TAŞIMA TÜRLERİ VE ÖZELLİKLERİ

Taşıma türleri taşıma operasyonunun gerçekleştirilmesi için tercih edilen, taşıma araçları, operasyonun yapılış şekilleri, taşımanın yapıldığı coğrafi alan vb. biçimlerde farklı özelliklere dayanan taşıma şekillerini tanımlamak için kullanılan bir ifadedir. Lojistik ve taşımacılık literatüründe taşıma türleri yerine taşıma modları ifadesinin de kullanıldığı görülebilmektedir. Operasyonlarda kullanılacak olan taşıma türü taşıma operasyonunu yapısal olarak biçimlendirebilmektedir. Diğer alternatifler arasından seçilecek olan herhangi bir taşıma türü aynı zamanda taşıma güzergâhı, taşıma araç ve ekipmanları, sabit unsurlar, personel ve mürettebat, yasal ve operasyonel temelde taşımacılık proseslerini bütünüyle şekillendirebilmekte ve değiştirebilmektedir. Taşıma türleri temel olarak taşımada kullanılan araçlar, taşımaya konu olan yükler ve bunların özellikleri, taşıma güzergâhı, operasyonda kullanılan terminal, liman, raylı sistem vb. sabit unsurlar ile yasal düzenlemeler ekseninde farklı gruplara ayrılabilmektedir.
Kullanılan çok sayıda farklı taşıma türü operasyonlarda kullanılmasına türleri iki ana grupta tanımlanabilmektedir. Bunlar;
• Unimodal Taşımacılık
• Multimodal Taşımacılık
şeklinde ifade edilebilmektedir.

Unimodal ya da diğer ismiyle tek modlu taşıma türleri;

Taşıma operasyonunun tümünün karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu vb. tek bir taşıma türü ile gerçekleştirildiği taşıma şeklini ifade etmektedir. Dolayısıyla taşıma faaliyeti belirlenmiş bir başlangıç noktasında tek bir taşıma türü ile başlamakta ve yine belirlenmiş bir bitiş noktasında aynı taşıma türü ile sona ermektedir. Tek bir taşıma belgesi ile gerçekleştirilen taşıma operasyonları unimodal taşımacılık olarak tanımlanmaktadır. Taşıma operasyonuna başlangıç
sürecinde kullanılan taşıma türü değiştirildiğinde ya da bir taşıma aracı başka bir taşıma türünde taşındığında ek olarak birden fazla taşıma belgesi düzenlendiğinde taşıma operasyonu ünimodal taşımacılık olmamakta, multimodal taşımacılık olarak tanımlanmaktadır.

Multimodal taşımacılık ise taşıma operasyonunda iki ya da daha fazla taşıma türünün kullanıldığı, aynışekilde birden fazla taşıma belgesinin düzenlendiği taşıma türüdür. Multimodal taşımacılık kombine taşımacılık, intermodal taşımacılık ve co-modolite gibi üç alt taşıma operasyonu türleri içermektedir. Multimodal taşımacılık süreçlerinde taşınan yükün bir başka taşıma türüne ya da araca aktarılması taşımanın multimodal taşıma olduğu anlamına gelmemektedir. Dolayısıyla taşıma tür ve araçlar arasında aktarma ve elleçleme işlemleri söz konusu olsun olmasın birden fazla taşıma türünün aynı operasyonda kullanılması
halinde taşıma operasyonu multimodal taşımacılık olarak tanımlanmaktadır.

Karayolu taşımacılığı; yük, eşya ve insanların karayolu taşıtları ile taşınması olarak tanımlanabilmektedir. Karayolu taşımacılığı; karayolu altyapısı, üstyapı elemanları, yasal düzenlemeler, işgücü ve taşınan unsurlar (yükler) olmak üzere beş temel bileşene sahiptir. Bu faktörler arasındaki etkileşim ve uyum taşıma operasyonunun verimliliğini, etkinliğininve performansını büyük ölçüde etkilemektedir.Karayolu taşımacılığı lastik tekerlekli karayolu taşıma araçlarının kullanılması ile karayolu alt yapı unsurları (karayolu, tünel vb.) üzerinden gerçekleştirilen taşıma türüdür. Karayolu taşımacılığında karayolu için tasarlanmış lastik tekerlekli araçlar kullanılmaktadır. Söz konusu taşımacılık türünde karayolu alt yapı elemanları (yol, tünel vb.), üst yapı elemanları (kullanılan araç tipleri, donanımlar vb.), yasal düzenlemeler, işgücü ve taşınan
unsurlar taşıma türünün bileşenlerini oluşturmaktadır. Karayolu taşımacılığında kullanılan araçlar; kamyonlar, tenteli araçlar, özel taşımalar için tasarlanmış araçlar ile römork ve yarı römorklar şeklinde gruplandırılabilmektedir.
Karayolu taşımacılığı kendi içerisinde farklı ölçütler çerçevesinde alt sınıflara ayrılmaktadır. Bu kriterlere göre karayolu taşımacılığı gerçekleştirildiği coğrafyaya göre yurtiçi ve uluslararası karayolu taşımacılığı, taşınan yükün özelliklerine göre standart karayolu taşımacılığı, spesifik yük taşımacılığı ile taşınan yükün miktarına göre tam yüklü karayolu taşımacılığı ve parsiyel karayolu taşımacılığı şeklinde alt gruplara ayrılmaktadır. Kara yolu taşıma sistemleri; teknoloji, şebekeler (ağlar), uluslararası ve yerel kurallar ve
düzenlemeler, bilgi ve iletişim, lojistik ve hizmet anlayış ve uygulamalarından meydana gelmektedir. Bu sistemler taşıma operatörleri, iç ve dış müşteriler, ekonomik ve sosyal faktörler ile devletin ortaya koyduğu yasal çerçeve ile sürekli etkileşim hâlindedir. Karayolu taşımacılık sektöründe arz ve talebin etkileşiminde destek hizmetler, taşımaya olan talep, güzergâh veya alternatif yollar, terminaller, gümrükler, sınırlar, ara geçiş noktaları, araçlar, işletmelerin sayısı,
kurallar ve düzenlemeler etkin rol oynamaktadır. Buna göre taşıma sistemleri özellikle teknoloji, iletişim, ekonomi gibi dışsal faktörlerden yoğun olarak etkilenmektedir. Karayolu eşya taşımacılığı, ücret karşılığında eşyanın bir yerden diğer bir yere taşınmasını karayolu ile sağlayan ve taşımacı ile gönderici arasında bir sözleşme yapılmasını gerektiren bir taşıma şekli olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre kara yolu taşımacılığının dört temel boyutu vardır;
• Karayolu ile taşınacak yükün mevcut olması,
• Bir taşımacı tarafından taşıma işinin üstlenilmesi,
• Taşımanın bir bedel karşılığı olması,
• Taşıma türü olarak karayolu taşımacılığının belirlenmesidir.

Uluslararası karayolu eşya taşınması ile diğer taşıma türlerine göre bir karşılaştırma yapıldığında kara yolu taşımacılığının şu üstün yönleri bulunmaktadır:
• Ambalajlama ve sevkiyata hazırlamada zaman ve kaynaklardan tasarruf olanağı sağlanmaktadır.
• Karayolu taşımacılığı ülkemizde ve dünyada en yaygın kullanılan türdür.
• Karayolu ağları geniştir ve tüm dünyada transit yol sayısı artmaktadır.
• Karayolu taşımacılığında kolay şekilde yükleme ve boşaltma yapılabilmekte, tarifeli yükleme sıklığı sunmaktadır.
• Karayolu taşımacılığı kapıdan kapıya hizmet imkânına sahip olup, söz konusu taşıma türünde sevk süreleri kısadır.
• Kurulum maliyetleri diğer taşıma türlerine göre düşüktür.
• Kısa sürede teslim edilmesi gereken yükler için süratli sevkiyat yapabilmesine yönelik proje bazlı çözüm yolları ortaya çıkarılabilir.
• Gelişmiş karayolu ağlarının getirdiği hızlı ve güvenli hizmet alma imkânları yaratılabilir.

Uluslararası karayolu eşya taşınması ile diğer taşıma türlerine göre bir karşılaştırma yapıldığında kara yolu taşımacılığının bir takım dezavantajlı yönleri bulunmaktadır:
• Kitle halinde taşımacılığa uygun olmaması karayolu taşımacılığının dezavantajları arasında sayılabilmektedir.
• Taşıma maliyetleri çerçevesinde karayolu taşımacılığının sağladığı birim maliyet demiryolu ve denizyolu taşımacılığının sağladığı birim maliyetin üzerinde kalabilmektedir.
• Sınır geçişlerinin fazla olması, bunun sonucunda zaman kaybı ve sınır geçişlerinde söz konusu olan prosedürlerin neticesinde ek maliyetler yaratmaktadır.
• İşletim maliyetleri yüksektir.

Brandalı araçlar iklim ve hava koşulları ile fiziksel faktörlerin yaratabileceği olumsuz etkilerin en aza indirilmesi amacıyla tamamı branda ile kaplanmış taşıma araçlarıdır. Söz konusu araçlar kendi başlarına hareket olanağına sahip olmayıp bir çekici ile ancak taşınabilen araçlardır. Dışarıdan bir müdahale olasılığına karşılık çelik halatlar, güvenlik kancaları vasıtasıyla bağlanarak, brandalı araçlar kilitlenebilmektedir. Brandalı araçlar; mega treylerler, optima treylerler ve jumbo treylerler olmak üzere üç türde üretilmektedir. Mega treylerler, yüksek taşıma kapasitesine sahip olan brandalı araçlardır. Toplamda 102 m3 hacme ve yüklü olarak 35.000 kg taşıma kapasitesine sahiptir. Aracın ölçüleri dikkate alındığında boyu 13,60, genişliği 2,55, yüksekliği ise 3 metredir.
Optima treyler de brandalı araçlar grubunda yer almaktadır. Mega treylerlerin kullanımının yaygınlaşması ile optima treylerlerin kullanımı azalmıştır. Optima treylerler 93,16 m3 taşıma kapasiteleri ile; mega treylerlere göre daha düşük taşıma kapasitesine sahiptir. Optima treylerler mega treyler gibi iç uzunluk ve genişlik ölçülerine sahipken, iç yüksekliği 2.75 metredir. Optima treylerler 20.000 kg’a kadar taşıma olanağı vermektedir.Brandalı araç grubunda yer alan bir başka taşıma aracı da Jumbo treylerlerdir. Bu araçlar daha fazla yükün taşınması için arka tekerlek grubu daha küçük, taşıma kabı zemini yere daha yakın olarak dizayn edilmiştir. Aracın iç uzunluğu ön kısımda 4 metre iken arka kısım 9,60 metredir. Aracın iç genişliği ön kısım, 2,70 metre, arka kısımda ise; 3 metredir. Jumbo treylerler 93 m3 ve 20.000 kg taşıma kapasitesine sahiptir.

Kamyonlar, yüklemenin yapıldığı taşıma kabı (treyler) ile hareketi sağlayan çekicisi (truck) birbirinden ayrılmayan ve yasal düzenlemelere göre en az 3,5 ton ve üzerinde taşıma kapasitesine sahip araçlardır. Yurtiçi taşımalarda kamyonlar farklı tip ve özellikte olabilirken, uluslararası taşımalarda kullanılacak kamyonların açık araç niteliğinde değil ise kapalı araç olması gerekmektedir. Uluslararası taşımalarda kamyonlar çoğunlukla römorklar ile birlikte kullanılmaktadır. Günümüzde kamyon römorklar taşıma kapasitelerinin yüksek olması nedeniyle taşımacılıkta en fazla kullanılan araçlardır.

Özel amaçlar için üretilmiş araçlar, özel nitelikte (spesifik) yüklerin taşınmasında kullanılan araçlardır. Bu tür araçlar gıda ürünleri, tehlikeli maddeler, ağır ve havaleli yükler, otomobil vb. araçlar ile canlı hayvanların taşınmasında kullanılan araçlardır. Bunlar arasında frigorifik araçlar, tanker ve silobaslar, çoklu araç taşıyıcılar, canlı hayvan taşıma araçları gibi araçlar sayılabilmektedir.

Isı kontrollü (Frigorifik) araçlar, bozulabilir ve çürüyebilir ürünlerin taşınmasında
kullanılan, taşıma kabı içerisindeki hava sıcaklığının kontrol edilebildiği araçlardır.
Isı kontrollü araçlarda gıda, ilaç vb. türde bozulabilir ve çürüyebilir ürünler taşınabilmektedir. Frigorifik araçlar izolasyonlu ve ısı kaybını engelleyecek şekilde donanımlı olmaktadır. ATP Konvansiyonunda belirtildiği üzere uluslararası standartlar çerçevesinde frigorifik araçlar A, B ve C sınıfı olmak üzere üç kategoriye ayrılmaktadır. Araçların söz konusu kategorilere ayrılması araçların sahip olduğu donanımlar ve araç izolasyonuna göre yapılmaktadır. Isı kontrollü araçlar araç içerisinde hava dolaşım sistemine göre de üstten soğutmalı ve alttan soğutmalı olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Alttan soğutmalı araçlarda soğuk veya sıcak hava aracın zemininden araç içerisine verilirken, üstten soğutmalı
araçlarda hava araç tavanından araç içerisine verilmektedir. Frigorifik araçlar genel olarak, 13,60 metre uzunluğa, 2,47 metre iç genişliğe, 2,70 iç yüksekliğe sahiptir. Frigorifik araçların 93 m3 taşıma kapasiteleri bulunmaktadır.

Ağır yük taşıma araçları (low-bed) tek parça olup en az 45 ton ve üzeri yüklerin taşınmasında kullanılan araçlardır. Bu araçlarla jeneratörler, santraller, ağır iş makineleri vb. taşınabilmektedir.Ağır yük taşıma araçları normal low-bed, havuzlu low-bed ve modüler trelerler olmak üzere üç ana gruba ayrılmaktadır. Havuzlu low-bed araçlarda genel olarak yüksek hacimli yükler taşınmaktadır. Havuz kısmı aşağıya indirilebildiğinden yüksek hacimli yüklerin tünellerden geçmesi sağlanmış olmaktadır. Ağır yük taşıma araçları ile 45 ton ağırlığa sahip yüklerden 300 ton ağırlığa sahip yüklere kadar taşıma yapılabilmektedir.
Diğer araçlardan farklı olarak, low-bed araçların genel özelliği yüksek çekiş gücüne sahip olmalarıdır. Modüler treylerler ise, birden çok platform taşıyıcıdan meydana gelen ve gereksinimlere göre parça sayısının artırılabildiği ağır yük taşıma ekipmanlarıdır. Modüler treylerlerin kendiliğinden hareket edebilen, dolayısıyla bir çekiciye gereksinim duymayan türleri kendinden tahrikli modüler treyler “self propelled modular trailer” (SPMT) olarak tanımlanmaktadır. 

Otomobil taşıma aracı (Car Carriers) türü araçlarda otomobiller taşınmaktadır. Otomobil taşıma araçlarında, birden çok taşıt araç zeminine sabitlenerek taşınmaktadır. Bu araçlar uluslararası standartlara göre dizayn edilmiş olmalı ve taşınan araçların zarar görmemesi için güvenlik önlemlerinin alınmış olması gerekmektedir.

Tankerler sıvı ve dökme yüklerin taşındıkları taşıma kapları ve araçlarıdır. Tankerlerde akaryakıtlar, kimyasallar ve diğer yükler taşınmaktadır. Tanker şekil ve özelliklerine göre kendi içlerinde çeşitli gruplara ayrılmaktadır. Tankerler sabit olup olmalarına göre, sabit ve sökülebilir tankerler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Sabit tankerler taşıma araçlarına sabit iken, sökülebilir tankerler taşıma araçlarından ayrılabilmekte, aynı zamanda depo olarak da kullanılabilmektedir. Tankerler şekil özelliklerine göre de farklı kategorilere ayrılmaktadır. Şekil özelliklerine göre tankerler; bavul, silindir ve elips tankerler olarak sınıflandırılabilmektedir.

Suyolu taşımacılığı açık deniz, iç denizler ve akarsular vb. alanlarda deniz araçları kullanılarak yapılan taşımacılık türü olarak tanımlanabilmektedir. Dolayısıyla bir taşımanın suyolu taşımacılığı olarak tanımlanabilmesi için temelde iki kriterin sağlanması gerekmektedir. Bu ölçütlerden birincisi taşımanın bir su yolunda yapılıyor olması, diğeri ise taşımanın deniz araçları ile gerçekleştirilmesidir. Suyolu taşımacılığı kendi içerisinde deniz yolu taşımacılığı ve iç suyolu taşımacılığı olmak üzere iki sınıfa ayrılmaktadır.

Denizyolu taşımacılığı açık denizlerde gerçekleştirilen ve bunun için tasarlanmış uygun deniz araçlarının kullanıldığı bir taşıma türüdür. Denizyolu taşımacılığı diğer taşıma türlerine oranla en düşük birim taşıma maliyetine sahip olan taşıma şeklidir. Buna karşılık denizyolu taşımacılığının operasyonel hızı diğer taşıma türleri ile karşılaştırıldığında son derece düşüktür. Aynı zamanda birim operasyonda çok yüksek hacme sahip yükler denizyolu ile taşınabilmektedir. Denizyolu taşımacılığı kendi içerisinde çok sayıda türe sahiptir. Denizyolu taşımacılığının bu türleri farklı nitelikte faktörler çerçevesinde tanımlanabilmektedir. Bu sınıflamalarda birinci temel faktör denizyolu taşımacılığının coğrafi sınırları ve yasal düzeyde sınırlılıkları ile ilgilidir.
Buna göre denizyolu taşımacılığı, kabotaj taşımacılığı ve uluslararası denizyolu taşımacılık olarak iki sınıfa ayrılabilmektedir. Kabotaj taşımacılığı, bir ülkenin kendisine ait iki limanı arasında yapılacak taşımaları ifade etmektedir. Buna göre aynı ülkenin bayrağını taşımayan gemilerin ülke içerisinde kalan iki liman arasında taşıma yapabilmesi mümkün olmamakta, sadece ülkenin bayrağına sahip gemilerle taşıma yapılabilmektedir. Uluslararası denizyolu taşımacılığı ise bir ülkenin belirli bir limanından başlayan ve bir başka ülkenin limanında sona eren, dolayısıyla en az iki ülke arasında gerçekleştirilen denizyolu taşıma operasyonlarıdır. Bu tür taşımalara deniz aşırı taşımalar adı da verilebilmektedir. Kabotaj taşımacılığının uluslararası denizyolu taşımacılığından temel farklarından birisi rekabetin söz konusu olmamasıdır. Kabotaj taşımacılığı uluslararası rekabete açık bir taşıma şekli değildir. Diğer bir fark ise verilen hizmet yönündedir. Kabotaj taşımacılığında verilen hizmet sadece iç piyasaya yöneliktir.
Denizyolu taşımacılığında bir diğer ayrım ise taşıma hizmetinin özellikleri yönündedir. Denizyolu ile sağlanan taşıma hizmeti sürekli, belirli bir zaman ve hizmet tarifesine sahip bir taşımacılık ise bu taşımacılık şekli layner taşımacılık olarak adlandırılmaktadır. Layner taşımacılıkta kalkış limanı, varış limanları, geminin izleyeceği güzergâh, süreler, ücretler ve diğer taşımayı ilgilendiren hususlar önceden belirlenmiştir. Bu grupta yer alan diğer taşıma şekli
olan tramp taşımacılık ise herhangi bir tarifeye dayanmayan, yük olduğu ve bir gemi ile eşleştirildiği sürece taşımanın yapılabildiği, kuralların önceden belirli olmadığı bir denizyolu taşıma şeklidir. Tramp taşımada kurallar ve anlaşma hükümleri o süreçteki koşullara göre belirlenmektedir. Kuru yük ve dökme yük taşımaları çoğunlukla tramp taşımacılık şeklinde yapılırken, konteyner ve Ro-Ro türü taşıma operasyonları layner taşımacılık şeklinde yapılmaktadır. Bir diğer sınıflama ise taşınan yükün türü ve özellikleri çerçevesinde yapılabilmektedir.
Buna göre denizyolu taşımaları, kuru yük taşımacılık ve sıvı yük taşımacılığı şeklinde iki ana gruba ayrılmakta, kuru yük taşımaları, konteyner, kuru yük ve kargo ile dökme yük taşımaları şekillerinde yapılırken, sıvı yük taşımacılığı; tanker, kimyasal, obo vb. taşımacılık alt türlerine ayrılabilmektedir.

Denizyolu taşımacılığı diğer taşıma türleri ile karşılaştırıldığında bir takım avantajlara sahiptir. Bu avantaj ve üstünlükler aşağıda tanımlanmıştır:
• Denizyolu taşımacılığı birim seferde en yüksek miktarda yükün taşınabildiği dolayısıyla birim taşıma maliyetinin en düşük olduğu taşıma türüdür.
• Uluslararası taşımacılıkta düşük maliyeti nedeniyle en yaygın kullanılan taşıma
şeklidir.
• Taşımanın çok büyük bir bölümü uluslararası sularda gerçekleştirildiğinden karayolu ve demiryolu taşımacılığında oldukça sık bir biçimde görülen sınır geçiş
prosedürleri söz konusu olmamaktadır.
• Taşıma deniz üzerinde yapıldığından kara üzerinde söz konusu olan riskler görülmemektedir.
Korsanlık vb. durumlar dikkate alınmaz ise denizyolu taşımacılığında güvenlik ve emniyet diğer taşıma türlerine oranla oldukça yüksek seviyededir.
• Denizyolu taşımacılığı yüksek düzeyde kalifikasyon gerektirdiğinden liman faaliyetleri ve elleçleme türü uygulamalar denizyolu taşımacılığında profesyonelleşmiş, aynı zamanda uluslararası rekabetin de baskısıyla bu tür uygulamalarında teknolojinin en yüksek düzeyde kullanıldığı bir taşıma şekli olmuştur.
• İşletim ve operasyonel maliyetler diğer taşıma türlerine göre düşüktür.

Denizyolu taşımacılığı sahip olduğu avantajlarının yanı sıra diğer taşıma türleri ile kıyasla bir takım dezavantajlara sahiptir. Denizyolunun sahip olduğu bu dezavantajlar aşağıda tanımlanmıştır:
• Diğer taşıma türleri ile kıyasla denizyolu taşımacılığı en yavaş taşıma türüdür.
Dolayısıyla tedarik zincirinin aktörlerinin zaman maliyetlerinin yükselmesine yol
açabilmektedir.
• Esneklik düzeyi oldukça düşüktür. Yapılan bir hatanın operasyon başladıktan sonra düzeltilmesi neredeyse imkânsızdır.
• Kapıdan kapıya taşıma olanağı mevcut değildir. Bu nedenle liman ve yükleme –
boşaltma yerleri arasında karayolu veya demiryolu ile gerçekleştirilecek ara taşımalara gereksinim duymaktadır.
• Kurulum maliyetleri dikkate alındığında oldukça yüksek bir kurulum maliyetine
sahiptir. Bu nedenle pazar giriş koşulları son derece katıdır. Belirli bir finansman
yapısının altındaki şirketlerin pazara girişi son derece zordur.
• Karmaşık yapısından dolayı planlama oldukça zor ve zahmetlidir.
• Deniz, iklim ve hava koşulları kaynaklı belirsizlikler yüksektir.

Denizyolu taşımacılığında farklı özellik ve niteliklere sahip çok sayıda gemi türü kullanılmaktadır. Yolcu taşımacılığı, askeri ve diğer türde gemiler dışarıda bırakıldığında lojistik ve yük taşımacılığı ile ilgili gemi türleri aşağıdaki gibi gruplandırılabilmektedir:
• Kuru yük gemileri
• Sıvı yük gemileri

İç suyolu taşımacılığı suyolu taşımacılığının türlerinden birisidir. Özellikle göller, akarsular vb. su alanlarında gerçekleştirilen taşımacılık türüdür. Genellikle bu tür taşımalarda düşük ebatlara sahip, aynı zamanda düşük su çekimine sahip gemiler kullanılmaktadır. Tuna nehri üzerinde yapılan taşımacılık bu taşımacılık türüne örnek olarak gösterilebilir.

Demiryolu taşımacılığı raylı sistemler çerçevesinde demiryolu taşıma araçları kullanılarak gerçekleştirilen bir taşıma türüdür. Demiryolu taşımacılığı da diğer taşıma türlerinde olduğu gibi farklı bileşenlere sahiptir. Bunlar arasında demiryolu alt yapı elemanları (ray, travers, tünel vb.), çeken ve çekilen araçlar olarak tanımlanan üst yapı elemanları, işgücü ve yasal düzenlemeler sayılabilmektedir. Demiryolu üst yapı elemanları değerlendirildiğinde bunlar çeken ve çekilen araçlar olarak ikiye ayrılmakta, çeken araçlar lokomotif olarak tanımlanırken,
çekilen araçlar vagonlar ve konteynerler olarak iki grupta değerlendirilmektedir.

Demiryolu Taşımacılığının Avantajları
Demiryolu taşımacılığı diğer taşıma türleri ile karşılaştırıldığında bir takım avantajlara sahiptir. Bu avantaj ve üstünlükler aşağıda tanımlanmıştır:
• Demiryolu taşımacılığı denizyolu taşımacılığı dışında kalan diğer taşıma türlerine kıyasla birim taşıma maliyeti açısından önemli ölçüde avantaj sağlamaktadır.
• Karbon esaslı yakıtların son derece sınırlı şekilde kullanılması çevre açısından da olumlu etkiler yaratabilmektedir.
• İşletim maliyetleri düşük olan bir taşıma şeklidir.

Demiryolu Taşımacılığının Dezavantajları
Demiryolu taşımacılığı sahip olduğu avantajlarının yanı sıra diğer taşıma türleri ile kıyasla bir takım dezavantajlara sahiptir. Demiryolunun sahip olduğu bu dezavantajlar aşağıda tanımlanmıştır:
• Demiryolu taşımacılığında vibrasyon yüksek olduğundan hassas ve kırılabilir eşyaların taşınması mümkün olmamaktadır.
• Kapıdan kapıya taşıma olanağı söz konusu olmamakta, istasyonlara kadar ara taşıma yapılması zorunluluğu ortaya çıkmaktadır.
• Bu durum ek taşıma maliyetlerinin yanı sıra elleçleme zorunluluğu getirmekte,
dolayısıyla taşınan yüklerin elleçleme sırasında zarar görme riski artmaktadır.
• İşletme maliyetleri düşük olmasına karşılık yatırım maliyetleri diğer taşıma türlerine göre yüksek olan bir taşıma türüdür.

Havayolu taşımacılığı, havayolu araçları kullanılarak gerçekleştirilen bir taşıma türüdür. Taşımalarda farklı tür ve özellikte uçaklar kullanılmakta, bu nedenle diğer taşıma türlerine kıyasla yüksek düzeyde taşıma hızına ulaşılabilmektedir. Havayolu taşımacılığı büyük oranda tarifeli hizmet veren bir taşımacılık türüdür. Diğer yandan taşıma hızının yüksek olması havayolu taşımacılığının diğer taşımacılık türlerine kıyasla daha yüksek operasyon maliyetine sahip bir taşıma türü olmasını da beraberinde getirmektedir. Bunun yanı sıra havayolu taşımacılığı değerli ve hassas yüklerin taşınmasında öncelikli bir taşıma türüdür.
Havayolu taşımacılığı sağladığı tarifeli hizmet nedeniyle esneklik düzeyi son derece sınırlı aynı zamanda kapıdan kapıya taşıma olanağı bulunmayan bir taşımacılıktır.

Havayolu Taşımacılığının Avantajları
Havayolu taşımacılığı diğer taşıma türleri ile karşılaştırıldığında bir takım  avantajlara sahiptir.
Bu avantaj ve üstünlükler aşağıda tanımlanmıştır.
• Diğer taşıma türlerine oranla en yüksek taşıma hızına sahip olan taşıma türüdür.
• Taşınan yüklerin hassasiyet düzeyi ve değeri daha yüksek olduğundan elleçleme işlemleri daha özenle ve yüksek hassasiyet ile gerçekleştirilir.
• Bozulabilir ve çürüyebilir ürünlerin hızlı bir biçimde sevk edilmesi mümkündür.
• Daha özenli ve teknoloji yoğun taşıma operasyonları ile riskin azaltılması ve böylece ambalajlama vb. maliyetlerin azaltılmasına olanak vermektedir.

Havayolu Taşımacılığının Dezavantajları
Havayolu taşımacılığının diğer taşıma türleri ile kıyaslandığında bir takım dezavantajları gözlemlenebilmektedir. Bu dezavantajlar;
• Havayolu taşımacılığı diğer taşımalara kıyasla en pahalı taşıma türüdür.
• Kurulum maliyetlerinin yanı sıra işletim ve operasyonel maliyetlerde diğer taşımacılık türlerinden fazladır.
• Birim yük olarak yüksek hacim ve ölçülerde yüklerin taşınmasına uygun bir taşıma türü değildir.
• Pahalı bir taşıma türü olduğundan demiryolu ya da denizyolunda olduğu gibi yüksek miktarda yüklerin taşınmasına uygun değildir.

Çok türlü taşıma türleri bir taşıma operasyonunda birden fazla taşıma türünün birlikte ya da ardışık olarak kullanılmasını tanımlayan taşıma şeklidir. Taşınan yük bir taşıma türünden bir başka taşıma türüne araçtan araca aktarma yapılarak taşınması mümkün olabileceği gibi, aktarma ya da elleçleme olmaksızın bir taşıma aracını yükü ile birlikte bir başka taşıma aracına yüklenmesi şeklinde de söz konusu olabilmektedir. Çok türlü taşımacılık kendi içerisinde intermodal, kombine ve co-modality şeklinde üç gruba ayrılmaktadır.

İntermodal Taşımacılık
İntermodal taşımacılık sözlük anlamı ile türler arası taşımacılık anlamına gelmektedir. Sözlük anlamından yola çıkarak birden fazla taşıma türünün aynı taşıma operasyonunda kullanılması ile gerçekleştirilen ve taşıma türleri arasında geçişin elleçleme ile söz konusu olduğu bir taşıma şekli olarak tanımlanabilmektedir.

Kombine Taşımacılık
Kombine taşımacılık intermodal taşımacılık örneğinde olduğu gibi iki taşıma türünün birlikte kullanılması ile gerçekleştirilen taşıma operasyonu olarak tanımlanabilmektedir. Kombine taşımacılığın intermodal taşımacılıktan temel farkı taşıma türleri arasında geçişin söz konusu olmaması, dolayısıyla elleçleme yapılmaksızın taşımaya başlanılan taşıma türü ile taşıma sürecinin tamamlanmasıdır. Daha açık bir ifade ile intermodal taşımacılıkta
taşınan yükler konteyner içerisinde bir taşıma türünden diğerine elleçlenerek aktarılırken, kombine taşımacılıkta ilk taşıma kabı olan karayolu aracı başka bir taşıma türünde yük ile birlikte taşınmaktadır.

Co-Modality Taşımacılık
Co-modality çok türlü taşımacılık operasyonlarının seçiminde sadece taşıma maliyetini değil aynı zamanda çevre ve insan faktörünü dikkate alarak tercihin yapılmasına odaklanan bir taşımacılık türüdür. Bu nedenle taşıma operasyonun maliyet, çevre, kaynak kullanımı, enerji verimliliği vb. alanlarda da optimize edilmesini öneren bir taşıma türü olarak karşımıza çıkmaktadır.Co-modality yeşil lojistik ve taşımacılık kavramlarının ortaya atılması ve dışsal maliyetler
adı verilen çevrenin ve havanın kirlenmesi, insan sağlığına olumsuz etkiler yaratan emisyon, gürültü, trafik sıkışıklığı, kazalar vb. faktörlerin taşıma türü seçiminde dikkate alınması gerekliliğine odaklanmıştır.