ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ - Deneme Sınavı - 11

Ulaştırma hizmetinin özellikleri, ulaşım aracı ve maliyet faktörleri çerçevesinde aşağıdaki gibi sıralanmaktadır: 1) Ulaştırma hizmeti stoklanamaz. 2) Ulaştırma taşınabilir bir hizmettir. 3) Ulaştırma hizmetlerinde sabit maliyetler yüksektir. 4) Ulaştırma yatırımları jeopolitik ve coğrafik yapıya göre şekillenir. 5) Ulaştırma sistemlerinde genellikle tek yönlü taşıma yapılır. 6) Ulaştırma tarifesini etkileyen pek çok faktör vardır. 7) Ulaştırmanın yönlendirici etkisi önemlidir. 8) Ulaştırma yatırımlarının yönünü teknolojik gelişmeler belirler. 9) Ulaştırma hizmetinin sunumu meteorolojik koşullardan etkilenir.

Ulaştırma ile ilgili taraflardan ikinci önemli grup ulaştırma hizmet sunucularıdır. Bunlar, ulaştırma hizmetlerini bireysel olarak ya da bir işletme veya örgüt (dernek) çatısı altında sürdüren taşıyıcılardır. Demiryolları, kamyon ve otobüs işletmecileri, gemi işletmecileri, hava yolu işletmecileri taşıyıclara örnek olarak verilebilir.

Mallar esas çıkış noktalarından gereksinim duyulan yerlere taşındığında yüksek değerlere kavuşur, yani yer faydası söz konusu olur. Etkin bir ulaştırma sistemi sayesinde bir noktada düşük değerdeki mallar başka noktalara taşınarak değerli hale getirilir. Böylece uzak mesafelerdeki üretici ve satıcılardan alışveriş yapmak isteyenler cesaretlendirilir.

Toplam taşımacılık içinde çevre etkisinin (hava kirliliği) yaklaşık 3/4 ü kara taşıtlarından kaynaklanır. Bu etki küresel ısınmayı da arttıran önemli bir faktördür. Gürültü, ulaştırmanın diğer bir zararlı etkisi olarak ortaya çıkar. Bunun en belirgin örnekleri otoyollar ve hava alanlarıdır. Ulaştırma sistemleri geniş alanları işgal ettiğinden, aynı zamanda doğal yaşamı tehdit etmekte ve kısıtlamaktadır.

Ulaştırmanın sayısız faydaları yanında karşılanamayan maliyetleri de mevcuttur. Ulaştırma bazen çevreyi ve doğal kaynakları kirletmektedir.

Karayolu yığın ve uzun mesafe taşımacılığına elverişli değildir. Yakıt tüketimi fazla, olumsuz çevresel etkileri çoktur. Hız ve trafik akışı genellikle altyapının özelliklerine ve yoğunluk durumuna bağlıdır. Kazalarla olumsuz üne sahip olması yanında, meteorolojik koşullar zaman zaman hızı düşürmekte, hatta ulaşımı durdurmaktadır. Yollar elverişli olsa bile, yakıt tüketimini artırmamak için, hız kısıtlamasına gidilmektedir. Aşırı yüklemeler de yolları ve araçları, beklenen ekonomik ömründen daha kısa sürede tüketmektedir.

Demiryolu, büyük hacimli ve uzak mesafeli taşımalarda en uygun sistemlerden biridir. Yolcu taşımacılığında hem uzun hem de kısa mesafede, emniyetli ve dakik toplu taşıma olanağı sunar. Nispeten geniş ve düz arazi koşullarında daha uygun bir seçenektir. Dayanıksız malların taşınması için uygun değildir.

Deniz taşımacılığı, yük taşımacılığında uluslar arası ticaretin en önemli unsurudur.

Ulaştırma insanın, canlı ve cansız diğer varlıkların bir noktadan diğerine belli bir amaçla yer değiştirmesini sağlayan bir hizmettir.

Bilinen ilk düzenli ticari seferler M.Ö. 2000 yıllarında Mezopotamya ile Anadolu arasında gerçekleştirilmiştir.