ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK

Hukukun temel bir fonksiyonu insanlar arasında barışçıl ticaret ve etkileşimi artırmak ise, uluslararası hukuk da, ülkeler arasında barışçıl etkileşim ve ticareti artırmayı hedeflemektedir.

Hukukun iktisadi analizi, hukukun insan davranışlarının maliyetlerini artırma ya da azaltma potansiyeli olduğu anlaşılınca ön plana çıkmaya başlamıştır.

Hukuk, bir kurum olarak, insanlar arasında etkileşimi azaltmayı değil artırmayı hedefler.

Uluslararası Ekonomi Hukuku : Malların, hizmetlerin, sermayenin, parasal ilişkilerin ve fikri mülkiyet haklarının sınır ötesi ticaretinin hukuksal olarak düzenlenmesi.

Hukukun Üstünlüğü :Toplumdaki tüm bireylerin konumlarına
bakılmaksızın kanun önünde eşit olması ve birey, hükümet veya devlet adına karar veren tüm birimlerin kurallara tam olarak uymasının sağlanması.

Uluslararası Tahkim :Uluslararası düzeyde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların, devletlerin resmi yargı organları yerine, taraflarca belirlenen
hakemlerce çözümlendiği bir uyuşmazlık çözüm yöntemi.

Uluslararası tahkimin Türkiye’deki örneği olarak İstanbul Tahkim Merkezi’ni (İSTAC) verebiliriz.

Mal ve hizmetlerin sınır ötesi ticaretine ilişkin uluslararası anlaşmalar, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülükleri ile tüm taraflara karşılıklı fayda sağlama prensibi üzerine inşa edilmektedir.

Dünya Ticaret Örgütü: DTÖ, küresel düzeyde ticaretin serbestleştirilmesi amacıyla üye ülkelerin ticaret anlaşmaları müzakere ettikleri, aralarındaki ticari anlaşmazlıkları ve sorunları çözmeye çalıştıkları 1994 yılında kurulan
uluslararası örgüt.

Serbest Ticaret Anlaşması: İki veya daha fazla ülkenin malların, hizmetlerin, yatırımların ve diğer alanların gümrük vergisi ve tarife dışı engellerden
muaf veya indirimli olarak ticaretine yönelik yaptıkları anlaşma.

Herhangi bir hukuki düzenin ekonomik ve diğer bağlamlarda belli ölçüde rasyonel olması beklenir.

Devletler ve diğer devletlerin vatandaşları arasındaki yatırım uyuşmazlıklarının çözümüne yönelik Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü için Uluslararası Merkez (ICSID), yatırımların korunması alanında oluşturulan önemli bir uluslararası forumdur. Farklı alanlarda olmakla beraber, bireylerin insan hakları konusundaki şikayetlerini taşıdığı İnsan Hakları Avrupa Konvansiyonu’na benzerdir.

Verilen tanım uluslararası tahkime aittir.

DTÖ, küresel düzeyde ticaretin serbestleştirilmesi amacıyla üye ülkelerin ticaret anlaşmaları müzakere ettikleri, aralarındaki ticari anlaşmazlıkları ve sorunları çözmeye çalıştıkları 1994 yılında kurulan uluslararası örgüttür.

ABD, Kanada, Meksika, Japonya, Avustralya,m Malezya’nın da dahil olduğu 12 Asya-Pasifik ülkesi arasında 2016 yılında Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) adıyla bir bölgesel ticaret anlaşması imzalanmıştır. Uzun süren çok sayıda müzakere turunun ardından imzalanan bu anlaşma ile üye ülkeler arasında mallar, hizmetler ve fikri mülkiyet hakları gibi alanlarda tarife ve tarife-dışı engellerin azaltılmasını öngören kapsamlı bir anlaşma gerçekleştirilmiştir. Ancak, ABD’de Trump hükümetinin göreve gelmesi sonrasında ABD’nin TPP’den çekilmesi nedeniyle, diğer üye ülkeler ABD’nin olmadığı bir şekilde anlaşmayı yenilemeye karar vermişlerdir. Böylece, kalan 11 ülke Kasım 2017’de yeniden bir anlaşmaya varmışlardır.

Kanada ile AB arasında 2016 yılında imzalanmıştır.

Türkiye bugüne kadar 34 Serbest Ticaret Anlaşması (STA) imzalamıştır. Bunlardan Merkezi ve Doğu Avrupa ülkeleriyle akdedilmiş olan 11 STA, bu ülkelerin AB üyelikleri nedeniyle feshedilmiştir.
Geriye kalanlardan 21 STA yürürlükte olup, Suriye STA’sı Aralık 2011’de bu ülkenin iç durumu nedeniyle askıya alınmıştır. Yürürlükte olan STA’lar; EFTA, İsrail, Makedonya, Bosna ve Hersek, Filistin, Tunus, Fas, Suriye, Mısır, Arnavutluk, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Şili, Ürdün, Morityus, Güney Kore, Malezya, Moldova, Faroe Adaları ve Singapur STA’larıdır.

Verilen tanıma göre doğru yanıt B seçeneğidir.

İkinci bölümde ayrıntılı anlatıldığı üzere, iktisadın kurucuları arasında sayılan Adam Smith ve David
Hume’in eserleri, 18. yüzyılın sonlarındaki serbest ticaret hareketinin kavramsal temelini oluşturmuştur. Smith, teorisini piyasa mekanizmaları ve kaynakların uygun dağılımında, kişisel çıkarların belirleyici olması üzerine inşa etmiştir. Bu teoriye göre, kişisel çıkarlar, hem ulusal hem de uluslararası düzeyde en verimli üretimi sağlayacaktır. Daha sonra, David Ricardo ve John Stuart Mill, “karşılaştırmalı üstünlük” teorisini geliştirerek, Smith’in serbest ticaret tezini daha geniş bir çerçeveye oturtmuşlardır.

19. yüzyılın ikinci yarısında İngiltere gibi bazı ülkelerde ekonomik serbestleşme görülürken, ABD’de, gümrük vergisi gelirleri önemli bir kaynak olduğundan korumacı gelenekler devam etmiştir. Avusturya Macaristan, İtalya, Almanya ve Fransa gibi Avrupa ülkeleri de korumacı politikaları seçmiştir.