ULUSLARARASI EKONOMİ POLİTİK - Deneme Sınavı - 11

Rasyonel tercih, alternatifleri olan konularda olası tüm seçeneklerin sıralanması, her birinin maliyet ve getirilerinin hesaplanması ve buna bağlı olarak en uygun kararın verilmesi durumunu ifade eder. Doğru cevap B'dir.

Her bir sosyal bilim alanı sosyal gerçekliğin bir yönünü netleştirmeye odaklanır ve bu odaklanma ayrıntıda bilgi verirken sosyal gerçekliği diğer yönlerinden soyutlar. Çok sık başvurulan bu durum, ceteris paribus kavramı ile ifade edilir. Latince ceteris paribus, “diğer koşullar aynı kalmak şartıyla” demektir. Yani çok sayıda faktörün az ya da çok etkisinin olduğu bilinen bir süreçte tek bir faktörün etkisini anlamak ve açıklamak için diğer etkileyici koşulların hiç değişmediğini varsayma. Cevabımız C seçeneğidir.

Sosyal bilimlerde çıkarım yaparken genelde bu bağlamda iki yönlü mantık hatalarına rastlarız. Bunlardan biri bütünün geneli için doğru ve geçerli olan bir yargıyı her bir parça için de geçerli sayma (bölme yanılgısı), diğeri de tam tersi bir bütünün parçaları için geçerli olan bir yargıyı bütün için de geçerli saymadır (terkip yanılgısı). Cevabımız A seçeneğidir.

Sosyal bilimlerde çıkarım yaparken genelde bu bağlamda iki yönlü mantık hatalarına rastlarız. Bunlardan biri bütünün geneli için doğru ve geçerli olan bir yargıyı her bir parça için de geçerli sayma (bölme yanılgısı), diğeri de tam tersi bir bütünün parçaları için geçerli olan bir yargıyı bütün için de geçerli saymadır (terkip yanılgısı). Cevabımız B seçeneğidir.

Bir bütün için geçerli olan bir yargının, o bütünün her bir parçası için de geçerli olduğu sonucuna varma, bölme yanılgısıdır. Küreselleşme dünya üretimini artırdığına göre tüm ülkeler giderek daha zenginleşir, çıkarımı bölme yanılgısına örnektir. Cevabımız D seçeneğidir.

Bir bütünü oluşturan alt birim veya bireyler için tek tek doğru ya da geçerli olanın, birey ya da alt birimlerin tümü için de aynı geçerliliğe sahip olacağını düşünme, terkip yanılgısıdır. Bir kalabalık içinde ayağa kalkan birisinin, önünü oturanlara göre daha iyi görebilmesi ancak herkes ayağa kalkınca hiç kimsenin önündekini öncekine göre daha iyi görememesi, buna örnektir. Cevabımız E seçeneğidir.

Sosyal bilimlerde çalışmaları birbirinden ayrıştırıcı bir diğer konu da, pozitif ve normatif ayırımıdır. Normatif ‘olması gereken’i, pozitif de sadece ‘olan’ı konu edinen bilgilere denir. Bilimsel yaklaşımın “olması gerektiği düşünülenleri” değil de “olanları” konu edinmesi arzu edilir. Yani bilim daha çok sosyal gerçekliğe ilişkin normatif (kural koyucu) değil, pozitif (betimsel) bir yaklaşım sergiler. Örneğin “enflasyonu asgari yüzde beşe çekmek gerekir” ifadesi, toplum için faydalı bir durumu ortaya koyma amacıyla ileri sürülen ‘olması gereken’e dair normatif bir ifadedir. Cevabımız B seçeneğidir.

Bilimlerin alt disiplinlere ayrılması yanında aynı disiplin içinde de bakış açılarında farklılaşmalar görülür. Diğer sosyal bilim alanlarında olduğu gibi uluslararası politik ekonomi alanında da bu bağlamda oldukça zengin bir bakış açısı çeşitliliği vardır. Birey, grup ve daha büyük toplulukların davranışlarını açıklarken ortaya çıkan bu bakış açısı farklılıkları, devlet, devlet üstü ve uluslararası diğer aktörlerin davranışlarını açıklamada da benzer gerekçelerle ortaya çıkmaktadır. Bu farklılık gerekçelerini odaklanma, sosyokültürel ortam ve ideolojik farklılık, bireysel rekabet ve farklılıkların abartılması, katı bilimsellik ölçütünün olmayışı olmak üzere dört ana başlık altında inceleyebiliriz. Cevabımız E seçeneğidir.

Uluslararası politik ekonomi, politik ekonomi, siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler ve biraz da sosyolojinin bir şeklide kesiştiği bir çalışma alanıdır. Cevabımız D seçeneğidir.

“Toplumların kaderini etkileyen ekonomik, siyasi ve hukuki konularda karar veren bireyler bu kararları ne amaçla, hangi beklentilerle veya hangi koşullar altında vermektedirler?” sorusunu cevaplamaya çalışıyorsak analizimizi, bireysel düzeyde yapıyoruz demektir. Cevabımız A seçeneğidir.

Almanya’nın Avrupa Birliği içinde gittikçe daha güçlü hale gelmesinden dolayı diğer bazı Avrupa Birliği üyesi ülkelerinin, Türkiye’nin AB üyeliğine yönelik tutumlarındaki değişiklikleri merak ediyorsak analizimiz, devletlerarası düzeydedir. Cevabımız B seçeneğidir.

Ekonomik Büyüme: Bir ekonomide üretilen mal ve hizmet miktar ve çeşitliliğinin, dolayısıyla o mal ve hizmetleri satın alacak gelir düzeyinin artması.

Ekonomik Gelişme/Kalkınma: Bir ülkede, ekonomik büyümenin yanı sıra, eğitim, sağlık, güvenlik, gelir dağılımı gibi konularda da iyileşmeler sağlanması.

Refah: Kişi başına düşen yüksek miktardaki mal ve hizmetlerin yanında, adil gelir dağılımı, özgürlük ve demokratik katılım, çevreyle uyumlu gelişme gibi kişilerin kendilerini mutlu hissetmelerini sağlayan diğer unsurların da bulunması.

Aşağıdaki ilkeler gözetilerek yapılan kalkınma ancak sürdürülebilir olur.
• İnsan ve diğer canlılar için hayat kalitesinin bozulmamasına veya mevcuttan daha geriye götürülmesine yol açmamaya özen göstermek
• Tüm kararlarda hakkaniyet ve adaleti gözetmek
• Karar süreçlerine olabilecek tüm paydaşların katılımını sağlamak ve ortaklık içinde hareket etmek
• Çevreyi korumaya özen göstermek ve ekolojik kısıtlılıklara saygılı olmak, sınırları zorlamamak
• Sadece bugünkü değil gelecekteki nesilleri de düşünerek hareket etmek.

Birden çok kişinin taraf olduğu ve sonuçta kazanç ve kayıpların meydana geldiği ilişkilerde pozitif, negatif ve sıfır toplamlı olmak üzere üç durumdan bahsedilebilir ve oyun metaforu ile izah edilir. Buna göre pozitif toplamlı oyun, toplam kazancın kayıplardan fazla olma durumunu (ticaret), sıfır toplamlı oyun, kazanç ve kayıpların eşit olma durumunu (şans oyunları), negatif toplamlı oyun da tarafların toplam kayıplarının kazançlarından daha çok olduğu durumları (savaş) ifade etmek için kullanılır. Cevabımız E seçeneğidir.

Bir ülkenin veya devletin gücünün ana göstergesinin elindeki değerli madenler olduğunu, bu yüzden devletin diş ticaret fazlası vererek sürekli bu servet ve güç kaynaklarına sahip olması gerektiğini savunan görüş merkantalizmdir. Cevabımız A seçeneğidir.

Merkantilist yaklaşımın ilkeleri, millilik (ulus merkezcilik), müdahalecilik, metal sevgisi ve sömürgecilik olmak üzere dört başlık altında toplanabilir. Cevabımız C seçeneğidir.

Pazara yakınlık, hammadde veya işçilik bakımından potansiyel olarak karşılaştırmalı üstünlüğü olduğu düşünülen bir endüstrinin başlangıçta aynı alanda gelişmiş piyasalarla rekabet edememesine karşın geçici bir süre korunması halinde zamanla gelişmiş ülkelerdeki aynı sektörlerle rekabet edebileceğini savunan yaklaşım, bebek endüstri tezidir. Cevabımız B seçeneğidir.

Milli gelir hesaplarına kayıtlı veya kayıt dışı olsun sadece piyasalaştırılan ekonomik faaliyetler katılır. İkinci olarak, bazı mal ve hizmetler toplum refahında diğerlerinden daha önemli olmasına karşın milli gelir hesaplarına hepsi parasal değerlerine göre yansır. Öte yandan kentleşmenin getirdiği ilave külfetler (yüksek kira, yoğun trafik vb.) gürültü, ses ve çevre kirliliği, suç oranı gibi refahı olumsuz etkileyen unsurlar da bu rakamlara yansımaz. 

Gelir düzeyi karşılaştırılan ülkelerdeki gelir dağılımını ve sosyal güvenlik sistemlerinin benzer olup olmadığını da dikkate almak gerekir. Ayrıca aynı gelir düzeyi aynı süre çalışma ile elde edilmemişse, bir ülke diğerine göre daha az mesai ile üretim yapıyorsa bireylerin boş vakti daha çok demektir. Refahın önemli bir parçası olan ve kişinin istediği gibi kullanabileceği zamanı ifade eden boş vakit de bireysel mutluluğun önemli bir bileşenidir.

Ülkelerdeki mutlak maliyetlerin farklılığı nedeniyle uluslararası serbest ticaretin, ticarete katılan her ülke için yararlı olacağını varsayan kavram, mutlak üstünlük varsayımıdır.

Az gelirin az tasarrufa, az tasarrufun az yatırıma, az yatırımın da az gelire sebep olması nedeniyle fakirlikten kurtulamama durumuna fakirliğin kısır döngüsü adı verilir.