ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK - Deneme Sınavı - 8

Merkantilist yaklaşımın ilkeleri, millilik (ulus merkezcilik), müdahalecilik, metal sevgisi ve sömürgecilik olmak üzere dört başlık altında toplanabilir. Bırakınız yapsınlar klasik iktisadın bir ilkesidir.

Tarihte ilk defa sistemli bir biçimde, devletlerin sömürgecilik faaliyetleri içine katılmasının, daha da ileri gidilerek korsanlığın bile meşru sayılabileceğinin dile getirilmesi merkantilistler sayesinde mümkün olmuştur.

Neomerkantilizm: Ağırlıklı olarak tarife dışı engellerle ulusal ekonomileri diğer ekonomilere karşı korumayı amaçlayan politika taraftarlığı.

Pazara yakınlık, hammadde veya işçilik bakımından potansiyel olarak karşılaştırmalı üstünlüğü olduğu düşünülen bir endüstrinin başlangıçta aynı alanda gelişmiş piyasalarla rekabet edememesine karşın geçici bir süre korunması halinde zamanla gelişmiş ülkelerdeki aynı sektörlerle rekabet edebileceğini savunan yaklaşım

Singer-Prebish Tezi Dış ticarette gelişmiş ülkelerin gelirleri artarken azgelişmiş ülkelerin ihraç ürünleri olan tarımsal ürünlere olan talepleri aynı hızda artmamasına karşılık azgelişmiş ülkelerin gelirleri yükseldikçe sanayileşmiş ülkelerden ithal ettikleri endüstriyel ürünlere olan taleplerinin daha hızla yükselmesi nedeniyle dış ticaret hadlerinin uzun dönemde azgelişmiş ülkeler aleyhine, gelişmiş ülkeler lehine bir seyir izlemesi.

Liberalizm: Kamu otoritesinin ekonomik, sosyal, dinsel gibi süreçlere müdahale etmesine, ya da bu süreçlere kendi istediği doğrultuda yön vermek yönündeki girişimlerine karşı çıkılması gerektiğini ileri süren görüş.

Amerikan hisse senedi piyasasında başlayıp önce Amerikan ekonomisinin ardında da dünya ekonomisinin durgunluğa girdiği 1929 yılından başlayıp on yıllık dönem boyunca yaşanan ekonomik sıkıntılar.

Küreselleşme: 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra, özellikle de Sovyet Blokunun dağılmasıyla tek kutuplu bir dünyanın ortaya çıkmasına paralel biçimde, iletişim ve ulaşım teknolojilerinin de ucuzlayarak hızla yaygınlaşması, ulusal devlet sınırlarının eski dönemlere göre daha az önemli hale gelmesi sonucu, bilim, sanat, hukuk, siyaset, kültür ve iktisadi alanlarda dünyadaki bütün ülkelerin birbirine daha çok bağımlı hale gelmeleri, ortak değer, yaklaşım ve tavırlar benimsemeye başlamaları süreci.

Dayatmacı Küreselleşme: Küresel aktörlerin yerel unsurları kendi istekleri doğrultusunda değişmeye, dönüşmeye, bunun mümkün olmaması halinde yok olmaya zorlayan küresel eğilimler.

Küreselleşmenin bir sonucu olarak, bilinen ve en yaygın şekliyle McDonald’s firması tarafından uygulanan, ancak başta eğitim, sağlık, ulaştırma, gıda, medya, eğlence, turizm, enerji olmak üzere, kitlesel tüketim talebi olan tüm alanlarda bazı mal ve hizmetlerin önceden belirlenmiş standartlara göre girdi ve çıktı özelliklerinin sıkı biçimde denetlendiği, küresel ölçekte üretilmesiyle ortaya çıkan tektipleşme

Yerlileştirme Küreselleşmenin, bir bölgeye veya bir ülkeye hatta bir ülkenin içinde oldukça yerel bir coğrafyaya ait olan yerel unsurların küresel aktörlerin devreye girmesiyle canlanması ve daha değerli hale gelmesine yol açması.

Melezleşme: Küreselleşmenin bir sonucu olarak dışarıdan gelen ile yerli kültürün birbirini yok etmek yerine karşılıklı etkileşimi sonucu her ikisinden de farklı üçüncü bir kültürün oluşması.

Farklılaştırıcı Küreselleşme: Küreselleşmenin yerel unsurlarla karşılaştığında onları canlandırması, küresel ölçeğe taşıması, onlarla küresel eğilimlerden farklı yeni sentezler oluşturması veya küresel ve yerelden tümüyle farklı yeni oluşumlara sebep olması.

Benzeştirici küreselleşmenin özellikleri:

2016 yılı verilerine göre en yüksek gelire sahip şirket Walmarttır.

2016 verilerine göre GSMH bakımından en büyük beş ekonomi ABD, Çin, Japonya, Almanya ve İngilteredir.

Dayatmacı Küreselleşme: Küresel aktörlerin yerel unsurları kendi istekleri doğrultusunda değişmeye, dönüşmeye, bunun mümkün olmaması halinde yok olmaya zorlayan küresel eğilimlerdir.

Farklılaştırıcı Küreselleşme: Küreselleşmenin yerel unsurlarla karşılaştığında onları canlandırması, küresel ölçeğe taşıması, onlarla küresel eğilimlerden farklı yeni sentezler oluşturması veya küresel ve yerelden tümüyle farklı yeni oluşumlara sebep olmasıdır.

Üretimde küreselleşmeyi ortaya çıkaran faktörleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Ülkelerarasında mal ve hizmetlerin hareketliliğinin önündeki engellerin kalkması

• Hammadde kaynaklarına yakın yerlerde üretimin yapılmasının maliyetleri düşürmesi

• Ürünlerin satıldığı piyasalara yakın yerlerde üretim yapmanın pazarlama maliyetlerini düşürmesi

• Az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde işgücü maliyetlerinin düşüklüğü

• Üretimin farklı ülkelere dağıtılması gibi yöntemlerle stok ve nakliye masraflarının azaltılması

• Gelişmiş ülkelerde sıkı takip edilen istihdam ve üretim standartlarının, çevre dostu üretim için konan kısıtların olmadığı yerlerde üretim yapmanın firmaların maliyetlerini düşürmesi