ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK

Uuslararası hukuk, ekonomik mantık ve ekonomik dürtülerden daha çok insan haklarına ve bağımsızlığına, sosyal denge ve refahı sağlamaya yönelik devletlerin sorumluluklarına odaklanır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Uluslararası Ekonomi Hukuku: Malların, hizmetlerin, sermayenin, parasal ilişkilerin ve fikri mülkiyet haklarının sınır ötesi ticaretinin hukuksal olarak düzenlenmesidir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Uluslararası ekonomi hukukunun kapsamında, Uluslararası Ticaret Hukuku, Uluslararası İş Hukuku ve Uluslararası Finans Hukuku yer almaktadır. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Uluslararası düzeyde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların, devletlerin resmi yargı organları yerine, taraflarca belirlenen hakemlerce çözümlendiği bir uyuşmazlık çözüm yöntemi. Uluslararası tahkimin Türkiye’deki örneği olarak İstanbul Tahkim Merkezi’ni (İSTAC) verebiliriz. İSTAC, özel ticari aktörler arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde hizmet veren bağımsız, tarafsız ve özerk bir kurumdur. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi kararları ile gerçek ya da tüzel kişilere karşı alınan ticari ambargolar gibi yaptırımların, ulusal mevzuatlara aktarılarak uygulanması gerekmektedir. BM Kuruluş Sözleşmesi’ne göre;

1-Uluslararası barış ve güvenliğin korunması amacıyla alınan Güvenlik Konseyi kararlarının uygulanması için BM’nin tüm üyeleri ya da Güvenlik Konseyi’nin belirleyeceği bazı üyeleri tarafından alınması gerekmektedir. bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Uluslararası ekonomi hukukunun ana alanları: uluslararası ticaret hukuku, bölgesel ekonomik bütünleşme (entegrasyon) hukuku ve uluslararası para hukukudur. Ayrıca, ticaret ve yatırımlarla ilgili olan uluslararası ticari tahkim, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşmaları uluslararası fikri ve sınai mülkiyet hakları ve uluslararası rekabet hukuku konularını da içerir. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Dünya Ticaret Örgütü’nün temel amaçları, mevcut ticaret engellerini azaltmak, uluslararası ticareti artırmak, yaşam standartlarını iyileştirmek, sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmak ve gelişmekte olan ülkeler için artan dünya ticaretinden yeterli bir payı temin etmektir. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Ekonomik ve parasal birliğe üyeliğin kriterleri 1993 yılında yürürlüğe giren Maastricht Anlaşması’nda belirlenmiştir. Parasal birliğe sonradan üye olan ülkelerin de bu kriterlere uymaları gerekmektedir. Maastricht Kriterleri şunlardır:

Ayrıca, birçok uluslararası anlaşma fikri mülkiyet haklarının korunması konusunda hükümler içerir. Dünya Ticaret Örgütü’nün Ticaretle İlgili Fikri Mülkiyet Hakları (TRIPS) Anlaşması bu alanda en önemli küresel düzeyde uluslararası anlaşmadır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin çıkarlarının daha fazla gözetilmesi, uluslararası ticarette ve yatırımlarda adaletin daha fazla sağlanması, bu ülkelerin kendi kaynaklarının idaresinde özgür olmaları, “yeni uluslararası ekonomik düzenin” itici güçleri arasındadır. Bu amaçla, bu ülkelere yönelik doğrudan yardımlara ilave olarak uluslararası ticarette;

Uluslararası taahhütler ve faaliyetler için hukuki standartların oluşturulması (insan hakları, çevrenin korunması, şeffaflık, istihdam şartları, fikri mülkiyet hakları, yatırımların karşılıklı korunması vb. kurallar) ve bu kurallara o ülkede iş yapmak isteyen yabancı firmaların da uyması gerekmektedir.

Uluslararası tahkimin Türkiye’deki örneği olarak İstanbul Tahkim Merkezi’ni (İSTAC) verebiliriz. İSTAC, özel ticari aktörler arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde hizmet veren bağımsız, tarafsız
ve özerk bir kurumdur.

Modern tahkim ve arabuluculuk kuralları gözetilerek hazırlanan İSTAC Tahkim ve Arabuluculuk Kuralları, 26 Ekim 2015 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Birleşmiş Milletler Tahkim Kuralları (UNCITRAL)

DTÖ’nün kurucu anlaşması ve GATT Anlaşması, gümrük tarifelerinin ve mallara yönelik diğer ticaret engellerinin azaltılması ve üye ülkelere yönelik ayrımcı muamelenin ortadan kaldırılmasını amaçlayan temel hukuki metinlerdir.

DTÖ kapsamında “Doha Kalkınma Gündemi” adıyla 2001 yılında başlayan “Doha Turu” müzakereleri halen devam etmektedir.

Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması, Ticarette Teknik Engeller Anlaşması, DTÖ kurallarını tamamlayıcı nitelikteki önemli DTÖ anlaşmalarıdır. DTÖ kapsamındaki diğer anlaşmalar ise, tarım sektöründe özel bir rejim kuran Tarım Anlaşması, Ticaretle ilgili Fikri Mülkiyet Hakları Anlaşması (TRIPS), Ticaretle ilgili Yatırım Tedbirleri Anlaşması (TRIMS) ve Kamu Alımları Anlaşmasıdır. Kamu Alımları Anlaşması dışındaki tüm DTÖ anlaşmalarına ve DTÖ’ye Türkiye de üyedir. Hizmet (ulaşım, telekomünikasyon, finansal hizmetler gibi) ticaretinin DTÖ sistemi içine alınmasına yönelik müzakereler devam etmektedir. Bu müzakerelere Türkiye de katılmaktadır.

Türkiye bugüne kadar 34 Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalamıştır.

TRIPS
DTÖ kapsamında yapılan, fikri mülkiyet alanında üye ülkelerin uygulayacağı asgari standartları belirleyen ve isterlerse bu standartların üstünde koruma sağlamaları konusunda üye ülkeleri serbest bırakan
anlaşma.

Gelişmekte olan ülkelerin yaşam standartlarının yükseltilmesi, ekonomik büyümelerinin teşvik
edilmesi, bu ülkelerin özel ihtiyaçlarının dikkate alınması ve desteklenmesi modern uluslararası
hukukun önemli prensipleri arasındadır. DTÖ Anlaşması’nın giriş kısmı da gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaçlarının dikkate alınmasının altını çizmektedir.