ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 13

Karayolu taşımacılığı ile ilgili ulusal mevzuatların başında karayolu taşıma kanunu yer almaktadır.

CMR Sözleşmesi, uluslararası taşımalarda gönderen, taşımacı ve alıcının sorumluluklarını ve yükümlülüklerini belirleyen uluslararası bir sözleşmedir.

CMR Sözleşmesinin uygulanabilmesi için tara ar arasında bir alacak ve borç ilişkisinin söz konusu olması, bu borç ilişkisinin taşıma hizmetinden kaynaklanıyor olması ve taşımanın bir bedel karşılığı yapılıyor olması gerekmektedir.

TIR Sistemi, uluslararası niteliğe sahip bir taşımanın uluslarüstü bir kuruluş olan Uluslararası Karayolu Taşımacılar Birliği (IRU- International Roadway Union) tarafından belirlenen kurallar ve kaideler çerçevesinde gerçekleştirilmesi için ortaya konmuş kurallar dizisidir.

ADR: Tehlikeli maddeler, doğaları gereği, içerik ve durumları itibariyle dikkatsizlik ve kazalar sonucunda çevre güvenliğini, hayvanları, insanları ve genel güvenliği tehlikeye düşüren maddeler olarak tanımlanmışlardır. Bu maddelerin karayolu ile taşınması çevrede yanıcı, yakıcı, patlayıcı, aşındırıcı ve zehirleyici etkileri olan çeşitli kaza risklerini ortaya çıkartmaktadır. Bu risklerin en düşük seviyeye indirilmesi için tehlikeli maddelerin taşınma şartları çeşitli konvansiyonlar ve uluslararası anlaşmalarla bir düzene bağlanmıştır.

AETR düzenlemesi Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) tarafından hazırlanan ve karayolu ile geçekleştirilecek taşıma operasyonlarına uygulanan uluslararası nitelikli bir yasal düzenlemedir.

Denizyolu taşımacılığı ile ilgili ulusal mevzuatlar içerisinde doğrudan denizyolu taşımacılığı ile ilgili olan ve en temel hükümleri içerisinde barındıran yasal düzenleme Türk Ticaret Kanunudur.

Denizyolu taşımacılığında en güncel uluslararası yasal düzenleme Rotterdam Kurallarıdır. Rotterdam Kuralları günümüz denizyolu taşımacılığı gereksinimlerinin büyük kısmını içerisine alacak şekilde konteyner taşımacılığına ilişkin hükümler de ihtiva etmektedir.

Demiryolu ile uluslararası yasal düzenlemeler açısından çerçeve mevzuat COTIF düzenlemesidir. Bu düzenleme demiryolu taşımacılığına ilişkin tüm durumları hüküm altına almakta, diğer yasal metinler bu mevzuatın bir eki olarak yayınlanmaktadır.

IATA Sözleşmesi Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından yürütülen uluslararası bir yasal düzenlemedir. Bu sözleşme havayolu ile yük taşımacılığının yanı sıra yolcu taşımacılığını da düzenlemektedir.

Operasyon departmanı işletmenin asli görevleri ve faaliyet alanı ile ilgili hizmet üreten ve bu hizmetin süreçlerini planlayan birimdir. Operasyon departmanı taşıma işlerinin planlanması, organize edilmesi ve yönetilmesi ile ilgili faaliyetleri yerine getirmektedir. Operasyon biriminin işi müşteriden pazarlama departmanı aracılığı ile iş emrinin alınması ile başlamakta, taşımanın yapılması ile sona ermektedir. Doğru cevap D'dir.

Kombine taşımacılık intermodal taşımacılık örneğinde olduğu gibi iki taşıma türünün birlikte kullanılması ile gerçekleştirilen taşıma operasyonu olarak tanımlanabilmektedir. Kombine taşımacılığın intermodal taşımacılıktan temel farkı taşıma türleri arasında geçişin söz konusu olmaması, dolayısıyla elleçleme yapılmaksızın taşımaya başlanılan taşıma türü ile taşıma sürecinin tamamlanmasıdır. Doğru cevap C'dir.

Ulaştırma hizmetleri ürün ve iş gücünün taşınabilirliğini arttırarak ekonomik etkinlikleri ve rekabeti geliştirir, kırsal ve kentsel kalkınma farklılıklarını azaltır ve ürün fiyatlarının doğru belirlenmesini hatta düşmesini sağlar.

Besleme sefer dağıtım modelinde, birden çok çıkış noktasından hareket eden araçlar belirli bir dağıtım merkezinde yüklerini boşaltarak dönüş yüklerini almakta ve başlangıç noktalarına geri dönmektedir. Doğru cevap B'dir.

Bir lojistik ve tedarik zinciri yöneticisi taşıma türü seçiminde en düşük operasyon maliyetinin yanı sıra en yüksek etkinlik ve verimlilik düzeyinde yer alan alternatifi tercih edebilmektedir. Bu durum taşıma operasyonlarına ilişkin maliyet yönetiminin aynı zamanda karar alma süreci olarak tanımlanmasına olanak vermektedir. Operasyon yöneticileri aynı süreçte ellerinde bulunan alternatifleri bir araya getirerek bir alternatif havuzu oluşturmakta, bu havuz içerisinden belirli bir taşıma operasyonu için gereksinimlerine en iyi yanıt verebilecek olan alternatifi seçmeye çalışmaktadırlar.

Operasyon yöneticileri, taşıma maliyetlerine ilişkin karar alma süreçlerinde maliyetlere etki eden çok sayıda değişkenle karşı karşıya kalabilmektedir. Bu değişkenler taşıma operasyonun maliyet yapısını önemli ölçüde değiştirebilmektedir. Bu değişkenler arasında karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu ve çok türlü taşımacılık gibi taşıma türleri, taşıma mesafesi, taşınan yükün miktarı, ağırlığı ve ölçüleri, lojistik altyapı ve olanakların var olup olmaması, taşınan yükün tehlikeli madde, canlı hayvan, gıda ürünü vb. türde spesifik bir yük olup olmaması, taşınan yükün dökme, paketli ya da paletli vb. şekilsel özellikleri, taşıma operasyonunun güvenlik ve emniyetine yönelik riskler sayılabilmektedir.

Kurulum maliyetleri taşımacılık faaliyetinde bulunan işletmelerin taşıma operasyonlarını gerçekleştirebilmek için işletmenin kuruluş sürecinde gereksinim duydukları her türlü yatırım niteliğinde faaliyetlerin sonucunda katlanmak zorunda kaldıkları maliyetlerdir.

Kurulum maliyetleri içerisinde araç parkı (filo) kurulum maliyeti, tesis maliyeti vb. türde duran varlıkların yer aldığı maliyetler yer almaktadır.

İşletim maliyetleri, bir işletmenin taşımacılık faaliyetlerini gerçekleştirmek için katlanmak zorunda olduğu buna karşılık, operasyonla doğrudan ilişkili olmayan maliyetlerdir.

İşletim maliyetleri taşıma operasyonu olsun olmasın katlanılması zorunlu olan, aynı zamanda operasyonel maliyetler gibi çok fazla değişken olmayan maliyetlerdir. Bu tür maliyetler arasında personel giderleri, vergi türü giderler, sigorta giderleri, dönemsel bakım ve onarım giderleri ile ofis faaliyetleri sonucu gerçekleşen genel yönetim giderleri sayılabilmektedir.