ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ

Lojistiğin temel bileşenlerinden olan ulaştırmanın entegrasyonu ise lojistik faaliyetlerin kesintisiz akışında temel gereklerdendir. Lojistikte entegrasyon gereksinimi aşağıda ele alacağımız bazı faktörler tarafından tetiklenmektedir. Bu faktörler;

Teknolojik gelişmeler: Günümüzde teknolojik gelişmelere bağlı olarak; deniz yolu, demiryolu ve hava yolu taşımacılığında kullanılan taşıtların kapasiteleri artmaktadır. Taşıma türleri arasındaki eşya aktarımı, istasyonların işleyişi ve konteynerlaşma teknolojik gelişmelerle kolaylaşmaktadır. Bilgi ve iletişim teknolojileri, araç ve yük takibinin ayrılmaz parçası haline gelmiştir. Küresel konum belirleme sistemleri (Global Positioning Systems -GPS), mobil iletişim, barkod, radyo frekanslı tanımlama (Radio Frequency Identification -RFID) gibi teknolojiler sayesinde tüm dünya ile eşzamanlı haberleşme ve takip sağlanmaktadır. Elektronik veri alışverişi (Electronic Data Interchange -EDI), internet, otomasyon gibi elektronik işletmecilik (e-iş) uygulamaları lojistik maliyetlerini aşağı çekerken aynı zamanda hizmet kalitesini artırmaktadır. Özellikle deniz yolu-demiryolu, deniz yolu-karayolu, demiryolu-karayolu taşıma türlerinin uyumlaştırılması konusu teknolojinin gelişmesi ile birlikte daha da hız kazanmaktadır.

Yük taşımalarında, fiziksel altyapı ve yüklerin hareketliliğinin ve aktarımlarının tek bir taşımacılık dokümanıyla bilgi akışı sağlanarak taşınması intermodalite olarak ifade edilir.

Çok Türlü (Multimodal) Taşımacılık: Çok modlu ya da çoklu taşımacılık olarak da adlandırılan bu taşıma biçimi, iki veya daha fazla ulaştırma türünün oluşturduğu taşıma zincirine verilen genel isimdir.

RO-RO taşıması (Roll on/Roll of): Deniz yolu ve karayolu kombinasyonu ile özellikle yeni araba taşımalarında, yük taşıyan tırların taşınmasında ve ağır ve büyük boyutlu yüklerde tercih edilen bir kombinasyondur.

Kombine taşımacılık, türler arası taşımacılıktaki taşıma zincirinin büyük bölümünün demiryolu, deniz yolu veya iç suyolları ile gerçekleştirildiği, başlangıç ve bitiş bölümlerinde ise karayolunun olabildiğince kısa olarak yer aldığı bir taşıma sistemi olarak tanımlanmaktadır.

Ulaştırma türleri olarak ele aldığımız karayolu, demiryolu, deniz yolu, hava yolu ve boru hattı taşımacılığının her birinin üstünlükleri ve zayıf yönleri olduğunu, buna bağlı olarak bir taşımacılık ihtiyacının gereklerine göre, bu taşıma türlerinden uygun olanı seçmemiz gerektiğini biliyoruz. Ancak bazen coğrafi, ekonomik, çevresel ya da yasal koşullar gereği bu taşımacılık türlerinden yalnızca birini seçmemiz uygun olmaz ve bu taşıma türlerinin birlikte kullanılması gerekli olabilir.

Ulaştırmada taşımacılık türlerini entegre ederek sağlanacak kapıdan-kapıya hizmetin gerçekleşebilmesinde ise altı temel öge vardır. Bunlar;

Ulaştırmada entegrasyonun gereğini açıkladık ve önemli faydaları olduğunu vurguladık. Diğer yandan, ulaştırmada entegrasyonun sağlanmasının güç olduğunu da ekleyelim. Entegrasyonun gerçekleştirilebilmesi için bazı engellerin aşılması gerekir. Entegre taşımacılığın önündeki engeller aşağıdaki gibidir:

Entegrasyonda yaratıcı çözümlerin bir yenisi, Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulamaya konulan demiryolu ve deniz taşımacılığını bütünleştiren deniz treni uygulamasıdır. Aslında temel işletim prensibi RO-RO benzeri bir sistem olmasına rağmen burada otomobil ya da kamyonlar değil demiryolu araçları gemilere yüklenmektedir. Bu uygulamada, araçların boyutlarına uygun trainferry adı verilen ince ve uzun yapıda özel deniz araçları kullanılmaktadır. Böylece demiryolunun en önemli dezavantajlarından olan kesintili ulaşım ortadan kalkmakta, araç karaya çıktıktan sonra demiryolu ile yoluna devam etmektedir. Üstelik bu işlem, RO-RO taşımacılığında yükleme boşaltma için gereken uzun sürelerde beklemeye gerek kalmadan, hızla gerçekleştirilmektedir.

Entegre lojistik faaliyetlerinin temel sağlayıcısı entegre taşımacılıktır.

Lojistikte entegrasyon gereksinimini tetikleyen faktörler:

Teknolojik gelişmeler: Günümüzde teknolojik gelişmelere bağlı olarak; lojistikte de çeşitli teknolojik olanaklar kullanılmaktadır. Bunlardan en yaygınları:

Ve benzeri uygulamalar en çok kullanılan uygulama örnekleridir.

İntermodalite: ulaştırma türleri arasındaki entegrasyon ve tamamlayıcılığı ifade etmek için kullanılan bir kavramdır. Aynı zamanda farklı ulaştırma türleri arasındaki bütünleşmenin, farklı seviyelerini ifade eden bir kalite göstergesi olarak da görülmektedir.

RO-RO taşıması: (Roll on/Roll of): Deniz yolu ve karayolu kombinasyonu ile özellikle yeni araba taşımalarında, yük taşıyan tırların taşınmasında ve ağır ve büyük boyutlu yüklerde tercih edilen taşıma kombinasyondur.

Özellikle en yaygın tür olan ve çevreye yüksek düzeyde zarar veren taşımacılık karayolu taşımacılığıdır. Tüm dünyada azaltılması için çabalar sürmektedir. Bu çabalar çeşitli kısıtlamalara dayanmaktadır.

Ulaştırmada Entegrasyon Önündeki Engeller

Ulaştırmada entegrasyon, en genel anlamıyla, küresel ekonomide rekabetçiliği artırma ve çevresel etkileri en aza indirme faydalarına sahiptir. Ulaştırma entegrasyonunun faydaları: