ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK - Deneme Sınavı - 2

NINJA krediler 2008 küresel ekonomik krizinin literatüre armağan ettiği bir kavramdır.

1929 Büyük Bunalımından sonra kapitalizmin tarihindeki en büyük kriz, hiç şüphesiz 2008-2009 küresel ekonomik krizidir.

Piyasalarda başlayan panik şartları altında mecburen döviz kuru dalgalanmaya bırakılınca bir gün içinde Doların değer artışı, yani TL’nin değer kaybı %100 (yüzde yüz)’leri bulmuştur. Gecelik faiz oranları %75 gibi tarihi rekor düzeyleri görmüş, borsa çökmüş, işyerleri iflas etmiş, işsizlik yükselmiştir.

Nasıl hukukun temel bir fonksiyonu insanlar arasında barışçıl ticaret ve etkileşimi artırmak ise, uluslararası hukuk da, ülkeler arasında barışçıl etkileşim ve ticareti artırmayı hedeflemektedir. Uluslararası hukuk kurallarının evrimi, uluslararası ticarette etkinliğin ve ticaretten kazançların artmasıyla beraber olmuştur. Doğru cevap A'dır.

ICSID (Uyuşmazlıkların Çözümü için Uluslararası Merkez) Konvansiyonunu kabul ettiklerinde, yabancı yatırımcı ile ev sahibi devlet aynı şartlarda anlaşmazlıkları çözebilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Uluslararası Ekonomi Hukuku geniş anlamda hem devletler arasındaki ekonomik ilişkilerin hem de sınır ötesi iş yapan uluslararası örgütlerin, firmaların ve bireylerin ülkeler ile olan ekonomik ilişkilerinin hukuki çerçevesini düzenleyen kurallar bütünüdür. Uluslararası Ekonomi Hukuku, geniş tanımıyla malların, hizmetlerin, sermayenin, parasal ilişkilerin ve uluslararası fikri mülkiyet haklarının sınır ötesi ticaretinin düzenlenmesini, dar anlamda ise, devletler ve uluslararası örgütler arasındaki ekonomik ilişkilerin düzenlenmesini ifade eder. Doğru cevap E'dir

Uluslararası ekonomi hukukunun kapsamında, Uluslararası Ticaret Hukuku, Uluslararası İş Hukuku ve Uluslararası Finans Hukuku yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Hukukun Üstünlüğü Toplumdaki tüm bireylerin konumlarına bakılmaksızın kanun önünde eşit olması ve birey, hükümet veya devlet adına karar veren tüm birimlerin kurallara tam olarak uymasının sağlanmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Uluslararası Tahkim ,uluslararası düzeyde taraflar arasında çıkan uyuşmazlıkların, devletlerin resmi yargı organları yerine, taraflarca belirlenen hakemlerce çözümlendiği bir uyuşmazlık çözüm yöntemidir. Doğru cevap D'dir.

Dünya Ticaret Örgütü, DTÖ, küresel düzeyde ticaretin serbestleştirilmesi amacıyla üye ülkelerin ticaret anlaşmaları müzakere ettikleri, aralarındaki ticari anlaşmazlıkları ve sorunları çözmeye çalıştıkları 1994 yılında kurulan uluslararası örgüt. Doğru cevap E'dir

Dünya Ticaret Örgütünün temel amaçları, mevcut ticaret engellerini azaltmak, uluslararası ticareti artırmak, yaşam standartlarını iyileştirmek, sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmak ve gelişmekte olan ülkeler için artan dünya ticaretinden yeterli bir payı temin etmektir. Doğru cevap C'dir

ABD, Kanada, Meksika, Japonya, Avustralya, Malezya’nın da dahil olduğu 12 Asya-Pasifik ülkesi arasında 2016 yılında Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) adıyla bir bölgesel ticaret anlaşması imzalanmıştır. Doğru cevap B'dir.

Fikri mülkiyet hukuku, telif, tasarım, marka, patent gibi hukuki yöntemlerle kişilerin yarattığı veya icat ettiği eserlerden kaynaklanan haklarının korunmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Uluslararası hukukun varlığı ve rasyonalitesi, tarafların hukuk sisteminden alternatiflerine göre daha fazla fayda elde etmeleriyle doğru orantılıdır. Taraf ülkelerin çıkarlarına olmayan bir hukuk sisteminin uzun dönemde varlığını sürdürebilmesi mümkün değildir. Herhangi bir hukuki düzenin ekonomik ve diğer bağlamlarda belli ölçüde rasyonel olması beklenir. Modern uluslararası ekonomi düzeni, ticaretin ve sermayenin önündeki engellerin kaldırılmasını ve böylece piyasa güçlerinin ve özel girişimin serbestçe harekete geçebilmesini hedefler. Ancak, uluslararası hukuk, ekonomik mantık ve ekonomik dürtülerden daha çok insan haklarına ve bağımsızlığına, sosyal denge ve refahı sağlamaya yönelik devletlerin sorumluluklarına odaklanır. Yani uluslararası
hukukta ekonomik öncelikler, insan haklarından daha değerli değildir. Ya da kişilerin hak ve özgürlüklerinin ekonomik etkinliğe göre düzenlenmesi, uluslararası ekonomi açısından öncelikli bir konu değildir. Kişilerin özgürlükleri ve sosyal standartlara yönelik hukuki kuralların oluşturulması ile ulusal ve uluslararası seviyede ekonomik düzeni kuran gücün kontrol altına alınması uluslararası hukuk açısından daha önemlidir. Bu bilgilere göre, doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Uluslararası Ekonomi Hukuku, geniş tanımıyla malların, hizmetlerin, sermayenin, parasal ilişkilerin ve uluslararası fikri mülkiyet haklarının sınır ötesi ticaretinin düzenlenmesini, dar anlamda ise, devletler ve uluslararası örgütler arasındaki ekonomik ilişkilerin düzenlenmesini ifade eder. Bu dar anlamında, uluslararası ticaret hukuku, uluslararası yatırım hukuku, uluslararası para
hukuku gibi konulara odaklanılır. Buna göre doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Türkiye’de Anayasa’nın 90. maddesinin son fıkrasına göre, yönetimine uygun biçimde yürürlüğe konulan uluslararası antlaşmalar “kanun hükmünde”dir. Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletler ya da uluslararası kuruluşlarla yapılacakantlaşmaların onaylanması, T.B.M.M.’nin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Onaylanması bir kanunla uygun bulunan ya da onaylanması için bir kanun gerektirmeyen uluslararası antlaşmalar ya da diğer uluslararası belgeler Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle onaylanıp yürürlüğe konulmaktadır. Türkiye gibi bazı ülkeler uluslararası anlaşmaları ulusal hukukun bir parçası olarak tanımaktadır. Diğer taraftan, uluslararası hukuk birçok açıdan ulusal hukuku desteklemektedir. Buna göre, doğru yanıt D seçeneğidir.

Uluslararası tahkimin Türkiye’deki örneği olarak İstanbul Tahkim Merkezi’ni (İSTAC) verebiliriz. İSTAC, özel ticari aktörler arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde hizmet veren bağımsız, tarafsız ve özerk bir kurumdur. Buna göre doğru yanıt A seçeneğidir.

Uluslararası ekonomi hukukunun ana alanları: uluslararası ticaret hukuku, bölgesel ekonomik bütünleşme (entegrasyon) hukuku ve uluslararası para hukukudur. Ayrıca, ticaret ve yatırımlarla ilgili olan uluslararası ticari tahkim, çifte vergilendirmenin önlenmesi anlaşmaları, uluslararası fikri ve sınai mülkiyet hakları ve uluslararası rekabet hukuku konularını da içerir. Buna göre doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Mal ve hizmetlerin sınır ötesi ticaretine ilişkin uluslararası anlaşmalar, tarafların karşılıklı hak ve yükümlülükleri ile tüm taraflara karşılıklı fayda sağlama prensibi üzerine inşa edilmektedir. Buna göre doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

DTÖ’nün temel amaçları, mevcut ticaret engellerini azaltmak, uluslararası ticareti artırmak, yaşam standartlarını iyileştirmek, sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmak ve gelişmekte olan ülkeler için artan dünya ticaretinden yeterli bir payı temin etmektir. DTÖ’nün kurucu anlaşması ve GATT Anlaşması, gümrük tarifelerinin ve mallara yönelik diğer ticaret engellerinin azaltılması ve üye ülkelere yönelik ayrımcı muamelenin ortadan kaldırılmasını amaçlayan temel hukuki metinlerdir. DTÖ’de ülkelerin ticarete yönelik alabilecekleri kısıtlayıcı tedbirlere sadece istisnai durumlarda izin verilmektedir. Bunlar, kamu ahlakı, güvenliği, sağlığı gibi kamunun çıkarlarının korunmasını gerekli kılan istisnai durumlardır. DTÖ kapsamında izin verilen sübvansiyonlar dışında ülkelerin ihracata yönelik sübvansiyon vermesi yasaktır. Sağlık ve Bitki Sağlığı Anlaşması, Ticarette Teknik Engeller Anlaşması, DTÖ kurallarını tamamlayıcı nitelikteki önemli DTÖ anlaşmalarıdır. Bu bilgilere göre doğru yanıt C seçeneğidir.