyi amaçlayan kuruluşlar, ekonomik bütünleşmeyi amaçlayan kuruluşlardır. Doğru cevap B'dir.

II. Dünya Savaşı devam ederken dünya ekonomisinin yeni süper gücü ABD öncülüğünde 1944 yılında New Hampshire eyaletinin bir bölgesi olan Bretton Woods’ta Birleşmiş Milletler Para ve Finans Konferansı gerçekleştirilmiştir. Konferansta temel amaçlar, gelişmiş sanayileşmiş ülkelerin çıkarlarıyla örtüşmeyen ekonomik çatışmaların engellendiği, serbest ticaretin korunduğu ve mal değişiminin yanında uluslararası ödemeler de istikrarının sağlandığı uluslararası parasal sistemin kurulması olmuştur. Doğru cevap E'dir.

Ekonomik bütünleşme (entegrasyon) kavramı ile bütünleşmeye taraf ülkelerin mal ve hizmet ticaretinin serbestleştirdiği bu sayede bir ortak pazar yaratması hedeflenir. Böylece ülkelerdeki üreticiler daha geniş bir pazar için üretim yaparak, ölçek ekonomilerinden yararlanması amaçlanır. Ancak bütünleşme ulusal devletlerin ekonomik ve siyasi egemenlik yetkilerinden de vazgeçmelerini beraberinde getirir. Bunun karşılığında ise toplumsal refahın artması amaçlanır.

Doğru cevap D'dir.

Ekonomik bütünleşme aşamaları:

Doğru cevap B'dir.

BRICS ülkeleri kavramı, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika ekonomilerini kastetmek için kullanılır. İlk olarak 2006 yılında New York/ABD’de gerçekleşen BM Genel Kurulu’nda bir araya gelen Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin BRIC Grubunu oluşturmuştur. Bu gruba 2011 yılında Sanya/Çin’de gerçekleşen Zirve toplantısında Güney Afrika da katılarak BRICS hâlini almıştır. Doğru cevap E'dir.

Uluslararası kuruluşlar aşağıdaki fonksiyonları yerine getirirler;

             Danışma ve müzakere platformu olmak

             Karar alma süreçlerinde kurallar koymak

             Anlaşma kurallarını sağlamak

             Üyelerin anlaşmalara uyumunu izlemek

             Anlaşmazlıkların çözümünde kuralları belirlemek

            Faaliyetlerin mali sorumluluğunu ve muhasebesini sağlamak

            Kaynaklara katkı ve erişim olanaklarını belirlemek

            Üyelerine faaliyet amaçlarına ne ölçüde  ulaşıldığı konusunda bilgi sağlamak

Yunan şehir-devletlerinin bir araya gelerek M.Ö. 478 yılında kurdukları siyasi ve askeri bütünleşme olan Delos Birliği ilk örnek olarak gösterilebilir.

Ekonomik bütünleşme teorisinin başlangıcı Jacob Viner’in 1950 yılında yayınladığı “Gümrük Birliği Konusu (The Customs Union Issue)” eserine dayandırılabilir

G-20 Üyesi Ülkeler, AB, ABD, Almanya, Arjantin, Avusturalya, Brezilya, Çin, Endonazya, Faransa, Güney Afrika, Güney Kore, Hindistan, İngiltere, İtalya, Japonya, Kanada, Meksika, Rusya, Suudi Arabistan, Tükiye

Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluğu’nun yürürlüğü giriş tarihi 2000 dir.

Günümüzde Bağlantısızlar Hareketine üye 120 ülke bulunmaktadır.

G-24 ülkeleri 3 bölge üzerinden temsil edilmektedir.

Uluslararası kuruluşlar aşağıdaki fonksiyonları yerine getirirler

             Danışma ve müzakere platformu olmak

             Karar alma süreçlerinde kurallar koymak

             Anlaşma kurallarını sağlamak

             Üyelerin anlaşmalara uyumunu izlemek

             Anlaşmazlıkların çözümünde kuralları belirlemek

            Faaliyetlerin mali sorumluluğunu ve muhasebesini sağlamak

            Kaynaklara katkı ve erişim olanaklarını belirlemek

            Üyelerine faaliyet amaçlarına ne ölçüde  ulaşıldığı konusunda bilgi sağlamak

:BRICS ülkeleri kavramı, Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika ekonomilerini kastetmek için kullanılır.

Avrasya Ekonomik Birliğinin yürürlüğe giriş tarihi 2015 dir.

Uluslararası kuruluşlar, belirli bir amaca yönelmiş, bürokratik yapısı ve yönetimi ile kaynaklarını kamusal nitelikteki mal-hizmetler
aracılığıyla ihtiyaçları yerine getirmek için kullanan, birden fazla devleti ilgilendiren ancak devlet niteliği taşımayan örgütlerdir. Cevap E şıkkıdır.