ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ

RID Mevzuatı tehlikeli maddelerin demiryolu taşınmasını düzenleyen uluslararası bir yasal düzenlemedir. ADR Mevzuatında olduğu gibi tehlikeli maddelerin sınıflandırılması, taşımada alınacak önlemler, kullanılacak vagon ve ekipmanlar ile diğer prosedürleri tanımlamaktadır.

Karayolu uluslararası taşıma mevzuatları; ADR, ATP, AETR, Tır Sözleşmesi ve CMR olarak sıralanmaktadır.

Denizyolu uluslararası tanışma mevzuatları; La Haybe, Hamburg ve Rotterdam'dır.

Demiryolu uluslararası taşımaya ilişkin yasal düzenlemeler; ADR, ATP ve AETR'dir.

Çok türlü (multimodal) taşımacılıkta her bir taşıma etabında kullanılan taşıma türü için geçerli olan yasal düzenlemeler taşımanın yapıldığı söz konusu süreç için aynı şekilde uygulanmaktadır. Bununla birlikte çok türlü taşımacılık için Uluslararası Freight Forwarder Örgütü (FIATA) adı verilen kuruluş tarafından 1992 yılında yayınlanmış FBL adı verilen uluslararası bir düzenleme geçerli olmaktadır.

Varşova Sözleşmesi havayolu ile yapılacak ticari nitelikte tüm taşımalara uygulanan uluslararası yasal düzenlemedir. Bir havayolu taşımacılığının Varşova Sözleşmesi kapsamında olabilmesi için taşımanın başladığı havalimanı ile sona erdiği hava limanının sözleşmeye taraf ülkelerin içerisinde bulunması gerekmektedir. Taşımada birden çok taşımacı taşımayı üstlense de bu durum tek bir taşıma olarak kabul edilmektedir.

Montreal Konvansiyonu havayolu taşımacılığını düzenleyen Varşova Sözleşmesine aykırı olamayacağı gibi onun günümüze uyarlanması ve eksiliklerinin giderilmesi için yürürlüğe alınan tamamlayıcı nitelikte bir uluslararası yasal düzenlemedir. Bu konvansiyon ticari nitelikte tüm havayolu taşımalarına uygulanmaktadır.

AETR düzenlemesi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından hazırlanan ve karayolu ile geçekleştirilecek taşıma operasyonlarına uygulanan uluslararası nitelikli bir yasal düzenlemedir

Denizyolu taşımacılığını doğrudan düzenleyen uluslararası yasal düzenlemeler arasında La Haye Visby, Hamburg ve Rotterdam kuralları bulunmaktadır

Hamburg Kuralları La Haye Visby kuralları ile kıyaslandığında daha geniş kapsama sahip bir yasal düzenlemedir. Denizcilik endüstrisinin gelişimine paralel olarak Hamburg Kuralları dökme yüklerin yanı sıra paketli ve paletli gibi ambalajlı yüklere ilişkin de hükümler ortaya koymaktadır.

CMR Sözleşmesi, uluslararası taşımalarda gönderen, taşımacı ve alıcının sorumluluklarını ve yükümlülüklerini belirleyen uluslararası bir sözleşmedir. Sözleşmenin hükümleri, tarafların tutum ve davranışları sonucu ortaya çıkabilecek uzlaşmazlıklarda birincil hukuk kaynağı niteliğindedir. Sözleşmenin taşımalara uygulanabilmesi için; taşımanın en az iki ülke arasında yapılıyor olması, söz konusu ülkelerden en az birisinin CMR Sözleşmesine taraf olması gerekmektedir. CMR Sözleşmesinin uygulanabilmesi için taraflar arasında bir alacak ve borç ilişkisinin söz konusu olması, bu borç ilişkisinin taşıma hizmetinden kaynaklanıyor olması ve taşımanın bir bedel karşılığı yapılıyor olması gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

Eşya ile yüklenmiş araç, güzergâhın bir kısmında deniz, demiryolu, nehir, kanal veya havayoluyla yük boşaltılmadan taşındığı hallerinde de bu sözleşme tüm taşıma türleri için uygulanmaktadır. Buna ek olarak taşıma yapılırken CMR Sözleşmesinin farklı taşıma türlerini de kapsaması, aktarma olmamasına bağlı olmaktadır. Taşınan yük karayolu aracından bir başka taşıma türüne aktarılıyorsa taşımanın bu bölümlerine CMR Sözleşmesihükümleri uygulanmamaktadır. Doğru cevap A'dır.

ATP Konvansiyonu Bozulabilir Gıda Maddelerinin Uluslararası Taşımacılığı ve Taşımalarında Özel Araçların Kullanımı Antlaşmasıdır. Doğru cevap B'dir.

Tehlikeli maddelerin karayollarında taşınmasını düzenleyen mevzuata Tehlikeli Yüklerin Uluslararası Karayollarında Taşınmasına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR Konvansiyonu) adı verilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Denizyolu taşımacılığı ile ilgili ulusal mevzuatlar içerisinde doğrudan denizyolu taşımacılığı ile ilgili olan ve en temel hükümleri içerisinde barındıran yasal düzenleme Türk Ticaret Kanunudur. Doğru cevap E'dir.

Denizyolu taşımacılığında en güncel uluslararası yasal düzenleme Rotterdam Kurallarıdır. Doğru cevap C'dir.

Demiryolu ile uluslararası yasal düzenlemeler açısından çerçeve mevzuat COTIF düzenlemesidir. Bu düzenleme demiryolu taşımacılığına ilişkin tüm durumları hüküm altına
almakta, diğer yasal metinler bu mevzuatın bir eki olarak yayınlanmaktadır. COTIF Mevzuatı; demiryolu ile eşya taşımacılığı (CIM), demiryolu ile yolcu taşımacılığı (CIV), demiryolu ile tehlikeli maddelerin taşınması (RID), demiryolu ile taşımalarda kullanılan
vagon ve ekipmanların standardı (CUV), eşya taşımacılığında yükleme kuralları (RIV)
gibi uluslararası düzenleyici metinleri içermektedir. Doğru cevap B'dir.

IATA Sözleşmesi Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından yürütülen uluslararası bir yasal düzenlemedir. Bu sözleşme havayolu ile yük taşımacılığının yanı sıra yolcu taşımacılığını da düzenlemektedir. Bu sözleşme taşımaya taraf olanları tanımlamış, diğer taşıma türlerinden farklı olarak taraflar arasında düzenlenecek olan taşıma sözleşmesinde gönderen ve taşımacıyı tanımlamış, sözleşmede alıcıya yer vermemiştir. Doğru cevap E'dir.

COTIF Mevzuatı; demiryolu ile eşya taşımacılığı (CIM), demiryolu ile yolcu taşımacılığı (CIV), demiryolu ile tehlikeli maddelerin taşınması (RID), demiryolu ile taşımalarda kullanılan vagon ve ekipmanların standardı (CUV), eşya taşımacılığında yükleme kuralları (RIV) gibi uluslararası düzenleyici metinleri içermektediR. Doğru cevap A'dır.

Tehlikeli madde kuralları İngilizce adıyla Dangerous Goods Regulations ya da DGR, uçakla taşınması muhtemel her türlü tehlikeli maddenin miktar, paketlenme ve taşınma şartlarının belirtildiği uluslararası kurallardır. Doğru cevap A'dır.