ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ

Ulaştırma ekonomisinin bileşenleri dikkate alındığında ulaştırma hizmetlerine yönelik talepler, ulaştırma hizmet tedariki, maliyet ve fiyatlandırma gibi kavramların bileşenlerin başında geldikleri söylenebilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Ulaştırma ya da diğer ismiyle taşımacılık ekonomisi insanların ve yüklerin en ekonomik koşullarla taşınması olarak tanımlanabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Taşıma talebinin fiyat esnekliği (elastikiyet) taşıma maliyet ve ücretlerinde bir değişiklik söz konusu olduğunda bu değişikliğin talebe yansıyıp yansıması ile ilgili bir kavramdır. Doğru cevap C'dir.

Belirli bir parasal değerin üzerinde olan ürünlerin taşınmasında daha yüksek kalitede taşıma hizmeti sağlayabilen havayolu taşımacılığı tercih edilebilir. Doğru cevap D'dir.

Müşterilerin tolerans düzeyleri arttığında gereksinim duyulan taşıma hızı azalmakta, tolerans düzeyi azaldığında hız gereksinimi artmaktadır Doğru cevap D'dir.

Dionysius Lardner tarafından ortaya atılan teoriye göre işletmenin pazar alanı ile taşıma maliyetleri arasında bir korelasyon bulunmaktadır. Taşıma maliyetlerinde gerçekleşen her birim azalmanın işletmenin sahip olduğu pazar alanının bu azalımın iki katı kadar genişlemesine yol açtığı ifade edilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Günümüzde birinci bölümde anlatılan küreselleşme gibi süreçler taşımacılık, lojistik ve ekonomi gibi kavramları önemli ölçüde etkilemiş, ekonomiklik, fayda maksimizasyonu, maliyet gibi kavramların daha önemli hale gelmesi sonucunu doğurmuştur.

Günümüzde birinci bölümde anlatılan küreselleşme gibi süreçler taşımacılık, lojistik ve ekonomi gibi kavramları önemli ölçüde etkilemiş, ekonomiklik, fayda maksimizasyonu, maliyet gibi kavramların daha önemli hale gelmesi sonucunu doğurmuştur. Bu gereksinimler; tam zamanında üretim ve teslim, çapraz sevkiyat, döngüsel dağıtım (milk run), çok türlü taşımacılık gibi kavramların ve uygulamaların gelişmelerinin önünü açmıştır.

Taşıma talebi bağımlı ve bağımsız birçok faktör tarafından etkilenen, bu nedenle değişkenlik düzeyi son derece yüksek olan bir talep türüdür. Fiyat, hizmet kalitesi, fiziksel özellikler, taşıma hızı, kullanıcıların gelir düzeyi, erişilebilirlik vb. çok sayıda faktör taşıma talebini doğrudan ya da dolaylı bir biçimde etkileyebilmektedir.

Kıt kaynaklar çerçevesinde başlangıç ve bitiş noktaları arasında yapılacak taşıma faaliyetinin en etkin ve verimli bir biçimde gerçekleştirilebilmesi için önceden belirlenecek makro ve mikro düzeyde önlemleri de içermesi soncunda ilişkili diğer alanlarda olduğu gibi ulaştırma ekonomisinin en gözde kavramlarının başında optimizasyon kavramı gelmektedir.

Mikro düzeyde ulaştırma ekonomisi ise toplumu oluşturan bireyler, firmalar vb. yapılara odaklanarak, bunların ulaşımla ilgili gereksinimlerinin ne şekilde karşılanabileceğine yönelik çözümler geliştirmeye çalışmaktadır.

Taşıma türleri özelinde esneklik kavramı değerlendirildiğinde, taşımacılık hizmetlerine genel olarak gereksinim yüksek olduğundan fiyat değişikliği söz konusu olsa bile taşımacılığa yönelik taleplerde bir değişiklik görülmeyebilmektedir. Dolayısıyla taşımacılık hizmetlerine yönelik talebin inelastik olduğu söylenebilmektedir.

Taşıma hizmeti talep eden tüketici gruplarına ilişkin fayda, verim ve etkinlik düzeyi düşük ise çeşitlendirilen hizmetler neticesinde bu durum daha yüksek bir başka taşıma hizmeti ile sağlanacak verimlik ve etkinlik düzeyi ile absorbe edilebilecektir.

Marjinal taşımacılık hizmet maliyeti, taşıma hizmeti üretebilmek için gerekli olan girdilere bir birim eklendiğinde meydana gelen maliyettir. Marjinal maliyet taşımacılık hizmetinin üretilmesi için kullanılacak her birim kaynağın yaratacağı birim maliyeti ifade etmektedir.

Taşımacılık hizmetlerine ilişkin daha geniş kapsamlı yaklaşımlar değerlendirmeye alınabilmektedir. Bunlar arasında ölçek ekonomileri, mesafe ekonomileri, Lardner Kanunu ve taşıma-yük dengesi yaklaşımları sayılabilmektedir.

Dionysius Lardner tarafından ortaya atılan teoriye göre işletmenin pazar alanı ile taşıma maliyetleri arasında bir korelasyon bulunmaktadır. Taşıma maliyetlerinde gerçekleşen her birim azalmanın işletmenin sahip olduğu pazar alanının bu azalımın iki katı kadar genişlemesine yol açtığı ifade edilmektedir.

Talep ulaştırma ekonomisinin en önemli bileşeni ve başlangıç noktasıdır. Doğru cevap B'dir.

Limanlar, karayolları, ulaşıma ilişkin altyapı ve üstyapı unsurlarının ne şekilde tesis edileceği makro düzeyde ulaştırma ekonomisinin konuları arasında yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Dışsal maliyetler olarak tanımladığımız, trafik sıkışıklığı, yoğun enerji kullanımı, çevresel etkileri, kazalar sonucu ölüm ve yaralanma vakaları vb. etkiler de ulaştırma sektörünün olumsuz yanını ortaya koymaktadır. Doğru cevap A'dir.