ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK

Eski dönemlerdeki
Roma İmparatorluğu, Osmanlı İmparatorluğu,
Mısır İmparatorluğu, Çin İmparatorluğu, Aztek
İmparatorluğu ve İnka İmparatorluğu düşüş gösteren ekonomilere örnek gösterilebilir.

Yükselen ekonomiler veya ülkeler olarak ise Hollanda, İngiltere,
Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kore, Japonya,
Almanya örnek verilebilir.

Avrupa 1500 yılından itibaren Doğu Avrupa ve Asya’dan daha hızlı büyümeye başladı. O
dönemde zenginleşmenin temel göstergesi olarak
şehirleşme alınabilir. Amerika kıtasının keşfiyle
birlikte Avrupa’ya akan kıymetli madenler ve yeni
deniz yollarının keşfi Batı Avrupa’nın bir ekonomik sıçrama yapmasında etkili olmuştur. Nitekim
Avrupa’da ilk kez bu dönemde meydana gelen aşırı fiyat artışları fiyat devrimi olarak adlandırılır.

16.yüzyılın son üçte ikilik kısmında ve daha
öncesinde İtalya dünyanın en zengin ülkesiydi.

1990 yılında Avrupa’da ve Sovyetler Birliğinde
sosyalist rejimin ve modelin çökmesinden sonra,
bu rejime sahip ülkelerde, etkisi bugün de süren
büyük bir ekonomik çöküntü ortaya çıkmıştır.

Sovyetler Birliği
1991 yılında çökmüş ve Avrasya’daki komünist
blok (Varşova Paktı) yıkılmıştır. Mikro ekonomik
etkinlikteki düşüş, verimsiz askeri harcamalardaki
artış, doğal kaynaklardaki azalma ve çevresel felaketlerin yol açtığı yıkımlar ekonomilerde de yıkım
getirmiştir.

Petrol kriziyle birlikte, gelişmiş ülkeler 1973’ten itibaren
nispeten düşük verimlilik trendine girmiştir.

Dördüncü sanayi devrimine “Endüstri 4.0” da
denmektedir. Dünyanın önde gelen ekonomi devlerinden biri olan Almanya, her yıl birçok ticaret
ve sanayi fuarına ev sahipliği yapmaktadır. Almanya şirketleri yenilik yapmada dünyadaki en iyi şirketler arasında görülür. Endüstri 4.0 kavramı ilk
olarak 2011 yılında Almanya’daki Hannover Fuarında kullanılmıştır.

Uluslararası döviz rezervlerinin nispeten
küçük bir kısmı gelişmiş ülkeler tarafından
tutulmaktadır. Tek başına Çin, dünyadaki
döviz rezervinin yüzde 31’ine sahiptir.

Kaldıraç etkisi;Yetersiz iç kaynaklardan dolayı,
görece ucuz olan yabancı kaynak
temin ederek ekonomik büyümeyi
nispeten daha ucuz kaynakla sağlama veya sürdürme

1950-98 döneminde dünyada kişi başına düşen gelirde en yüksek artışı sağlayan ülkeler Asya’dadır. Güney Kore ve Tayvan en yüksek performansı yakalamıştır. Doğru yanıt A'dır.

1950-2010 döneminde ülkeler itibariyle kişi başına düşen milli gelirdeki en yüksek artışı sırasıyla Güney Kore, Çin, Japonya, Endonezya, Hindistan yaşamıştır. ABD, Kanada, İngiltere ve Avustralya tabloda yer alan ülkelere göre nispeten daha düşük artış yaşamıştır. Dünya genelinde kişi başına düşen milli gelirdeki artış 2,7 kattır. ABD, İngiltere ve Avustralya gibi ülkelerde kişi başına düşen milli gelir 1950 yılında da diğer ülkelere göre oldukça yüksek olduğu için, 60 yıllık dönemde meydana elen artışın görece düşük olmasını dikkatle yorumlamak gerekir. Günümüzde ABD’nin dünya sanayi şampiyonu olduğu düşünülürse bu durum daha iyi anlaşılır. Doğru yanıt D'dir.

Avrupa’nın, 15’inci ve 16’ncı yüzyıllarda bi-lim, sanat alanlarında meydana gelen köklü değişimlerle Rönesansı yaşadığını biliyoruz. İtalya’da başlayan Rönesans daha sonra Batı Avrupa’nın tamamına yayılmış oldu. Doğru yanıt D'dir.

Avrupa genişlemesi, Batı Avrupa’daki sömürgeci ülkelerin 15’nci yüzyılın ortalarından itibaren dünyanın diğer coğrafi bölgelerine işgal, ticaret, koloni kurma ve fetihler ile yayılmasını ifade etmektedir. Doğru yanıt D'dir.

Dünyadaki ekonomik ağırlığını her yıl düzenli olarak artıran Çin’in, bugün olduğu gibi 2022 yılında da en büyük ekonomi olacağı öngörülmektedir. Buna karşılık Avrupa Birliği ve ABD’nin paylarında gerileme, Hindistan’ın dünya üretimindeki ağırlığında ise artış beklenmektedir. Önümüzdeki birkaç yıl içinde Doğu Asya ve Ön Asya, dünyanın en büyük üretim ve ticaret üssü haline gelecektir. Zayıf çevre koruma düzenlemeleri, ucuz hammadde, zengin doğal kaynaklar, ucuz insan gücü, düşük vergi yükleri, yatırım ve üretim teşvikleri ile yüksek nüfus miktarının getirdiği rekabet ve dinamizm bu gelişmede önemli rol oynamaktadır. Doğru yanıt C'dir.

2016 sonu itibariyle dünyadaki döviz rezervinin 12,6 trilyon ABD Doları olduğu tahmin edilmektedir. Bu rezervin yüzde 31,1’i Çin’e aittir (Tayvan’daki ve Hong Kong’daki rezervler dâhil). Uluslararası rezervlerin sadece yüz-de 5,9’u Avrupa Birliğine, yüzde 0,9’u ise ABD’ye aittir. Japonya’nın elindeki rezerv miktarı ise %9,6’dır. 2016 yılsonu itibariyle Türkiye’nin döviz rezervi 106,1 milyar Dolar olup, dünya rezervi içindeki payı yüzde 0,84’tür. Doğru yanıt C'dir.

ulusal gelirlerinin oranı olarak askeri harcamalara en çok pay ayıran ülkeler az gelişmiş ülkelerle yoğun çatışmaların yaşandığı veya çatışma potansiyeli yüksek olan ülkelerdir. Eritre, Suudi Arabistan, Uman, Libya, Kongo, Cezayir, Kuveyt, BAE ve Irak, savunma sanayileri gelişmemiş olmakla birlikte, milli gelirlerine oranla en fazla askeri harcama yapan ülkelerdir. Doğru yanıt B'dir.

İş yapma kolaylığı indeksinin hazırlanmasında, her ülkede yeterli sayıda gönüllü avukat, muhasebeci, iş adamı ve kamu görevlisine uygulanan anketler yoluyla veriler toplanmaktadır. İndeksin kapsama aldığı bileşenler işyeri açma, inşaat izni alma, elektrik temini, mülkiyet kaydı, kredi temini, küçük yatırımcının korunması, vergi ödeme, dış ticaret, sözleşmelerin uygulanabilirliği ve iflasların etkin çözümü olarak sıralanmaktadır. Ekonomik özgürlükler indeksi, bir ülkedeki mülkiyet hakları, yargının etkinliği, hükümetin dürüst iş yapması, kamu harcamalarının büyüklüğü ve milli gelir içindeki payı, devlet bütçesinin sağlığı, vergi yükü, iş yapma kolaylığı, çalışanların işyeri değiştirme özgürlüğü, para politikasında özgürlük, dış ticarette serbestiyet, yatırım özgürlüğü ile finansal özgürlük dikkate alınarak hesaplanmaktadır. Küresel rekabet indeksi, bir ülkedeki siyasi, ekonomik, sosyal, sağlık ve eğitim altyapısı başta olmak üzere işgücü piyasası ve finansal piyasalardaki etkinlikleri kapsayan bileşik bir göstergedir. Toplumsal gelişme indeksi birçok alt bileşenden derlenmiş bir indekstir. Temel insan ihtiyaçları, mutlu olmanın gerektirdiği temel unsurlar ve fırsatlar olarak üç boyutu olan indeks, toplam 50 göstergeden oluşmaktadır. Temel insan ihtiyaçları olarak beslenme ve temel tıbbi bakım, su ve sanitasyon, barınma ve kişisel güvenlik parametreleri dikkate alınmıştır. Mutlu olmanın bileşenleri temel bilgiye erişim, bilgi ve iletişim araçlarına erişim, sağlık, sıhhat ve çevrenin kalitesidir. Fırsatlar boyutunu oluşturan göstergeler kişisel haklar, kişisel özgürlük ve seçim, hoşgörü ve kapsayıcı olma ile yüksek öğretime erişim oluşturmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Lise 1 ve Lise 2 çağındaki ergenlerin matematik, fizik-kimya-biyoloji ve sözel yetkinliklerini ölçerek karşılaştıran Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı (PISA), belirli dönemlerde ülkelerin mevcut durumlarını karşılaştırarak, gelecekte işgücü piyasasında yer alacak insan kaynağına ilişkin bir bakıma ön-görüde bulunmaktadır. OECD tarafından 72 ülkeden 540 bin öğrencinin katılımıyla uygulanan PISA 2015 yılı değerlendirmesine göre 600 tam puan üzerinden yapılan sıralamada uzak doğu ülkeleri çarpıcı bir başarı göstermektedir. PISA’da en başarılı ülkeler coğrafi bölge olarak değerlendirildiğinde genelde Batı Bloku ülkeleri iken; ülke bazında Uzak Doğu’daki Singapur, Hong Kong, Tayvan, Japonya, Çin ve Güney Kore Kore en başarılı ülkeler olarak Batı Bloku ülkelerini bireysel olarak geride bırakmaktadır. Bunun dışında, İsviçre, Estonya, Kanada, Hollanda PISA puanı en yüksek 10 ülke arasında yer almaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Bilgisayar hizmetleri ihracatında en yüksek paya sahip on ihracatçı arasında AB yüzde 68 dolayındaki payı ile ilk sırada gelmektedir. Hindistan (%18) ve ABD (%5) ise AB’den sonraki en yüksek ihracat yapan ülkelerdir. AB, Hindistan ve ABD'den sonra İsrail yüzde 3 oranıyla en yüksek paya sahip ülkedir. Bunu sırasıyla; yüzde 1,5 oranı ile Birleşik Arap Emirlikleri, yüzde 1,4 ile Kanada, yüzde 1,1 ile Filipinler, yüzde 0,8 ile Rusya ve yüzde 0,7 ile Japonya takip etmektedir. Doğru yanıt A'dır.