ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ

Hafif Raylı Sistemler: Hafif raylı sistemler, geleneksel tramvayın modernleştirilmiş ve evrimleşmiş halidir. Hafif raylı taşımacılık, tek araba veya kısa dizi halinde işletilebilen yer seviyesinde veya yükseltilmiş yollarda kendine ait özel bir yolu ve çoğunlukla caddeleri kullanan bir kent içi elektrikli ulaşım sistemidir. Temel özelliği çalıştığı yolun tamamıyla diğer kullanıcılardan ayrılmış olmasıdır.

Metro: Metro, kent içi ulaşımda, ağır raylı sisteme örnek olarak gösterilebilir. Yolcu taşımacılığında üretim kapasitesi en fazla olan taşıt türüdür. Yer altında veya bazen yer üstünde hareket eder, yol kesişmesi yoktur. Kendi içinde kapalı bir sistemdir ve burada yalnızca metro taşıtları çalışır.

Monoray: Monoray, üst yollu yakın mesafe elektrikli, toplu taşıma sistemidir. Hızı 80 km/saat dolayında sınırlanan bu sistem tek kabinle çalıştırılabildiği gibi dizi oluşturularak da çalıştırılabilir. Tek ray üzerinde hizmet veren, yolcu taşımacılığında kullanılan, çoğunlukla yükseltilmiş yollarda seyretmekle birlikte yüzeyde veya metro tünellerinde çalışabilen “ray üstü” veya “ray altı” işletilebilen araçlardır.

Maglev (Magnetic Levitation System): Bu sistemler 300 km/saat hızın üzerinde çalışacak şekilde geliştirilmesine rağmen, hızları daha alt bir değerde sınırlandırılarak kent içi ulaşımda da kullanılmaya başlanmıştır. Konvansiyonel sistemlerden daha sessiz, daha hızlı ve konforlu oluşu sistemin en önemli avantajlarıdır. Maglevler manyetik olarak kaldırma mekanizmasına sahiptir.

Füniküler: Kısa mesafeli dik rampalarda çalışan taşıma aracıdır. Vagonları çelik halatlarla çekilir, çıkan ve inen vagonlar ağırlıkları ile birbirlerini dengeler.

Trenlerin trafiği ile ilgili bilgilerin yer aldığı grafik, kalkış-varış tarifeleri, broşür, ilan, afiş ve yolcu rehberlerinin tümüne orer denilir.

CIM Belgesi: Bu belgeler Devletlerarası Demir yolu Taşımacılığı Teşkilatı’na (OTIF) üye olan ülkeler tarafından imzalanan çok taraflı bir anlaşmanın hükümlerine göre düzenlenmektedir. Bu “Uluslararası Demir yolu Taşımacılığına İlişkin Anlaşma” (COTIF) adını taşımaktadır. Anlaşmanın “Uluslararası Demir yolu Yük Taşımacılığındaki Standart Kurallar” adlı A Eki (CIM) uluslararası alanda demir yolu yük taşımacılığındaki standart kuralları belirlemektedir. CIM Belgesi adını, sözü edilen standart kuralların açıklandığı ekten alır. Doğal olarak bu belgeler, sözünü ettiğimiz anlaşmanın tarafı olan ülkelerde geçerlidir ve bu ülkelerde kullanılmaktadır.

SMGS Belgesi: Uluslararası alanda demir yolu taşımacılığına ilişkin diğer çok taraflı oluşum ise Doğu Blok'u Ülkeleri arasında kurulmuş olan Demir Yolu Hatları İşbirliği Örgütüdür (OSJD). Bu örgüte üye olan ülkeler, taşımacılık belgesi olarak, SMGS belgelerini kullanmaktadır.

Ro-La kavramı Almanca Dilinde yürüyen yol (Rollende Landstrase) anlamına gelen iki kelimenin kısaltmasından oluşmaktadır. Bu demir yolu taşımacılığı türünde, yüklü kamyonların özel vagonlarda taşınması söz konusudur. Kamyonlar çok basit bir yükleme sistemi ile vagonlara çıkarılır ve trenlerle gidecekleri yerlere taşınırlar. Varış yerlerinde ise trenden indirilerek kara yolu ile asıl gidecekleri yere doğru yola koyulurlar.

TCDD Genel Müdürlüğü, Türkiye’de demir yolu taşımacılığını lojistik faaliyetler içinde daha önemli bir hale getirmek amacıyla “Lojistik köyler” projesini başlatmıştır. Türkiye'nin ilk “lojistik köyü” Gelemen’de (Samsun) 06.07.2007 tarihinde işletmeye açılmıştır. Lojistik köyden demir, hurda, rulo sac, bakır, klinker, konteyner, çimento, kömür, kereste, buğday, gıda maddesi, un ve gübre taşıması yapılacaktır.

Ülkemizde 1950-1997 yılları arasında karayolu uzunluğu % 80 oranında artarken, demiryolu uzunluğu sadece % 11 artmıştır.

Metro: Metro, kent içi ulaşımda, ağır raylı sisteme örnek olarak gösterilebilir. Yolcu taşımacılığında üretim kapasitesi en fazla olan taşıt türüdür. Yer
altında veya bazen yer üstünde hareket eder, yol kesişmesi yoktur. Kendi içinde kapalı bir sistemdir ve burada yalnızca metro taşıtları çalışır.

Ekspres Yük Trenleri: Ortalama hızı daha yüksek, yük taşımacılığı açısından önemli olan merkezler arasında taşımacılık yapan, ortalama hızı artırmak amacıyla zorunluluk dışında hat üzerindeki diğer istasyonlarda durdurulmayan, sefer sürecinde vagon ekleme çıkarma işlemlerinin yapılmadığı, genellikle tarifeli seferlerle yük taşıyan trenlerdir.

Platform Vagon: Konteyner, tank, ağır iş makineleri ve treyler gibi ağır ve hacimli yükler taşınır.

Sarnıçlı vagon: Sıvı yüklerin taşınması için kullanılır. Genellikle tehlikeli madde sınıfındaki petrol ve türevi olan sıvılar taşınır.

"Transit süreleri bazı teslim bölgelerinde karayolu ve denizyoluna göre biraz daha uzun zaman alabilmektedir" ifadesi dezavantajları içinde yer almaktadır.

Blok Tren Taşımacılığı: Blok trenler yüklerini; kalkış ve varış yerleri arasında, ara istasyonlarda lokomotif ve vagon değiştirmeden ve manevra yapmadan direkt olarak taşıyan trenlerdir.

Ro-La kavramı Almanca Dilinde yürüyen yol (Rollende Landstrase) anlamına gelen iki kelimenin kısaltmasından oluşmaktadır. Bu demiryolu taşımacılığı türünde, yüklü kamyonların özel vagonlarda taşınması söz konusudur.

Monoray: Monoray, üstyollu yakın mesafe elektrikli, toplu taşıma sistemidir

Sınır İstasyonu: Bir ülkeden diğer bir ülkeye demiryolu bağlantısının sağlandığı istasyonlardır. Kapıkule-Bulgaristan (İztok) ve Uzunköprü-Yunanistan (Pityon) istasyonları buna örnek olarak verilebilir.