ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 5

Karayolu taşımacılığında kullanılan brandalı araçlar; mega treylerler, optima treylerler ve jumbo treylerler olmak üzere üç türde üretilmektedir.

Mega treylerler, yüksek taşıma kapasitesine sahip olan brandalı araçlardır. Toplamda 102 m3 hacme ve yüklü olarak 35.000 kg taşıma kapasitesine sahiptir. Aracın ölçüleri dikkate alındığında boyu 13,60, genişliği 2,55, yüksekliği ise 3 metredir.

Optima treyler de brandalı araçlar grubunda yer almaktadır. Mega treylerlerin kullanımının yaygınlaşması ile optima treylerlerin kullanımı azalmıştır. Optima treylerler 93,16 m3 taşıma kapasiteleri ile; mega treylerlere göre daha düşük taşıma kapasitesine sahiptir. Optima treylerler mega treyler gibi iç uzunluk ve genişlik ölçülerine sahipken, iç yüksekliği 2.75 metredir. Optima treylerler 20.000 kg’a kadar taşıma olanağı vermektedir.

Brandalı araç grubunda yer alan bir başka taşıma aracı da Jumbo treylerlerdir. Bu araçlar daha fazla yükün taşınması için arka tekerlek grubu daha küçük, taşıma kabı zemini yere daha yakın olarak dizayn edilmiştir. Aracın iç uzunluğu ön kısımda 4 metre iken arka kısım 9,60 metredir. Aracın iç genişliği ön kısım, 2,70 metre, arka kısımda ise; 3 metredir. Jumbo treylerler 93 m3 ve 20.000 kg taşıma kapasitesine sahiptir.

Doğru cevap D'dir.

Ağır yük taşıma araçları normal low-bed, havuzlu low-bed ve modüler trelerler olmak üzere üç ana gruba ayrılmaktadır. Havuzlu low-bed araçlarda genel olarak yüksek hacimli yükler taşınmaktadır. Havuz kısmı aşağıya indirilebildiğinden yüksek hacimli yüklerin tünellerden geçmesi sağlanmış olmaktadır. Ağır yük taşıma araçları ile 45 ton ağırlığa sahip yüklerden 300 ton ağırlığa sahip yüklere kadar taşıma yapılabilmektedir. Diğer araçlardan farklı olarak, low-bed araçların genel özelliği yüksek çekiş gücüne sahip olmalarıdır. Modüler treylerler ise, birden çok platform taşıyıcıdan meydana gelen ve gereksinimlere göre parça sayısının artırılabildiği ağır yük taşıma ekipmanlarıdır. Modüler treylerlerin kendiliğinden hareket edebilen, dolayısıyla bir çekiciye gereksinim duymayan türleri kendinden tahrikli modüler treyler “self propelled modular trailer” (SPMT) olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Denizyolu taşımacılığı, kabotaj taşımacılığı ve uluslararası denizyolu taşımacılık olarak iki sınıfa ayrılabilmektedir. Kabotaj taşımacılığı, bir ülkenin kendisine ait iki limanı arasında yapılacak taşımaları ifade etmektedir. Buna göre aynı ülkenin bayrağını taşımayan gemilerin ülke içerisinde kalan iki liman arasında taşıma yapabilmesi mümkün olmamakta, sadece ülkenin bayrağına sahip gemilerle taşıma yapılabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Denizyolu taşımacılığı sahip olduğu avantajlarının yanı sıra diğer taşıma türleri ile kıyasla bir takım dezavantajlara sahiptir. Denizyolunun sahip olduğu bu dezavantajlar aşağıda tanımlanmıştır:

Doğru cevap D'dir.

Capesize gemiler, 110.000 dwt’den büyük 200.000 dwt’den küçük gemilerdir. Boyutları ve özellikleri açısından küçük ve orta düzeyde limanlara hizmet verememekte, sadece büyük limanlar arasında taşıma yapabilmektedir. Bu büyüklükte gemiler çok yüksek miktarda dökme yüklerin çok uzun mesafeler arasında taşınması için kullanılabilmektedirler.

Capesize gemilerin Panama, Süveyş vb. kanallardan geçmesi su çekimleri ve ölçüleri dikkate alındığında mümkün olmamaktadır. Bu nedenle kanal veya dar suyolu geçişi söz konusu olmayan okyanus ötesi ve açık deniz taşımalarında daha fazla kullanılmaktadırlar. Doğru cevap C'dir.

Kapalı vagonlar uluslararası düzeyde G ve H tipi vagonlar olarak tanımlanmaktadır. Ev eşyaları, giyecek, yiyecek, içecek, torbalı çimento, gübre, canlı hayvan vb. eşyaların taşınması kapalı vagonla yapılabilmektedir. Kapalı yük vagonları G, Gbs-1510, Gbs 3501, Ga, H ve Habis olarak adlandırılan tiplerde altı değişik türde üretilmekte ve kullanılmaktadır. G ve H tiplerindeki vagonlar 26 ton taşıma kapasitesine sahipken, Habis tip vagonlar 53 ton taşıyabilmektedirler. Kapalı yük vagonları 50,7 m3 den 137 m3 kadar yükleme hacmine sahiptir.

Habis vagon türleri “kayar yan duvarlı kapalı vagonlar” olarak da tanımlanmaktadır. Bu tür vagonlarda paletli ve paketli bütün yükler ile işlenmiş mermerler taşınabilmektedir. Habis tipi kapalı vagonlar 1,435 m ray açıklığına sahip olup, 52 ton yük taşıma kapasitesine sahip vagonlardır.

Habis vagonlar, boş olarak 28 ton ağırlığa sahip olup, yüklendiğinde 80 ton ağırlığa ulaşabilmektedir. Habis tipi kapalı vagonların 137 m3 hacmi bulunmakta, 4,080 m yüksekliğe, 21,7 m uzunluğa, 3,03 m genişliğe sahip olmaktadırlar. Habis tipi kapalı yük vagonlarının üçer adet yan taraflarda, birer adet de ön ve arka taraflarda olmak üzere toplam sekiz adet yükleme boşaltma kapısı bulunmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Tahıl vagonlarında buğday, arpa, mercimek vb. gibi tahıl ürünleri dökme olarak taşınabilmektedir. Tahıl vagonlarına yükleme üstten yapılırken, boşaltma alttan gerçekleştirilmektedir. Boşaltmada aracın alt kapakları açılarak boşaltma işlemi yapılabilmektedir. Tahıl vagonlarında 52 ton taşıma kapasitesine, 27,5 ton boş ağırlığa sahip olup, 73 m3 e kadar yükleme yapılabilmektedir. Bu tür vagonların taban malzemelerinde genel olarak sac kullanılmaktadır. Bu tür vagonlarda tahılların dışında “Boraks” gibi ince taneli maden ürünleri de taşınabilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Co-modality çok türlü taşımacılık operasyonlarının seçiminde sadece taşıma maliyetini değil aynı zamanda çevre ve insan faktörünü dikkate alarak tercihin yapılmasına odaklanan bir taşımacılık türüdür. Bu nedenle taşıma operasyonun maliyet, çevre, kaynak kullanımı, enerji verimliliği vb. alanlarda da optimize edilmesini öneren bir taşıma türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Kara yolu taşımacılığının dört temel boyutu vardır;
• Karayolu ile taşınacak yükün mevcut olması,
• Bir taşımacı tarafından taşıma işinin üstlenilmesi,
• Taşımanın bir bedel karşılığı olması,
• Taşıma türü olarak karayolu taşımacılığının belirlenmesidir.

Brandalı araçlar; mega treylerler, optima treylerler ve jumbo treylerler olmak üzere üç türde üretilmektedir.

Yüklerin sınıflandırılmasında ilişkin yaklaşımların arasında aşağıdaki gruplar sayılabilmektedir:

Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.

Bu noktadan hareketle birimleştirilmiş yükler, homojen bir nitelikte olmayan yüklerin standart bir taşıma kabı ya da ekipmanı içerisinde bir araya getirilerek yüklerin homojen bir nitelik kazandığı haller olarak tanımlanabilmektedir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Bu açıdan bakıldığında özel yükler grubu içerisinde yer alan yük alt

grupları aşağıda gösterildiği biçimde sınıflandırılabilmektedir:

Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Ro-Ro limanlarında elleçleme operasyonları klask anlamda yapılmamakta, araçların gemiye yüklenmesi için rampalar kullanılmaktadır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Diğer terminaller deniz alanlarının yakınlarında yer alırken intermodal terminaller için böyle bir zorunluluk söz konusu değildir. Bu tür terminaller çoğunlukla deniz alanlarına uzak karasal alanlarda kurulan terminallerdir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Bu tür limanlar, konteynerlerin elleçlenebilmesi için yüksek hacimli kraneler ile donatılmış, konteynerlerin istifleme amacıyla kullanılan konteyner terminaller ve depolama sahalarına sahip limanlardır. bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Kule istifleme araçları depo sahası içerisinde kullanılması forkliftlerin kullanılmasına göre %50, reach truckların kullanılmasına göre ise %25 daha fazla istifleme hacmi yaratabilmektedir.

Hareketli liman vinçler denizyolu taşımacılığında en yoğun kullanılan vinçlerden birisidir. Diğer vinçlerden farklı olarak kendi çevresinde 360 derece dönebilme kabiliyetine sahip bir elleçleme ekipmanıdır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Başreparttör: Hareket müdürlüklerinde, bölgesi içerisinde yük taşımaları ile ilgili olarak vagon ve tren planlaması gibi faaliyetleri yerine getiren, hareket müdürü ve hareket müdür yardımcısına karşı sorumlu olan görevliyi ifade etmektedir.

Karayolu taşımacılığı işletmesinde orta düzey yönetim temelde, muhasebe - finans, hukuk, pazarlama ve operasyon departmanları ile yönetcilerinden oluşmaktadır. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.