ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ

Multimodal taşımacılık: Taşıma operasyonunda iki ya da daha fazla taşıma türünün kullanıldığı, aynı şekilde birden fazla taşıma belgesinin düzenlendiği taşıma türüdür.

Multimodal taşımacılık ise taşıma operasyonunda iki ya da daha fazla taşıma türünün kullanıldığı, aynı şekilde birden fazla taşıma belgesinin düzenlendiği taşıma türüdür. Multimodal taşımacılık; kombine taşımacılık, intermodal taşımacılık ve co-modolite gibi üç alt taşıma operasyonu türleri içermektedir.

Unimodal taşımacılık tek bir taşıma operasyonu ile başlayan ve aynı taşıma türü ile sona eren taşıma şekliyken, multimodal taşımacılık birden çok taşıma türünün aynı taşıma operasyonunda kullanılması şeklinde gerçekleşen taşıma operasyonları olarak tanımlanmaktadır.

Maliyet, hız ve hizmet alanı bakımından karayolu taşımacılığının özellikleri:

yüksek - hızlı - çok geniş şeklindedir. 

Karayolu eşya taşımacılığı, ücret karşılığında eşyanın bir yerden diğer bir yere taşınmasını karayolu ile sağlayan ve taşımacı ile gönderici arasında bir sözleşme yapılmasını gerektiren bir taşıma şekli olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre kara yolu taşımacılığının dört temel boyutu vardır;

• Karayolu ile taşınacak yükün mevcut olması,
• Bir taşımacı tarafından taşıma işinin üstlenilmesi,
• Taşımanın bir bedel karşılığı olması,
• Taşıma türü olarak karayolu taşımacılığının belirlenmesidir.

Uluslararası karayolu eşya taşınması ile diğer taşıma türlerine göre bir karşılaştırma yapıldığında kara yolu taşımacılığının şu üstün yönleri bulunmaktadır:

Ambalajlama ve sevkiyata hazırlamada zaman ve kaynaklardan tasarruf olanağı sağlanmaktadır.

Karayolu taşımacılığı ülkemizde ve dünyada en yaygın kullanılan türdür.

Karayolu ağları geniştir ve tüm dünyada transit yol sayısı artmaktadır.

Karayolu taşımacılığında kolay şekilde yükleme ve boşaltma yapılabilmekte, tarifeli yükleme sıklığı sunmaktadır.

Karayolu taşımacılığı kapıdan kapıya hizmet imkânına sahip olup, söz konusu taşıma türünde sevk süreleri kısadır.

Kurulum maliyetleri diğer taşıma türlerine göre düşüktür.

Kısa sürede teslim edilmesi gereken yükler için süratli sevkiyat yapabilmesine yönelik proje bazlı çözüm yolları ortaya çıkarılabilir.

Gelişmiş karayolu ağlarının getirdiği hızlı ve güvenli hizmet alma imkânları yaratılabilir.

Brandalı araç grubunda yer alan Jumbo treylerler daha fazla yükün taşınması için arka tekerlek grubu daha küçük, taşıma kabı zemini yere daha yakın olarak dizayn edilmiştir. Aracın iç uzunluğu ön kısımda 4 metre iken arka kısım 9,60 metredir. Aracın iç genişliği ön kısım, 2,70 metre, arka kısımda ise; 3 metredir. Jumbo treylerler 93 m3 ve 20.000 kg taşıma kapasitesine sahiptir.

Denizyolu taşımacılığı diğer taşıma türleri ile karşılaştırıldığında bir takım avantajlara sahiptir. Bu avantaj ve üstünlükler aşağıda tanımlanmıştır:

Denizyolu taşımacılığı birim seferde en yüksek miktarda yükün taşınabildiği dola- yısıyla birim taşıma maliyetinin en düşük olduğu taşıma türüdür.

Uluslararası taşımacılıkta düşük maliyeti nedeniyle en yaygın kullanılan taşıma şeklidir.

Taşımanın çok büyük bir bölümü uluslararası sularda gerçekleştirildiğinden karayolu ve demiryolu taşımacılığında oldukça sık bir biçimde görülen sınır geçiş prosedürleri söz konusu olmamaktadır.

Taşıma deniz üzerinde yapıldığından kara üzerinde söz konusu olan riskler görülmemektedir. Korsanlık vb. durumlar dikkate alınmaz ise denizyolu taşımacılığında güvenlik ve emniyet diğer taşıma türlerine oranla oldukça yüksek seviyededir.

Denizyolu taşımacılığı yüksek düzeyde kalifikasyon gerektirdiğinden liman faaliyetleri ve elleçleme türü uygulamalar denizyolu taşımacılığında profesyonelleşmiş, aynı zamanda uluslararası rekabetin de baskısıyla bu tür uygulamalarında teknolojinin en yüksek düzeyde kullanıldığı bir taşıma şekli olmuştur.

İşletim ve operasyonel maliyetler diğer taşıma türlerine göre düşüktür.

Sıvı yük gemileri sıvı ve gaz formunda olan materyallerin taşınmasında kullanılan gemilerdir. Ham petrol, petrol türevleri, kimyasal maddeler, yağlar vb. sıvı maddeler bu tür gemiler ile taşınabilmektedir. Sıvı yük gemileri kendi içerisinde ham petrol tankerler, ürün tankerleri, kimyasal madde tankerleri, LNG/LPG tankerleri olmak üzere dört farklı türde gemi tipini barındırmaktadır.

Ham petrol gemileri sadece işlenmemiş petrol taşıyan gemilerdir. Kendi içinde Ultra Büyük Ham Taşıyıcılar (ULCC), Çok Büyük Ham Taşıyıcılar (VLCC), Suezmax Tankerler, Aframax Tankerler olmak üzere dört farklı gemi türüne sahiptirler.

Kombine taşımacılıkta süreç karayolu taşımacılığı ile başlamakta, karayolu araçları taşıdıkları yükler ile birlikte demiryolu vagonlarına (Ro-La) ya da denizyolu araçlarına (Ro- Ro) yüklenmektedir. İntermodal taşımacılıkta olduğu gibi taşıma türleri arasında entegrasyon son derece önem arz etmektedir. Kombine taşımacılık etkin bir sistem yaklaşımı gerektirdiğinden operasyonların planlanması ve buna uygun olarak gerçekleştirilmesi son derece önem taşımaktadır. Dolayısıyla sürecin herhangi bir yerinde aksama tüm kombine taşıma sürecinin bundan olumsuz etkilenmesine, hatta taşıma sürecinin gerçekleştirilememesi gibi ağır bir sonuca yol açabilmektedir.

aşıma türleri temel olarak taşımada kullanılan araçlar, taşımaya konu olan yükler ve bunların özellikleri, taşıma güzergâhı, operasyonda kullanılan terminal, liman, raylı sistem vb. sabit unsurlar ile yasal düzenlemeler ekseninde farklı gruplara ayrılabilmektedir. Kullanılan çok sayıda farklı taşıma türü operasyonlarda kullanılmasına türleri iki ana grupta tanımlanabilmektedir. Bunlar;
• Unimodal Taşımacılık
• Multimodal Taşımacılık

Doğru cevap "D" şıkkıdır.

Unimodal taşımada: Karayolu; Yüksek maliyetli ve Hızlı taşımacılık, Denizyolu; Çok Düşük maliyetli ve Yavaş taşımacılık, Havayolu; Çok Yüksek maliyetli ve Çok Hızlı taşımacılık, Demiryolu; Orta düzeyde maliyetli ve Orta hızda taşımacılık, İç Suyolu; Düşük maliyetli ve Yavaş hızda taşımacılık, Boru Hattı; Düşük maliyetli ve Yavaş taşımacılık hizmeti sunulan taşıma türleridir.

Doğru cevap, doğru eşleştirmenin yapıldığı "D" şıkkıdır.

Deniz taşımacılığında esneklik düzeyi oldukça düşüktür. Yapılan bir hatanın operasyon başladıktan sonra düzeltilmesi neredeyse imkânsızdır. Bu sebeple doğru cevap A şıkkıdır.

Kuru yük gemileri sınıfı içerisinde aşağıda gösterilen gemi türleri yer almaktadır:
• Dökme Yük Taşıyan Gemiler
• Konteyner Gemileri
• Çok Amaçlı Gemiler
• Roll-On/Roll-Off Gemileri
• Frigorifik Gemiler
• Ağır Yük Gemileri
• Canlı Hayvan Gemisi

Bu sebeple doğru cevap "E" şıkkıdır.

Demiryolu taşımacılığında vibrasyon yüksek olduğundan hassas ve kırılabilir eşyaların taşınması mümkün olmamaktadır. Bu sebeple doğru cevap "C" şıkkıdır.

Havayolu, birim yük olarak yüksek hacim ve ölçülerde yüklerin taşınmasına uygun bir taşıma türü değildir. Bu sebeple dopru cevap "D" şıkkıdır.

İntermodal taşımacılık sözlük anlamı ile türler arası taşımacılık anlamına gelmektedir. Sözlük anlamından yola çıkarak birden fazla taşıma türünün aynı taşıma operasyonunda kullanılması ile gerçekleştirilen ve taşıma türleri arasında geçişin elleçleme ile söz konusu olduğu bir taşıma şekli olarak tanımlanabilmektedir. Doğru cevap B şıkkıdır.

İntermodal, Kombine, Co-modality, multimodal taşımacılık türlerindendir. Bu sebeple doğru cevap C şıkkıdır.

Co-modality çok türlü taşımacılık operasyonlarının seçiminde sadece taşıma maliyetini değil aynı zamanda çevre ve insan faktörünü dikkate alarak tercihin yapılmasına odaklanan bir taşımacılık türüdür. Bu nedenle taşıma operasyonun maliyet, çevre, kaynak kullanımı, enerji verimliliği vb. alanlarda da optimize edilmesini öneren bir taşıma türü olarak karşımıza çıkmaktadır.

Karayolu eşya taşımacılığı, ücret karşılığında eşyanın bir yerden diğer bir yere taşınmasını karayolu ile
sağlayan ve taşımacı ile gönderici arasında bir sözleşme yapılmasını gerektiren bir taşıma şekli olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre kara yolu taşımacılığının dört temel boyutu vardır;

• Karayolu ile taşınacak yükün mevcut olması,
• Bir taşımacı tarafından taşıma işinin üstlenilmesi,
• Taşımanın bir bedel karşılığı olması,
• Taşıma türü olarak karayolu taşımacılığının belirlenmesidir.