ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK

Hukuk bireyler ya da karar birimleri arasındaki ilişkilerin belirli, düzenli, istikrarlı ve kalıcı olmasını sağlayan kural ve uygulamalardan oluşur. Kurala muhatap grup küçük olursa kuralları sözlü olarak tanımlamak ve yürütmek mümkün olabilir. Ama ilişki içinde bulunan aktör sayısı arttıkça hukuki kuralların ayrıntılı olarak düzenlenme ihtiyacı doğar. Ülke içinde olduğu gibi ülke dışında yaşayan, diğer ülke vatandaşlarıyla olan ilişkilerde de üzerinde uzlaşılmış ortak bir hukuki çerçevenin olmaması, ilişkilerin hem kapsamını daraltır hem de maliyetini artırır. Cevap B'dir.

Uluslararası Ekonomi Hukuku geniş anlamda hem devletler arasındaki ekonomik ilişkilerin hem de sınır ötesi iş yapan uluslararası örgütlerin, firmaların ve bireylerin ülkeler ile olan ekonomik ilişkilerinin hukuki çerçevesini düzenleyen kurallar bütünüdür. Uluslararası Ekonomi Hukuku, geniş tanımıyla malların, hizmetlerin, sermayenin, parasal ilişkilerin ve uluslararası fikri mülkiyet haklarının sınır ötesi ticaretinin düzenlenmesini, dar anlamda ise, devletler ve uluslararası örgütler arasındaki ekonomik ilişkilerin düzenlenmesini ifade eder. Cevap D'dir.

Türkiye’de Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrasına göre, yönetimine uygun biçimde yürürlüğe konulan uluslararası antlaşmalar “kanun hükmünde”dir. Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletler ya da uluslararası kuruluşlarla yapılacak antlaşmaların onaylanması, T.B.M.M.’nin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Onaylanması bir kanunla uygun bulunan ya da onaylanması için bir kanun gerektirmeyen uluslararası antlaşmalar ya da diğer uluslararası belgeler Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle onaylanıp yürürlüğe konulmaktadır. Cevap E'dir.

Ulusal kanunlar, yerel mahkemelere, yabancı ülkelerin uluslararası kanunlara uygun olmayan fiillerinin tanınmaması ya da başvurularının reddedilmesi hakkını verebilir. Örneğin, bir ülkede yatırım yapan yabancı yatırımcı, kamulaştırma (istimlak) konusunda o ülkenin kabul ettiği uluslararası anlaşmalarda bu konuda farklı bir hüküm olmadığı takdirde, o ülkenin ulusal kanunlarına tabi olacaktır. Büyük yabancı yatırımcılar, yatırım yaptıkları ülkenin kanuni düzenlemelerinde gelecekte olabilecek değişiklikler karşısında yatırımlarını koruyabilmeye ve riske girmemeye çalışırlar. Bu nedenle, yaptıkları sözleşmelerde uluslararası anlaşmalara veya anlaşmazlıkların çözümünde uluslararası çözüm (tahkim) mekanizmalarına yer vermek isterler. Uluslararası Tahkim, uluslararası düzeyde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların, devletlerin resmi yargı organları yerine, taraflarca belirlenen hakemlerce çözümlendiği bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Cevap C'dir.

Yabancı firmalar ile devletler arasındaki anlaşmazlıkların çözümünde 2. bölümde bahsedilen Birleşmiş Milletler Tahkim Kuralları (UNCITRAL) devreye girmektedir. UNCITRAL, Birleşmiş Milletler Tahkim Kurallarının kısa adıdır. Cevap B'dir.

1994 yılında kurulan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) küresel ticari ilişkilerin kurumsal olarak esasını teşkil eder. DTÖ, Tarifeler ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT 1947)’nın mevcut yapısı üzerine inşa edilmiştir. DTÖ’nün temel amaçları, mevcut ticaret engellerini azaltmak, uluslararası ticareti artırmak, yaşam standartlarını iyileştirmek, sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmak ve gelişmekte olan ülkeler için artan dünya ticaretinden yeterli bir payı temin etmektir. Cevap A'dır.

Dünyadaki parasal birlikler arasında Avrupa Birliği’nin 1992 yılında başlattığı Ekonomik ve Parasal Birliği, üye ülkelerin ulaşmış olduğu parasal
ve finansal bütünleşme açısından en ileri olanıdır. Avrupa Ekonomik ve Parasal Birliği, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin tek ve ortak para birimi olarak Avro’yu benimseyerek oluşturduğu ortak pazardır. Cevap D'dir.

İktisadın kurucuları arasında sayılan Adam Smith ve David Hume’in eserleri, 18. yüzyılın sonlarındaki serbest ticaret hareketinin kavramsal temelini oluşturmuştur. Smith, teorisini piyasa mekanizmaları ve kaynakların uygun dağılımında, kişisel çıkarların belirleyici olması üzerine inşa etmiştir. Bu teoriye göre, kişisel çıkarlar, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde en verimli üretimi sağlayacaktır. Daha sonra, David Ricardo ve John Stuart Mill, “karşılaştırmalı üstünlük” teorisini geliştirerek, Smith’in serbest ticaret tezini daha geniş bir çerçeveye oturtmuşlardır. Bu teoriye göre, ülkeler daha düşük maliyetle ürettikleri malların üretiminde uzmanlaşıp, bu malları başka ülkelere ihraç etmelidir. Bunun karşılığında, daha yüksek maliyetle ürettikleri malları ise başka ülkelerden ithal ederek, refahlarını maksimize edeceklerdir. Mutlak üstünlük ve karşılaştırmalı üstünlüğü savunanlar, piyasaların birbirine entegre olmasından elde edilecek uluslararası çıkarları ya da ticarete yönelik engellerin kaldırılmasını savunmamışlardır. Her bir ülkenin ulusal çıkarları ve sanayisi üzerinde durmuşlar ve piyasaların ticarete açılmasını da bu çıkarlar için istemişlerdir. Cevap C'dir.

Uluslararası ekonomik düzenin evriminin, devletlerin istediği ekonomik sistemi seçme özerkliğinin kabulü, mümkün olduğu ölçüde uluslararası ticaretin önünden engellerin kaldırılması ve serbestleştirilmesi, ekonomiyle ilgili konularda da yerli ve yabancılara adil davranılması ve ayırımcılık yapılmaması ve ekonomik düzenin istikrarı için gelişmekte olan ülkelerin teşvik edilmesini öngören bazı ilkeler üzerinde gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Cevap D'dir.

En Çok Kayırılan Ülke, Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) anlaşmaları kapsamında, genel prensip olarak üye ülkelerin bir ülkeye sağladığı bir avantajı (düşük gümrük vergisi gibi) tüm DTÖ üyelerine sağlamasını öngören ilkedir. Cevap B'dir.

Uluslararası Ekonomi Hukuku, geniş tanımıyla malların, hizmetlerin, sermayenin, parasal ilişkilerin ve uluslararası fikri mülkiyet haklarının sınır ötesi ticaretinin düzenlenmesini, dar anlamda ise, devletler ve uluslararası örgütler arasındaki ekonomik ilişkilerin düzenlenmesini ifade eder.

Basel Komitesi, G20 üyeleri ile diğer bazı ülkelerin banka denetimi ile ilgili oluşturduğu önemli bir forumdur. Türkiye’nin de taraf olduğu forum, güçlü bir bankacılık sektörü için bağlayıcı olmayan standartları oluşturmakta ve bu standartlar ulusal kanunlar yoluyla uygulanmaktadır.

Hukukun Üstünlüğü, toplumdaki tüm bireylerin konumlarına bakılmaksızın kanun önünde eşit olması ve birey, hükümet veya devlet adına karar veren tüm birimlerin kurallara tam olarak uymasının sağlanmasıdır.

Türkiye’de Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrasına göre, yönetimine uygun biçimde yürürlüğe konulan uluslararası antlaşmalar “kanun hükmünde”dir.

Uluslararası tahkim, uluslararası düzeyde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların, devletlerin resmi yargı organları yerine, taraflarca belirlenen hakemlerce çözümlendiği bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir.

Uluslararası ekonomi hukukunun ana alanları: uluslararası ticaret hukuku, bölgesel ekonomik bütünleşme (entegrasyon) hukuku ve uluslararası para hukukudur. Ayrıca, ticaret ve yatırımlarla ilgili olan uluslararası ticari tahkim, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşmaları, uluslararası fikri ve sınai mülkiyet hakları ve uluslararası rekabet hukuku konularını da içerir. Uluslararası deniz hukuku bu alanlardan biri değildir.

Dünya Ticaret Örgütü, küresel düzeyde ticaretin serbestleştirilmesi amacıyla üye ülkelerin ticaret anlaşmaları müzakere ettikleri, aralarındaki ticari anlaşmazlıkları ve sorunları çözmeye çalıştıkları 1994 yılında kurulan uluslararası örgüttür.

Kuzey Amerika Serbest Ticaret Alanı (NAFTA), Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN), Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC), Andean Ülkeleri Topluluğu, Güney (Latin) Amerika Ortak Pazarı (MERCOSUR) bölgesel ticaret anlaşmalarının önemli örnekleri arasındadır.

En Çok Kayrılan Ülke, DTÖ anlaşmaları kapsamında, genel prensip olarak üye ülkelerin bir ülkeye sağladığı bir avantajı (düşük gümrük vergisi gibi) tüm DTÖ üyelerine sağlamasını öngören ilkedir.

Uluslararası ekonomik düzenin evriminin, devletlerin istediği ekonomik sistemi seçme özerkliğinin kabulü, mümkün olduğu ölçüde uluslararası ticaretin önünden engellerin kaldırılması ve serbestleştirilmesi, ekonomiyle ilgili konularda da yerli ve yabancılara adil davranılması ve ayırımcılık yapılmaması ve ekonomik düzenin istikrarı için gelişmekte olan ülkelerin teşvik edilmesini öngören bazı ilkeler üzerinde gerçekleştiğini söyleyebiliriz. Gümrük Tarifelerinin Karşılıklı Sıfırlanması bu ilkelerden biri değildir.