ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 19

Petrol boru hatları iç çapı 30-120 cm (12-47 inç) olan çelik veya plastik borulardan yapılır. Mümkün olan yerlerde boru hattı toprak üstünde inşa edilir. Şehirleşmenin arttığı hassas çevrelerde veya çevre için potansiyel tehlike görülen bölgelerde boru hatları yerin 1 metre altına döşenir. Petrolün hareketini sağlamak için boru hatları ile birlikte pompa istasyonları inşa edilir. Genellikle akış hızı 1 ilâ 6 m/sn arasındadır. Doğru cevap D'dir.

Doğal gaz, dünyamızın önemli enerji kaynaklarından birisidir. Enerjinin, günlük yaşamımızdaki önemi açıktır. Endüstrinin gelişmesiyle birlikte, enerjiye olan ihtiyaç da giderek artmaktadır. 1970’li yıllardaki petrol krizinden sonra enerji sektörü gaz sektörü ile kademeli olarak bağlantılarını genişletmeye başlamıştır. Doğal gaz, elektrik üretiminde giderek artan oranda kullanılmaktadır. 2020 yılına kadar, elektrik enerjisi üretimi için kullanılan doğal gaz miktarının toplam doğal gaz tüketiminin %33’üne ulaşması beklenmektedir. Doğru cevap B'dir.

Boru hattı taşımacılığında taşımaya konu olan diğer yükler ise madenlerdir. Dünyada bilinen 100 çeşit madenin, çıkarıldığı yerden işlendiği yere boru hatlarıyla ulaştırılması söz konusudur. Türkiye’de pek bilinmese de Murgul-Hopa arasındaki 70 km’lik mesafede yılda 300 bin ton bakır, boru hattıyla taşınmaktadır. Bu uygulama, boru hatlarının hem kesintisiz hem de çevre dostu bir iletim sistemi olması nedeniyle, oldukça yararlı olarak görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Mal ve hizmet üretiminde vazgeçilmez olan geleneksel yolcu ve yük taşımacılığının dışında, taşımaya konu olan şeylerden pek akla gelmeyen başka bir taşınan çeşidi yok mudur? Alışılmışın dışındaki yükleri taşıyan, yeniçağa özel çağdaş ulaştırma araçları neler olabilir?

Günümüzde, teknolojideki gelişme sayesinde, bilgi toplumu dönüşümü giderek hız kazanmış durumda. Artık yepyeni bir çağı, “bilgi çağını” yaşadığımızı söyleyebiliriz. Bu kapsamda günlük yaşantımızda; “bilgi çağı”, “bilgi toplumu”, “bilgi teknolojisi”, “bilgi alt yapısı”, “bilgi otoyolu” gibi terimlerin sık sık kullanıldığını görmekteyiz. Bunun temel nedeni, günümüzde bilginin ekonomik kalkınma ve toplumların gelişmesi açısından taşıdığı önemin giderek artmakta olmasıdır. Dolayısıyla günümüzde taşınması gereken önemli bir unsur bilgidir. Doğru cevap A'dır.

Bilgi teknolojileri insanların ya da işletmelerin bilgiye istediği anda istediği mekanda ulaşabilmesini sağlamaktadır. İşletmeler, bilişim teknolojileri sayesinde, etkinliklerini ve verimliliklerini artırmakta, maliyetlerini ise azaltabilmektedir. Bu teknolojilerin gelişmesi sayesinde e-ticaret gibi yeni işletmecilik biçimleri ortaya çıkmıştır. E-ticaret lojistik faaliyetlerine ve ulaştırma hizmetlerine olan talebi giderek artırmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Bilgisayar ağı, birbirlerine bağlı ve birbirleri arasında metin, ses, sabit ve hareketli görüntü aktarımı yapabilen bilgisayarların oluşturduğu yapıdır. Ağlar sadece bilgisayarlardan oluşmaz. Yazıcı, tarayıcı, yedekleme üniteleri gibi donanımlar da ağda bulunabilir. Ağ işletim sistemleri kullanıcıların ağ kaynaklarına ulaşımı için olanak sağlar.

Bir bilgisayar ağı; iletim ortamı, iletim yöntemi, donanım ve yazılım olarak dört temel ögeden oluşur. Sürücü bu dört temel öğeden biri değildir. Sürücü (çoğu durumda Driver diye geçer), bilgisayarın donanım aygıtlarıyla iletişim kurmasını sağlayan bir yazılımdır. Doğru cevap D'dir.

Araştırmalarda, su ile sudan hafif katı cisimlerin boru içersinde dönerek taşınabileceği düşünülmüştür. İlk örnek İngiltere’de 1914 yılında küçük parçalar halinde kömürün su ile karıştırılarak enerji santraline taşınması şeklinde ortaya çıkmıştır.

Konvansiyonel boru hatları: Petrol, doğal gaz ve su gibi çeşitli sıvıların
taşındığı hatlardır

Kimyasal reaksiyona girmeyen maddelere kararlı kimyasal denir. Bazı kararlı kimyasallar da boru hattı yardımı ile nakledilebilmektedir.

Pompanın işlevi, boruların içinde taşınacak olan sıvı ya da gazın sürtünmeyi yenerek, hat boyunca akmasını sağlayacak basıncı ya da kuvveti üretmektir. Başka bir deyişle pompalama istasyonları, boru içinde taşınacak olan sıvı ya da gazın hareket ettirilmesini sağlarlar.

Karaya döşenen hemen hemen bütün boru hatları, toprağın yaklaşık 1 m altına
gömülür. Bu hem borunun korunmasını sağlar hem de tarım bölgelerinde, altından boru geçen toprakların kullanılmasını engellemez.

Korozyon: Metal ya da metal alaşımlarının oksitlenme veya diğer kimyasal etkilere bağlı olarak aşınması durumudur.

Boru hattı taşımacılığının bu önemli avantajlarının yanı sıra bazı dezavantajları da vardır. Bunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
• İlk kuruluşta büyük yatırımlar gerektiren bir taşımacılık türüdür.
• Dünya genelinde taşımacılık şirketleri ABD dışında monopol bir yapıdadır.
Başka bir deyişle, boru hattı taşımacılığı pazarında, dünyada hemen hemen
hiç rekabetin olmadığı söylenebilir. Bu durum fiyatları yukarı çekebilir.
• Sadece yük taşımacılığında kullanılabilen, taşınacak yüklerin çeşit olarak
sınırlı olduğu tek yönlü bir trafik akışı vardır.
• Büyük miktarlarda arz ve talep gerektirir.

Boru hattı taşımacılığı yüzey koşullarından etkilenmez: Boru hatları karayolu, deniz yolu ve demiryolu taşıtlarının geçişlerinin güç olduğu yerleden daha kolay ve daha maliyetsiz bir biçimde geçirilebilir.

Boru hatlarıyla ilk petrol taşımacılığı 1865 yılında ABD’nin Pensilvanya
Eyaletinde başlamıştır. Boru hatları ile petrol taşımacılığına 19. yüzyılın sonlarına Vladimir Shukhov ve Branobel (Nobel Kardeşler) şirketi öncülük etmiştir.

Bilginin toplanmasında, işlenmesinde, depolanmasında, ağlar aracılığıyla bir
yerden bir yere iletilmesinde ve kullanıcıların hizmetine sunulmasında yararlanılan ve iletişim ve bilgisayar teknolojilerini de kapsayan bütün teknolojileri “bilgi teknolojisi” olarak adlandırabiliriz.

Lojistikte entegrasyon gereksinimi aşağıda ele alacağımız bazı faktörler tarafından tetiklenmektedir.

I. Küreselleşen ekonomi

II. Ticaret ağlarının gelişimi

III. İşletmecilik anlayışındaki değişimler

IV. Maliyet baskıları

V. Çevresel politikalar

VI. Teknolojik gelişmeler

Tek Türlü (Unimodal) Taşımacılık
Tek modlu taşımacılık adı da verilen bu sistem, karayolu, deniz yolu, demiryolu,
hava yolu veya boruhattı taşımacılık türlerinden yalnızca biri kullanılarak bir ya
da daha fazla taşıyıcı tarafından yapılan taşımacılık türüdür.

Modlar arası taşımacılık olarak da adlandırılan bu ulaştırma türü, dilimizde intermodal taşımacılık olarak da sıkça kullanılmaktadır. Konteyner gibi taşıma kapları içerisine yerleştirilerek birimleştirilmiş yüklerin, tüm taşımacılık zinciri boyunca, nitelikleri bozulmadan, özel transfer noktalarında en az iki taşıma türü arasında aktarılarak taşınmasını ifade etmektedir.

Bir taşımacılık türüne ait aracın enerji harcamayacak şekilde, diğer bir taşımacılık
türüne ait enerji harcayan bir araçla birlikte kullanımı da kombine taşımacılığa atfedilen tanımlardandır.