ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 18

Konteyner taşımacılığında, birleştirilerek tek bir yük haline getirilen yükler konteynerlara yerleştirilir ve vagonlarla taşınır. Blok trenler yüklerini; kalkış ve varış yerleri arasında, ara istasyonlarda lokomotif ve vagon değiştirmeden ve manevra yapmadan direkt olarak taşıyan trenlerdir. Blok tren uygulamasında ara istasyonlarda trene vagon eklenmez, çıkartılmaz ya da yük boşaltma bindirme işlemi yapılmaz. Demiryolu taşımacılığının doğuşunda, hatlar devlet sahipliğinde ve kontrolünde inşa edilmiş, taşımacılık kamu sahipliğindeki işletmeler tarafından tekel olarak yapılmıştır. Günümüzde bu yapı halen devam etmekte, bu taşımacılık genellikle devletin sahipliği ve sıkı kontrolü altında yapılabilmektedir. Bununla birlikte zamanla özel sektör giderek sistem içinde rol almaya başlamıştır. Bunun en yaygın örneği özel sektör işletmelerinin kendilerine ait vagonlarını demiryolu hatlarında işletebilmeleridir. İşletmeler kendi yüklerini kendi özel vagonlarına yüklerler ve demiryolu işletmesinin lokomotifleri bunları gidilecek yere çeker. Vagon özel olmasına rağmen demiryolu hattı ve lokomotif vagon sahibi işletmeye ait olmadığı için demiryolu işletmesine bu hizmet karşılığında ücret ödenir. Topla-Dağıt (Hub&Spoke Network) sistemi aslında bir ağ türüdür. Bu ağ yapısında yolcular ya da yükler çevredeki istasyonlardan önce merkezi bir istasyona getirilir, sonrasında buradan kalkan trenlerle asıl gitmek istedikleri yere sevk edilir. Bu sayede Topla - Dağıt Ağ Yapısı (T-D AY) çok sayıda istasyon çiftini birbirine bağlamış, başka bir deyişle taşımacılık ağı büyütülmüş olur. Doğru yanıt D’dir.

TCDD Genel Müdürlüğü; İstanbul (Haydarpaşa), Derince, İzmir, Bandırma, Samsun, Mersin ve İskenderun’da toplam 7 adet limanı işletmektedir. Bununla birlikte 2004 yılında Haydarpaşa Limanı hariç diğer limanların hepsi özelleştirme kapsamına alınmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Seyahat Süresi: Bir yolculuk güzergahı içinde, nazara alınan iki noktadan (başlangıç-bitiş) birinden diğerine ulaşmak için geçen zamandır. Seyahat süresi belirlenirken isteğe bağlı duraklamalar (aktarma, dinlenme, bir yere uğrama vs.) ve trafik koşullarından kaynaklanan duraklamaların hepsi dikkate alınır.  Yani seyahat süresi herhangi bir yolculukta, başlangıç ve varış arasında geçen süredir. Doğru cevap E’dir.

Seyir Süresi: Ulaşım sırasında taşıtın yalnızca hareket halinde bulunduğu süredir. Söz konusu süre görüldüğü gibi; seyahat süresinden her türlü duraklama sürelerinin çıkarılmasıyla elde edilir. İşletme hızı belirlenirken seyir süresi kullanılır. Doğru cevap E’dir.

Hız: Trafiğin belli bir elemanının saatte kilometre olarak ifade olunan hareket değeri ya da başka bir deyişle araçların birim zamanda gittiği mesafe. Hız genelde km/saat veya m/saniye olarak ifade edilir. Doğru cevap C’dir.

İntikal ve reaksiyon uzunluğu, sürücünün engeli görmesi, durumu kavraması, alınacak önleme karar vermesi ve frene basması için geçen sürede, aracın aldığı yoldur. Doğru cevap A’dır.

Hızı etkileyen faktörlerden  Yolun hacmi, Akım, Yoğunluk, Geçme düzeyi, Karşı akımın kontrolü, Hız düzenlemeleri, Park durumu, Denetleme trafik ile ilgili faktörlerdir. Doğru cevap E’dir.

Gabari, taşıtların yüklü veya yüksüz olarak karayolunda güvenli seyirlerini temin amacı ile uzunluk, genişlik ve yüksekliklerini belirleyen ölçülerdir. Doğru cevap A’dır.

İl sınırları içinde mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri alma il ve ilçe trafik komisyonlarının görev ve yetkileri arasındadır. Doğru cevap D’dir.

Tüm karayollarındaki işaretleme standartlarını tespit etmek, yayınlamak ve kontrol etmek KGM’nin görevlerinden biridir. Doğru cevap A’dır.

Demiryolları için nispeten yükseltisi az, tünel ve köprülere fazla gereksinim duyulmayan geniş alanlarda yapılacak yatırımlar daha rasyoneldir. Doğru cevap B’dir.

Bir gemiye teslim edilen yükün alındı belgesine konşimento denir. Doğru cevap D’dir.

Ulaştırma hizmetlerinin amaca uygun yürütülmesinde devletin düzenleyici rolü çok önemlidir. Ulaştırma hizmetlerinin; emniyetli, güvenli ve ekonomik olması için, standartların sağlanması bakımından bu kaçınılmazdır. Devlet ulaştırma endüstrisi pazarına girişleri kontrol eder, yerine göre ücretleri ve sunulan kapasiteyi düzenler, taşıyıcıları ve taşımanın süreçlerini belli standartlara uymaya zorlar. Doğru cevap A’dir.

Bilinen ilk düzenli ticari seferler Mezopotamya ile Anadolu arasındadır. M.Ö. 2000 Yıllarında teknolojide nispeten ileri olan Sümerler ve Akadlar bakır ve demir yönünden zengin olan Anadolu’ya düzenli kervanlar yollayarak ticaret yapmışlardır. Doğru cevap B’dir.

Karayolu taşıma sistemlerinde kademeli yol yapmı olanaklıdır. Doğru cevap D’dir.

Demiryolu yatırımları, arazi eğimine bağlı olarak sınırlı ağ kurma olanağı sunan, genellikle yüksek maliyetli tünellerle desteklenmesi gereken sermaye yoğun yatırımlardır. Demiryollarında yük taşıyan trenlerin hızları genellikle düşüktür. Bu yüzden dayanıksız ve zamana duyarlı malların taşınmasında uygun bir seçenek değildir. Doğru seçenek E’dir.

Ulaştırma maliyeti, hammadde-malzeme mamulün taşınması ile ilgili olarak yapılan giderlerin toplam üretim maliyeti içindeki oransal değeridir. Doğru cevap A’dır.

Karayolu taşımacılığı, kişinin veya yükün taşıyıcı tarafından belirli bir ücret karşılığında ulaştırılmak istenen yere güvenli bir şekilde götürülmesidir. Bu durumda karayolu taşımacılığı ana unsurlarını; insan, taşınacak yük, taşıyan ve karayolu oluşturmaktadır.

İşletme hızı belirlenirken seyir süresi kullanılır.

Duruş görüş uzunluğu: Taşıt sürücüsünün yol üzerinde gördüğü bir engele çarpmadan durabilmesi için gerekli minimum görüş uzaklığıdır. Aynı zamanda duruş uzunluğu ya da fren emniyet uzunluğu da denir. Bu mesafe, intikal ve reaksiyon uzunluğu ile fren uzunluğunun toplamıdır.