BİRLEŞMİŞ MİLLETLER SİSTEMİ

Birleşmiş Milletler (BM) sistemi, XX. yüzyıldaki devletlerarası örgütlenme örnekleri arasında en kapsamlı olanıdır. 

Ekonomik Sosyal Konsey (ECOSOC) bölgesel ve küresel ölçekteki sosyal, ekonomik, ticari ve sektörel sorunlara neşter atılmasında önemli bir rol oynamıştır.  ECOSOC bu tip sorunlarla ilgili resmi, sivil bütün ulusal ve uluslararası ölçekteki yapıları bir araya getirip kolektif çalışma ortamı hazırlayan bir forum ya da platform işlevi görmüştür. 

XIX. yüzyılda ulaştırma, teknik, ticari-mali, siyasi yönleri olan ilk uluslararası örgütlerin oluştuğu görülür.

Birinci kuşak ikiz örgütler Milletler Cemiyeti-MC (The Language of Nations) ve Uluslararası Çalışma Örgütü-ILO (International Labour Organization)'dur. Bunlardan ilki yani The Language of Nations barışı koruma görevini başaramayarak İkinci Dünya Savaşının çıkmasını önleyememiş ve 1946'da tüm yetkisini BM'ye devretmiştir. 

Çalışma barışının tesisine yaptığı katkıların neticesi olarak kuruluşunun 50. yılı olan 1969'da ILO, Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.  

ILO’nun belli başlı amaçlarını şöyle sıralanabilir: 1. Sosyal adaletin sağlanması için çaba göstererek kalıcı barışa katkı sağlamak. 2. Çalışma şartlarını veya yaşam kalitesini arttırıcı uluslararası faaliyetlerle ekonomik ve sosyal istikrara katkıda bulunmak.  

Bu belgenin önemli hükümleri şunlardır: 1. Emek bir ticari mal değildir. 2. Sürdürülebilir bir gelişme için ifade ve örgütlenme özgürlüğü esastır. 3. Dünyanın herhangi bir yerindeki yoksulluk, dünyanın her yerindeki refahı tehdit etmektedir. 4. Bütün insanlar, ırk, inanç ya da cinsiyet farkı gözetmeksizin özgürlük ve saygınlık, ekonomik güvenlik ve eşit fırsat koşullarında maddi ve manevi gelişimlerini sürdürme hakkına sahiptirler. Bu ilkelerin BM Genel Kurulu’nun İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’ni kabul ettiği tarih olan 10 Aralık 1948’den 4,5 yıl önce ifade edilmiş olması anlamlıdır. 

BM genel kurulu saldırı kavramının tanımını, kuruluş tarihinden ancak 29 yıl sonra 1974'te aldığı 3814 sayılı kararla yapmıştır.  

Devletlerin egemen eşitliği ve toprak bütünlüğü üzerine şekillenen BM sisteminde, öncelikli olarak devletler korunacaktı. Devletlerin bu vazgeçilmez hakları saldırıya uğradığında sistem işlemeye başlayacaktı. BM sisteminin bir sonraki aşamadaki görevi ise BM Anlaşması’nın 1. madde 2. Fıkrasında “....devletler arasında halkaların halk eşitliği ve kendi geleceklerini kendilerinin belirlemesi ilkesine saygı üzerine kurulmuş dostça ilişkiler geliştirmek ve dünya barışını güçlendirmek için diğer uygun önlemleri almak ” biçiminde tanımlanmıştır.   

1) Genel Kurul, 2) Güvenlik Konseyi, 3) Genel Sekreterlik, 4) Vesayet Konseyi, 5) Uluslararası Adalet Divanı.  

Ocak 1952’de 502 sayılı BM Genel Kurul Kararı’yla “BM Silahsızlanma Komisyonu (UNDC)”nun kurulması, Ekim 1956’da “Uluslararası Atom Enerjisi Ajan sı”(IAE A) kurulması, 1959 Antarktika Anlaşması, Ağustos 1963 “Nükleer Test Yasağı Anlaşma sı”, 1968 “Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması” (Non-Proliferation Treaty­NPT), 1971 “Deniz yatağı Anlaşması”, 1972 “Biyolojik Silahlar Sözleşmesi”, 1993 “Kimyasal Silahların Yasaklanması Anlaşması”, 1997 “Kara Mayınlarının Yasaklanmasına Dair Ottawa Sözleşmesi”, bu yol da BM çerçevesinde ulaşılmış başarıların en önemlidir.  

 BM Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) 1946'da kurulmuştur. 

BM İnsani Yerleşim Programı (UN-HA BITAT) 1978'de kurulmuştur. 

WHO 1946 yılında Cenevre'de kurulmuş olup, Sağlık alanında hizmet vermektedir. 

ECOSOC’un üye sayısı 1971 yılında başlangıç sayısının üç katı olan 54'e yükselmiştir. 

“Yasalaştırma”(codification) çalışmaları neticesi kabul edilen önemli metinler şunlardır: Soykırımın Önlenmesine Dair BM Sözleşmesi 1948, BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 1948, İkiz Sözleşmeler: Medeni ve Siyasi Haklara Dair Sözleşme + Ekonomik ve Sosyal Haklara Dair Sözleşme (1966'da imzalandı ancak 1976'da yürürlüğe girdiler). 

1947-Asya ve Pasifik Ekonomik ve Sosyal Komisyonu  (Bangkok-Tayland)

1947-Avrupa Ekonomik Komisyonu (Cenevre-İsviçre)

1948-Latin Amerika ve Karaibler Ekonomik Komisyonu (Santiago-Şili)

1958-Afrika Ekonomik Komisyonu (Addis Ababa-Ethiopya)

1973-Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu (Beyrut-Lübnan) 

Sömürge-sonrası yeni bağımsız devletler grubuna farklı tanımlama ve isimlendirmeler yapılmıştır. Bu devletler ilk olarak 1955 Bandung Asya-Afrika Halkları Zirve Konferansı’nda bir araya geldiler. Bu konferansın ikincisi 1961’de Belgrad’da gerçekleştirildi ve “Bağlantısızlık” ya da “Bloksuzluk” denilen (Non-Alingnment) adı verilen siyasal hareket böyle doğdu.  

1.Kalkınma alanında kaynakların etkin kullanımı, 2. Yatırımların teşviki, 3. Gelişmekte olan ülkelerde teknoloji düzeyinin arttırılması, 4. Gelişmekte olan ülkelere teknik danışmanlık ve yardım yapılması, 5. Ekonomik planlama biçiminde tespit edilmiştir. 

1) Meteoroloji istasyonları kurmak ve yönetmek. 2) Meteoroloji haberlerinin hızlı hazırlanıp sunulmasına dair sistemler kurmak. 3) Meteorolojinin havacılığa, gemiciliğe, tarım sektörüne ve sair alanlara destek olacak biçimde uygulamamasını geliştirmek olarak sıralanabilir. 

İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Arapça ve Rusçadır.  

Filistin, Keşmir, Kıbrıs gibi ülkelerde barış gücü misyonu sürmektedir.