UÇUŞ HAREKAT

Yıllar boyunca yaşanan uçak kazalarının çoğunun sebebinin insan hatası olması, havacılıkta insan faktörünün önemini daha iyi açıklamaktadır.

Uçuş harekât uzmanları ve uçuş ekipleri, tehditleri belirleme ve yönetme konusunda birçok strateji geliştirmişlerdir. Bunlardan bir tanesi kırmız bayrak stratejisidir. Ne zaman ki bir şeylerin yanlış gittiği hissediliyor ve doğru görünmüyorsa işte bu kırmız bayraktır.

DKY, uçuş ekip üyelerinin de içinde olduğu büyük bir takımın parçası olarak uçuş harekât uzmanına (dispeç) odaklanır.

Etkili bir DKY eğitimi de en az üç aşamayı içermelidir. Bu aşamalar; • DKY konularının tanımlandığı ve tartışıldığı farkındalık, • DKY teknikleri, pratikler ve geri bildirimler ile tecrübe kazanımları, • DKY prensiplerinin uzun vadeli olarak ele alınmasını sağlayacak sürekli destek faaliyetlerinden oluşur.Etkili bir DKY eğitimi de en az üç aşamayı içermelidir. Bu aşamalar; • DKY konularının tanımlandığı ve tartışıldığı farkındalık, • DKY teknikleri, pratikler ve geri bildirimler ile tecrübe kazanımları, • DKY prensiplerinin uzun vadeli olarak ele alınmasını sağlayacak sürekli destek faaliyetlerinden oluşur.

Farkındalık uçuş harekât uzmanı ve uçuş ekibi arasında, kişi ve grup bazında koordinasyonun sağlanmasında ilk aşamayı oluşturur. Bunun önemi uçuş harekât uzmanı ve ekip arasında ortak bir dil (terminoloji) ve kavramsal çerçeve sağlayarak, bu iki birime hangi muhtemel problemler ve olayların kaza veya kırıma sebep olabileceğini düşündürmesidir.

Uçuş harekât uzmanı için durumsal farkındalıkta sorulması gereken sorular şunlardır: • Uçak neredeydi? • Uçak şu anda nerede? • Uçak şu anda nereden nereye gidiyor? • Bu uçuş operasyonunda benim tehditlerim nelerdir? • Gelecekte benim tehditlerim neler olabilir? • Uçağın uçtuğu bölgedeki hava trafiği ve meteorolojik şartlar nedir? • Teknik, yakıt, yer hizmetleri, yolcu ve kargo durumu nedir?

Uçakta kaç yolcunun olduğu sorusu durumsal farkındalıkta sorulması gereken sorulardan değildir.

Bir uçuş harekât uzmanı için durumsal farkındalık, uçağın yerini, durumunu bilmek ve uçuş şartlarının o andaki ve gelecekteki operasyonlarda potansiyel etkilerini anlamak olarak açıklanabilir.

Güvenlik otoritesi tarafından havaalanlarına yönelik terör, saldırı veya sabotaj tehlikesi söz konusu olduğunda güvenlik seviyeleri normal seviyenin üzerine çıkarılabilir. Havaalanları Güvenlik Alarm Durumu Planları, yetkili otoriteler tarafından hazırlanır ve onaylanıp yürürlüğe girer. Genel olarak güvenlik seviyeleri ve içeriği aşağıdaki gibidir:

• Beyaz (Durağan): Ulusal standartlar uygulanır. • Sarı (Belirgin risk düzeyi): Kritik noktalarda izleme görevleri artırılır. • Turuncu (Yüksek risk seviyesi): Güvenlik birimleri arasındaki koordinasyon kontrol edilir. Halka açık yerlerde tedbirler üst seviyede alınır. • Kırmızı (Ciddi tehdit seviyesi): Özel eğitimli birimler ve acil durum ekipleri alarmda bekletilir. Hükümet ve kamu tesisleri geçici olarak kapatılabilir.

Transfer yolcu: Transfer yolcular bir uçaktan diğer bir uçağa doğrudan alınan yolculardır.

Deporte yolcu: Bir ülkeye yasal veya yasal olmayan usullerle giriş yapmış, ancak daha sonra yetkili otoriteler tarafından ülkeden sınır dışı edilerek çıkarılmış yolculardır.