ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 6

Mikro düzeyde ulaştırma ekonomisi ise toplumu oluşturan bireyler, firmalar vb. yapılara odaklanarak, bunların ulaşımla ilgili gereksinimlerinin ne şekilde karşılanabileceğine yönelik çözümler geliştirmeye çalışmaktadır.

Taşıma türleri özelinde esneklik kavramı değerlendirildiğinde, taşımacılık hizmetlerine genel olarak gereksinim yüksek olduğundan fiyat değişikliği söz konusu olsa bile taşımacılığa yönelik taleplerde bir değişiklik görülmeyebilmektedir. Dolayısıyla taşımacılık hizmetlerine yönelik talebin inelastik olduğu söylenebilmektedir.

Taşıma hizmeti talep eden tüketici gruplarına ilişkin fayda, verim ve etkinlik düzeyi düşük ise çeşitlendirilen hizmetler neticesinde bu durum daha yüksek bir başka taşıma hizmeti ile sağlanacak verimlik ve etkinlik düzeyi ile absorbe edilebilecektir.

Marjinal taşımacılık hizmet maliyeti, taşıma hizmeti üretebilmek için gerekli olan girdilere bir birim eklendiğinde meydana gelen maliyettir. Marjinal maliyet taşımacılık hizmetinin üretilmesi için kullanılacak her birim kaynağın yaratacağı birim maliyeti ifade etmektedir.

Taşımacılık hizmetlerine ilişkin daha geniş kapsamlı yaklaşımlar değerlendirmeye alınabilmektedir. Bunlar arasında ölçek ekonomileri, mesafe ekonomileri, Lardner Kanunu ve taşıma-yük dengesi yaklaşımları sayılabilmektedir.

Dionysius Lardner tarafından ortaya atılan teoriye göre işletmenin pazar alanı ile taşıma maliyetleri arasında bir korelasyon bulunmaktadır. Taşıma maliyetlerinde gerçekleşen her birim azalmanın işletmenin sahip olduğu pazar alanının bu azalımın iki katı kadar genişlemesine yol açtığı ifade edilmektedir.

buhar gücünün keşfi ve bunun makinelerde kullanılmaya başlanması kara üzerinde gerçekleştirilen taşımacılık türlerinin gelişme süreçlerini etkilemiş, taşıma türleri arasındaki denge kara üzerinde yapılan taşımalar lehine değişmiş, denizyolu taşımacılığı
daha önceki stratejik üstünlüğünü demiryolu taşımacılığı karşısında önemli ölçüde kaybetmiştir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kuzey Fransa’da yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkan buluntular ve taşımacılığın o dönemlerde yapıldığının en eski kanıtı olan tahta kızak parçasının ortaya çıkmasıyla taşımacılığını tarihi MÖ 7500’e kadar inebilmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Taşımanın performansını belirleyen faktörler aşağıda gösterilmektedir.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Karşılaştırılmalı olarak taşıma türleri analiz edildiğinde tüm taşıma türleri için dikkate alınacak öncelikli unsur esnekliktir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Döngüsel Taşıma Modeli, bir taşıma operasyonunda birden fazla çıkış ve bitiş noktasının söz konusu olduğu, aynı süreçte çok sayıda bütünleşik taşıma operasyonunun gerçekleştirildiği bir operasyon yöntemidir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Tedarik zinciri, hammadde kaynak noktasından son tüketicilere kadar olan süreçte üretilen ürün ve hizmetlerin daha yüksek katma değer sağlayacak şekilde gerçekleştirilen faaliyetlerin tamamı olarak tanımlanabilmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Besleme sefer dağıtım modelinde, birden çok çıkış noktasından hareket eden araçlar belirli bir dağıtım merkezinde yüklerini boşaltarak dönüş yüklerini almakta ve başlangıç
noktalarına geri dönmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Taşımacılık faaliyetleri ulusal ve küresel ekonominin en önemli ve vazgeçilmez bileşenlerinden birisidir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İnsanların taşınmasını motive eden etkenler; çalışma, gezme, eğlence, tüketim vb.
amaçlar iken, yüklerin taşınması; ürün, hammadde ya da yarı mamullerin müşteriler ile buluşturulması, pazarların entegrasyonu, daha yüksek katma değer vb. ihtiyaçlar çerçevesinde söz konusu olabilmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Mekik sefer modeli; belirlenmiş iki nokta (a,b) arasında düzenli olarak yapılan döngüsel
taşımacılık süreçlerini ifade etmektedir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Talep ulaştırma ekonomisinin en önemli bileşeni ve başlangıç noktasıdır. Doğru cevap B'dir.

Limanlar, karayolları, ulaşıma ilişkin altyapı ve üstyapı unsurlarının ne şekilde tesis edileceği makro düzeyde ulaştırma ekonomisinin konuları arasında yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.

Dışsal maliyetler olarak tanımladığımız, trafik sıkışıklığı, yoğun enerji kullanımı, çevresel etkileri, kazalar sonucu ölüm ve yaralanma vakaları vb. etkiler de ulaştırma sektörünün olumsuz yanını ortaya koymaktadır. Doğru cevap A'dir.