UÇUŞ HAREKAT

Sistemin toplam momenti = 4 inch x 5 pound + 6 inch x 10 pound + 25 inch x 10 pound = 330 inch pound olarak bulunur. Bu değer sistemdeki ağılıkların toplamı ile bölünmesiyle ağırlık merkezinin referans hatta olan mesafesi 330 inch pound/25 pound = 13.2 inch mesafesinde olduğu ortaya çıkar. Doğru cevap B'dir.

Kullanılamayan yakıt (unusable fuel) uçağın yapıldığı ülkenin kurallarına göre yapım sonrası motor testleri için uçağa yüklenip testler bittikten sonra normal boşaltma kapakları açılarak boşaltıldıktan sonra uçağın yakıt depolarında kalabilen yakıttır. Doğru cevap C şıkkıdır. Kullanılamayan yakıt (unusable fuel) uçağın yapıldığı ülkenin kurallarına göre yapım sonrası motor testleri için uçağa yüklenip testler bittikten sonra normal boşaltma kapakları açılarak boşaltıldıktan sonra uçağın yakıt depolarında kalabilen yakıttır. Doğru cevap D'dir.

Uçakta taşıdığımız yüklere ilişkin ağırlık kavramları paralı yük (payload), faydalı yük (useful load), kullanılamayan yakıt (unusable fuel) ve safra yakıt veya yük (ballast fuel) şeklindedir. Diğer seçeneklerde verilenler ağırlık ve denge hesaplamalarında kullanılan temel uçak ağırlıklarıdır. Doğru yanıt B'dir.

Azami sınır ağırlıkları; yapısal azami sıfır yakıt ağırlığı (MZFW: Maximum Design Zero Fuel Weight), yapısal azami taksi ağırlığı (MTW: Maximum Design Taxi Weight), yapısal azami kalkış ağırlığı (MTOW: Maximum Design Takeoff Weight), Operasyonel azami kalkış ağırlığı ( MOTOW: Maximum Operational Takeoff Weight), yapısal azami iniş ağırlığı (MLW: Maximum Design Landing Weight) ve yapısal azami uçuş ağırlığı (MFW: Maximum Design Flight Weight) şeklindedir. Doğru cevap A'dır.

Ağırlık ve denge hesaplamaları sonucunda ortaya çıkan ağırlık merkezi ve denge değeri uçak performansını aşağıdaki üç durumda etkileyecektir:

Yükleme sonucunda ağırlık merkezinin arka sınıra yakın olması uzunluk ekseni boyunca olan istikrarı azaltır. Uçuşun istikrarsız olması uçağın kontrolünü de zorlaştırmaya başlar. Arka sınırlara yakın yükleme uçuş aşamaları ve uçak performansına aşağıdaki etkileri yapabilir:

Kalkış aşaması: Yükleme sonunda ağırlık merkezi arka sınırlarda olan bir uçak kalkış sırasında çok kolay havalanır ve uzunluk ekseni boyunca olan istikrarı azaltır. Uçuşun istikrarsız olması uçağın kontrolünü de zorlaştırmaya başlar. Arka sınırlara yakın yükleme uçuş aşamaları ve uçak performansına aşağıdaki etkileri yapabilir:

Düz uçuş aşaması: Ağırlık merkezi arka sınırlara yakın yüklenmiş bir uçak düz uçuşta kararsız (unstable) ve kontrolü zor bir durumda olur.

İniş aşaması: Ağırlık merkezi arka sınırlarda yüklenmiş bir uçak burun kaldırmaya meyillidir. Doğru cevap C'dir.

Yolcu uçaklarında uçak tipine bağlı olarak ana gövdede genel olarak harfler (A,B,C section gibi) kullanılarak kısımlar oluşturulmaktadır. Her bir kısımda oturan yolcu sayısının ağırlık ve denge formu üzerindeki etkisi grafiklerle gösterilmektedir. Yükleme planında bu etkilere dikkat etmek gerekmektedir.
Yolcu uçaklarında alt gövde, temelde ön bölme (forward compartment) ve arka bölme (after compartment) olarak isimlendirilmekte ve genelde ikili rakamlar (1.1, 1.2, 2.1, 2.2 gibi) kullanılarak kısımlara ayrılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Havayolu ile yapılan taşımalardaki sınırlamalar diğer taşıma türlerine göre çok daha fazladır. Bu sınırlamaları yükleme sınırlamaları, yük sınırlamaları ve uçak sınırlamaları olarak  üç grupta toplamak mümkündür; Doğru cevap C'dir.

Uçaktaki bütün ağırlıkların toplamı onaylanmış azami kalkış ağırlığı sınırlarını geçiyorsa, uçak aşırı yüklenmiş (overload) durumdadır.

Kalkış aşaması: Azami sınırları geçen ağırlıktaki bir uçak, sınırlar içinde yüklenmiş bir uçağa göre daha fazla kal kış koşu mesafesine (rule) ihtiyaç duyar. Bu durumda uçaktaki bütün ağırlıkların toplamı onaylanmış azami kalkış ağırlığı sınırlarını geçiyorsa, uçak aşırı yüklenmiş (overload) durumdadır.

Tırmanış aşaması: Uçakların performans değerleri belirlenirken tırmanış sürati ve tırmanış açısı, dakikadaki tırmanış değeri uçağın azami kalkış ağırlığı değerine bağlı olarak belirlenir. Aşırı yüklenmiş bir uçak, azami kakış ağırlığının altında yüklenmiş bir uçağa göre daha yavaş tırmanır.

Düz uçuş aşaması: Azami kalkış ağırlığından daha fazla yüklenmiş bir uçak düz uçuş aşamasında, bu ağırlık fazlasının gerektirdiği ilave kaldırma gücünü elde edebilmek için daha büyük bir hücum açısına (angle of attack) ihtiyaç duyacaktır. Doğru cevap E'dir.

Uçak tasarım mühendisleri tasarımını yaptıkları uçaklarda en az %50 emniyet faktörü öngörmektedirler.

Yapısal sağlamlık yönünden uçak 6 g değerindeki bir yük faktörüne dayanabilecek sağlamlıkta yapılmaktadır.

Uçak üzerindeki herhangi bir noktanın veya bir bileşenin (komponent) yerini kesin olarak belirtebilmek için kullanılan kavrama gövde istasyon numarası (B.S.: Body station number) denir.

Burun iniş takımının gövde istasyon numarasının B.S. 360 olması, burun iniş takımının referans hattına uzaklığının 360 inç olduğunu göstermektedir.

Bir kanat kesitinin ön ve arka ucu arasındaki uzaklığa kord denir.

Uçaklarda yükleme sebebi ile ağırlık merkezinin yerinin MAC uzunluğu içinde ne
kadar ileriye veya geriye kayabileceği aralık oranı % 15 ile % 40  MAC arasındadır.

Ticari sebeple uçakla taşınan bütün yüklere paralı yük denir.

Uçak yapımcısı tarafından havacılık otoritelerine yaptırılan testler sonucunda
tespit ettirilip onaylatılan bir ağırlık sınırına;Yapısal azami kalkış ağırlığı (MTOW: Maximum Design Takeoff Weight denilir.

Üretici tarafından havacılık otoritelerine test ettirilerek onaylattırılan bir ağırlık sınırına yapısal azami taksi ağırlığı (MTW: Maximum Design Taxi Weight) denilir.

Taşıyan ile arasında yapılmış bir taşıma sözleşmesi olan bilet karşılığında
uçakta bulunan kişiye yolcu denilir.

Ağırlık merkezi, taşıma merkezinin biraz önünde olacak şekilde tasarlanır. Bu tasarımın önemi, uçuşta havada tutunma hızı (stall speed) civarına kadar hız azaltmalarında daha fazla belli olur. Hız azaltıldıkça irtifa dümeninin (elevator) hassasiyeti azalmaya başlar. Bu durumda ağırlık merkezinin taşıma merkezinin önünde oluşu, uçağın burnunu aşağıya yönlendirir. Bu da hücum açısını küçültür ve uçağın düşme eğilimini azaltır, direncini arttırır. Diğer ifadeler doğrudur. Doğru cevap A'dır.