ULAŞTIRMA SİSTEMLERİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 14

Ürün ya da hammadde üretimi ulaştırma talebine etki eden bir faktör olmayıp üretim sonrası da talep gerçekleşebilmektedir.

Taşıma talebine taşıma fiyatı, hızı, kalitesi gibi faktörlerin daha doğrudan etkileri varken tedarikçilerin lokasyonu daha çok arzla ilişkilidir ve taşıma fiyatının etkilediği bir faktördür.

Ulaştırma hizmeti; merkezi kamu otoriteleri, yerel otoriteler ve özel kuruluşlar tarafından üretilerek kullanıcılara arz edilebilmektedir ve kamusal faydaya pozitif etki sağlamaktadır.

Ölçek ekonomisi yaklaşımı, işletmelerin diğer bütün faktörleri sabit tutmak koşulu ile
üretim miktarlarını artırmaları halinde birim maliyetlerin düşürüleceği yaklaşımına dayanan bir modeldir

Dionysius Lardner tarafından ortaya atılan teoriye göre işletmenin pazar alanı ile taşıma maliyetleri arasında bir korelasyon bulunmaktadır. Teoriye göre taşıma maliyetlerinde gerçekleşen her birim azalmanın işletmenin sahip olduğu pazar alanının bu azalımın iki katı kadar genişlemesine yol açtığı ifade edilmektedir.

Fiziksel özelliklerine göre yüklerin sınıflandırılması, yüklerin taşıma operasyonuna konu oldukları halleri çerçevesinde gruplandırılmaları anlamına gelmektedir. Dolayısıyla yüklerin birim anlamda biçimleri bu tür bir sınıflandırmada dikkate alınan bir kavram olmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Dökme yükler ise seçilecek tasıma türüne göre operasyonda kullanılacak bir tasıma kabında bütünsel olarak tasınan, herhangi bir biçimde ambalajlanmamış ve birimleştirilmemiş yükleri ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Kimyasal maddeler tüm taşıma türleri için belirli standartlara sahip tasıma araç ve kaplarında taşınmaktadırlar. Deniz yolunda genellikle kimyasal madde tankerleri kullanılırken, karayolu taşımacılığında silobas adı verilen araçlarla, demiryolu taşımacılığında ise Z tipi sarnıç vagonlar ile taşınabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Lojistik Memuru: Lojistik müdürü ile şefine karşı sorumlu olarak yükleme boşaltma işlemlerini takip eden ve işlemlerini yapan görevliye lojistik memuru denir. Doğru cevap E'dir.

Endüstriyel özellikleri çerçevesinde yükler, üretildikleri ya da kullanıldıkları endüstrilere göre sınıflandırılabilmektedir. Bu tür yükler ürün niteliğinde olabileceği gibi, hammadde ya da yarı mamul biçiminde de olabilmektedir. Bu doğrultuda taşınan yükler, tekstil ürünleri, otomotiv ürünleri, gıda ürünleri, inşaat ürünleri vb. isimlerle adlandırılabilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Özel yükler grubu içerisinde yer alan yük alt grupları aşağıda gösterildiği biçimde sınıflandırılabilmektedir:
• Tehlikeli yükler (maddeler)
• Bozulabilir ve çürüyebilir maddeler (gıda vb.)
• Canlı hayvanlar
• Ağır ve havaleli yükler
• Değeri madenler (altın, gümüş vb.)

Endüstriyel özellikleri çerçevesinde yükler, üretildikleri ya da kullanıldıkları endüstrilere  göre sınıflandırılabilmektedir. Bu doğrultuda taşınan yükler, tekstil ürünleri, otomotiv ürünleri, gıda ürünleri, inşaat ürünleri vb. isimlerle adlandırılabilmektedir. Bu yaklaşımla her bir sınıfın üretildiği ya da işlem gördüğü endüstrilerin özellikleri çerçevesinde bir takım lojistik gereksinimlere ve taşımacılık ile ilgili farklı koşullara ihtiyaç duymaları söz konusu olabilmektedir. Her bir ürün, hammadde ya da yarı mamul grubunun yer aldığı yük sınıfı farklı uygulamalara sahip olabilmektedir. Örnek olarak tekstil ürünlerinin büyük bir bölümü askılı taşıma araçlarında taşınırken, gıda ürünleri frigorifik (ısı kontrollü) araçlarla taşınabilmektedir.

Ro-Ro limanları, kombine taşımacılıkta kullanılan ve Ro-Ro gemisi olarak adlandırılan gemi türlerinde taşınan taşıma kapları ve lastik tekerlekli karayolu araçlarının elleçlendiği
limanlardır. Diğer liman türlerinden farklı olarak vinç vb. elleçleme ekipmanları bu tür limanlarda kullanılmamaktadır.

Kapalı mekânlarda kullanılan ekipmanlar, genellikle depo ve antrepo gibi kapalı alanlarda istifleme vb. amaçlara yönelik olarak faaliyet göstermektedirler. Depo içerisinde kullanılan forkliftler, reach trucklar, dar koridor istifleme araçları vb. ekipmanlar bunlara örnek olarak verilebilmektedir.

Açık saha elleçleme ekipmanları; limanlar, terminaller vb. lokasyonlarda kullanılan yük kaldırma ve indirme kapasitesine sahip, elleçleme ve istifleme araçlarıdır. Bu tür ekipmanlar çok fazla sayıda tür ve çeşide sahiptir. Bunlar arasında köprülü vinçler (dockside cranes), konteyner vinçleri (portainer cranes), raylı vinçler (gantry cranes), mobil liman vinçleri (mobile harbour cranes) tipi ağır nitelikte araçlar yer almaktadır. Ek olarak, liman  sahası içerisinde elleçleme ve kısa mesafe taşıma operasyonlarında kullanılan lastik tekerlekli vinçler (rubber tyred cranes), raylı mobil vinçler (rail-mounted gantry cranes), yüklü konteyner taşıyıcı (loaded container handlers), konteyner istifleme araçları (container reach stackers), saha içi taşıyıcılar (straddle carriers) gibi araçlar da açık saha elleçleme ekipmanları arasında sayılabilmektedir.

Karayolu eşya taşımacılığı, ücret karşılığında eşyanın bir yerden diğer bir yere taşınmasını karayolu ile sağlayan ve taşımacı ile gönderici arasında bir sözleşme yapılmasını gerektiren bir taşıma şekli olarak tanımlanmaktadır. Bu tanıma göre karayolu taşımacılığının dört temel boyutu vardır;

Doğru cevap E'dir.

Isı kontrollü (Frigorifik) araçlar, bozulabilir ve çürüyebilir ürünlerin taşınmasında kullanılan, taşıma kabı içerisindeki hava sıcaklığının kontrol edilebildiği araçlardır. Isı kontrollü araçlarda gıda, ilaç vb. türde bozulabilir ve çürüyebilir ürünler taşınabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Denizyolu taşımacılığı açık denizlerde gerçekleştirilen ve bunun için tasarlanmış uygun deniz araçlarının kullanıldığı bir taşıma türüdür. Denizyolu taşımacılığı diğer taşıma türlerine oranla en düşük birim taşıma maliyetine sahip olan taşıma şeklidir. Doğru cevap B'dir.

Kabotaj taşımacılığı, bir ülkenin kendisine ait iki limanı arasında yapılacak taşımaları ifade etmektedir. Doğru cevap C'dir.

Kuru yük gemileri, katı halde bulunan dolayısıyla gaz ya da sıvı halde bulunmayan yüklerin taşınmasında kullanılan gemilerdir. Bu tür gemilerin yükleri arasında genel yükler, kuru dökme yükler, konteynerler vb. yükler yer almaktadır. Dökme yük gemileri gemilerin taşıma kapasitesi ve boyutlarına göre de farklı isimler almaktadır. Bunlar arasında Handysize, Handymax ve Supramax, Panamax, Post-Panamax, Capesize, büyük demir cevheri gemileri (VLOC) ve büyük dökme ük gemileri (VLBC) tipi dökme yük gemileri yer almaktadır. Doğru cevap E'dir.