ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ

Taşıma operasyonlarının sabit ve hareketli nitelikte her bir unsuru, buna ek olarak taşımacılık faaliyeti içerisinde yer alan her türlü faktör bileşen olarak tanımlanabilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Seçeneklerde verilenlerden hepsi taşıma kullanılan bileşen unsurlarındandır fakat soru bunlardan en önemlisini sormaktadır. Taşımacılıktaki en önemli bileşen yüklerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Fiziksel Özelliklerine Göre Yükler: Birimleştirilmiş(Paketli,Paletli,Konteynerize)

 Dökme(Katı,Sıvı,Gaz) olarak kategorize edilmektedir. Konteynerize yükler ;birimleştirilmiş yükler arasındadır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Katı dökme yükler fiziksel olarak standart bir niteliğe ve birime sahip olmadıkları için elleçleme operasyonlarında standart vinçler ve krane adı verilen istifeme araçları kullanılmamakta, bunlar yerine kavramalı mobil elleçleme ekipmanları kullanılmaktadır. Katı dökme yükler birim açısından düşük mali değere sahip olan yüklerdir. Bunlar arasında baklagiller, çeltik, soya fasulyesi, hububat, pirinç, mercimek, ayçiçek çekirdeği, gübre, bezelye, bakla, kolza tohumu, buğday vb. türde ürünler yer almaktadır. Düşük mali değerlerinden dolayı bu tür ürünlerin fiyatı üzerine eklenecek her birim ek maliyet, bunlara ilişkin talepleri önemli ölçüde etkileyebilmektedir. Bu nedenle bu tür ürünler pazarda taleplerini etkileyecek birim taşıma maliyeti de dikkate alınarak, olabildiğince düşük taşıma maliyetini veren taşıma türlerinde ve araçlarında taşınmaktadırlar. Doğru cevap C seçeneğidir.

Değerli madenler,canlı hayvanlar,bozulabilir ve çürüyebilir maddeler,ağır ve havaleli yükler,tehlikeli maddeler "lojisitik gereksinimlerine göre yükler" sınıflandırması içerisinde yer alır. Bu yükler genel ve özel olmak üzere ikiye ayrılır. Eğer soruda bize alt sınıflandırma sorulsaydı verilen yüklerin özel yükler içerisinde olduğunu bilmemiz gerekirdi.Doğru cevap D seçeneğidir.

Ro-Ro limanları, kombine taşımacılıkta kullanılan ve Ro-Ro gemisi olarak adlandırılan gemi türlerinde taşınan taşıma kapları ve lastik tekerlekli kara yolu araçlarının elleçlendiği limanlardır. Diğer liman türlerinden farklı olarak vinç vb. elleçleme ekipmanları bu tür limanlarda kullanılmamaktadır. Ro-Ro limanlarında elleçleme operasyonları klasik anlamda yapılmamakta, araçların gemiye yüklenmesi için rampalar kullanılmaktadır. Aynı zamanda söz konusu limanlarda
yükler istifenmediği için diğer limanlarda bulunan istieme sahaları ve depolar Ro-Ro limanlarında yer almamaktadır. Yüklenmesi için limana gelen kara yolu araçlarının gemiye alınmadan önce bekleme yapacakları lokasyonlar park yeri olarak limanlarını içerisinde konumlandırılmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.

İntermodal yük terminalleri, farklı taşıma türleri ile taşınan, farklı özellik, fiziksel nitelik ve türde olan yükler için gruplama konsolidasyon, adresleme, ayrıştırma ve birleştirme türü lojistik hizmetlerin verildiği terminal alanlarıdır. Diğer terminaller deniz alanlarının yakınlarında yer alırken intermodal terminaller için böyle bir zorunluluk söz konusu değildir. Bu tür terminaller çoğunlukla deniz alanlarına uzak karasal alanlarda kurulan terminallerdir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Dar koridor istifleme araçları depo yönetimi literatüründe “narrow aisle truck” olarak tanımlanmaktadır. Bu türde istieme araçları paletli yüklerin yüksek irtifadaki raflara istiflenebilmesine olanak sağlayabilmektedir. Aynı zamanda sırt sırta raf sistemlerinde istifleme operasyonları ile ilgili optimizasyonun sağlanmasına yardımcı olabilmektedir.Dar koridor istifleme araçları çoğunlukla rafların dışında taşıma ve sevk operasyonlarında kullanılmamaktadır. Bu tür ekipmanlar raf aralarında sipariş toplama ve istifleme operasyonlarında kullanılmaktadır. Dar koridor istifleme araçlarının çatalları yatay eksende
1800 dönüş olanağına sahiptir. Araç gövdesinin dönmesine gereksinim olmaksızın sadece çatalların hareketi ile söz konusu operasyonlar gerçekleştirilebilmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Köprülü vinçler (dockside cranes), konteyner vinçleri (portainer cranes), raylı vinçler (gantry cranes), mobil liman vinçleri (mobile harbour cranes) tipi ağır nitelikte araçlar yer almaktadır. Ek olarak, liman  sahası içerisinde elleçleme ve kısa mesafe taşıma operasyonlarında kullanılan lastik tekerlekli vinçler (rubber tyred cranes), raylı mobil vinçler (rail-mounted gantry cranes), yüklü konteyner taşıyıcı (loaded container handlers), konteyner istifleme araçları (container
reach stackers), saha içi taşıyıcılar (straddle carriers) gibi araçlar da açık saha elleçleme ekipmanları arasında sayılabilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Başrepartitör: Hareket müdürlüklerinde, bölgesi içerisinde yük taşımaları ile ilgili olarak vagon ve tren planlaması gibi faaliyetleri yerine getiren, hareket müdürü ve hareket müdür yardımcısına karşı sorumlu olan görevliyi ifade etmektedir.

Repartitör: Repartitörler, bir bölge içerisindeki hat kesimlerinin yük taşımaları ile ilgili vagon ve tren bilgilerini toplayıp değerlendirmekte ve sonucunu başrepartitöre sunmakla görevli personellerdir

Ambar Şefi: Lojistik müdürlükleri ve lojistik şefliklerinin bulunduğu yerlerde lojistik  müdürü/şefine karşı sorumlu olarak müşteri ilişkileri ve yükleme boşaltma hizmetlerini yapan ambar görevlisine ambar şefi denilmektedir.

Lojistik Müdürü: Gar ve ambar müdürlüklerinin bulunduğu yerdeki müşteri ilişkileri  ve yükleme boşaltma hizmetlerinin yapıldığı iş yerinin yönetimini üstlenen ve bu konu ile ilgili bütün idari yetkileri elinde bulunduran kişi olarak tanımlanabilmektedir.

Lojistik Şefi: Gar/ambar ve istasyon şefliklerinin bulunduğu yerdeki müşteri ilişkileri  ve yükleme boşaltma hizmetlerinin yapıldığı iş yerinin lojistik faaliyetlerle ilgili orta düzey yöneticisi, lojistik şefi olarak tanımlanmaktadır

Fiziksel Özelliklerine Göre Yükler: Bu yaklaşıma göre taşınan yükler uzayda kapladıkları alanlara ve geometrik yapılarına göre sınıflandırılmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Dökme yükler ise seçilecek taşıma türüne göre operasyonda kullanılacak bir taşıma kabında bütünsel olarak taşınan, herhangi bir biçimde ambalajlanmamış ve birimleştirilmemiş yükleri ifade etmektedir. Bu türde yükler birim değere sahip olmadığından adet ile değil çoğunlukla m3 , ton ya da kilogram birimi ile ifade edilmektedirler. Doğru cevap A'dir.

Genel yükler; taşıma, depolama, elleçleme ve diğer lojistik uygulamalar açısından özel koşul ve durum gerektirmeyen yüklerdir. Bu kapsamda makine parçaları, pamuk balyaları, tahıl ürünleri bir takım tekstil hammaddeleri (kumaş, iplik vb.) türünde ürün ve materyaller genel yükler sınıfı içerisinde yer almaktadırlar. Doğru cevap A'dır.

Bir diğer özel yük türü bozulabilir ve çürüyebilir yüklerdir. Bu tür ürünlerin lojistik operasyonları özel koşullar altında gerçekleştirilmektedir. Genellikle ürünlerin bozulmasını önlemek amacıyla ısı kontrollü araçlar (frigorifik) kullanılmakta, bozulabilir ve çürüyebilir yükler soğuk hava depolarına konulmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Genel olarak altyapı unsurları; yollar, üstgeçit ve altgeçitler, yol ekipman ve işaretleri, limanlar, terminaller, operasyon sahaları, konteyner ve yük istieme alanları, istasyon ve garlar ile havalimanları, raylı sistemler vb. gibi bileşenleri tarif ve işaret etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Çok amaçlı limanlar; konteyner, kuru ve sıvı dökme yüklerin elleçlenebildiği, aynı zamanda Ro-Ro terminallerin de içerisinde yer aldığı limanlardır. Doğru cevap D'dir.

Karayolları kendi içerisinde çok sayıda alt bileşene sahiptir. Bunlar arasında fiziksel nitelikleri çerçevesinde yollar, şeritler, aydınlatma unsurları, işaretler ve yönlendiriciler (tabelalar), alt ve üst geçitler, kavşaklar ve bağlantı yolları olmak üzere çok sayıda faktörün bileşkesi olarak nitelendirilebilmektedir. Doğru cevap D'dir.

Başrepartitör: Hareket müdürlüklerinde, bölgesi içerisinde yük taşımaları ile ilgili olarak vagon ve tren planlaması gibi faaliyetleri yerine getiren, hareket müdürü ve hareket müdür yardımcısına karşı sorumlu olan görevliyi ifade etmektedir. Doğru cevap E'dir.

Araç takip birimi yöneticisi, operasyondan sorumlu genel müdür yardımcısına bağlı olarak görev yapar. (Şekil 3. 2) Doğru cevap B'dir.

Kapalı mekânlarda kullanılan ekipmanlar, genellikle depo ve antrepo gibi kapalı alanlarda istieme vb. amaçlara yönelik olarak faaliyet göstermektedirler. Depo içerisinde kullanılan forkliler, reach trucklar, dar koridor istieme araçları vb. ekipmanlar bunlara örnek olarak verilebilmektedir. Doğru cevap D'dir.