UÇUŞ HAREKAT

Hava trafik hizmetleri, uçuş ve yer emniyetini artırmak ve uçuşların akıcı gerçekleşmesine yardımcı olmak için çeşitli havacılık birimleri tarafından, gerçek zamanlı olarak sağlanan hizmettir. İkaz hizmeti, uçuş enformasyon hizmeti, hava trafik kontrol hizmeti, hava tavsiye hizmeti, saha kontrol hizmeti, yaklaşma kontrol hizmeti veya meydan kontrol hizmeti kapsamında değişik anlamlarda kullanılan genel bir terimdir. Terminal hizmetleri Hava Trafik Hizmetlerinden biri değildir.

İkaz hizmeti, arama-kurtarma (SAR: Search and Rescue) ihtiyacı içerisindeki bir hava aracı hakkında ilgili birimlerin haberdar edilmesi ve SAR faaliyetlerine yardımcı olunmasını kapsar. Bu amaçla;
• Hava trafik kontrol hizmeti sağlanan tüm uçaklara,
• Uygulanabildiği ölçüde uçuş planı doldurmuş olan veya hava trafik hizmet birimlerince bilinen tüm uçaklara ve
• Yasa dışı eylemlere maruz kaldığı bilinen tüm uçaklara sağlanır.

ICAO'ya üye devletler hava trafik hizmetlerini sağlayacağı hava alanları ve hava sahası bölümlerini, üzerinde hükümranlık haklarına sahip oldukları sınırlarına göre ve ANNEX 11 hükümlerine uygun olarak belirleyeceklerdir. Bundan sonra üye devletler bir devletin ikili anlaşmalar ile kendi sınırları üzerindeki uçuş bilgi bölgelerinde (FIR), kontrol sahalarında veya kontrol bölgelerinde hava trafik hizmetinin tesisi ve sağlanması sorumluluğunu bir başka devlete devredilmesi durumu hariç bu tür hizmetlerin ANNEX 11 hükümlerine uygun olarak tesisini ve sağlanmasını düzenleyeceklerdir.

Yaklaşma Kontrol (Approach Control: APP) terminal kontrol sahasındaki meydanlardan kalkış yapan veya iniş yapacak trafiklerin ve kontrol sahasını kateden görerek uçuş yapan (VFR) trafiklerin bir başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur.

Yer kontrol : (Ground Control GND) Bir hava limanındaki pistler hariç tüm taksi yolları ve apronlardaki trafiklerin hareketi ve kontrolünden sorumludur. Meydan kontrolün alt birimdir. Yol müsaadesi almış trafiğin geri itme, motor çalıştırma, taksi müsaadelerini verir, yerdeki trafiği koordine eder. Görev sorumluluğu pist bekleme noktasına kadardır, inen trafikler ise pisti terk ettiklerinde yer kontrol sahasına girerler.

IFR uçan uçaklar uçuşları sırasında kontrollü sahaların içinde veya kontrollü sahalar dışında IFR uçuş seviyeleri olarak 0 – 179 derece dahil doğu yönüne tek bin feet,    180 – 359 derece dahil batı yönüne çift bin feet irtifaları kullanmak zorundadırlar. Örneğin havayolu işletmelerinin yoğun olarak kullandığı 29 000 ile 41 000 arasında;
• 30 000, 32 000, 34 000, 36 000, 38 000, 40 000 feet batıya uçmak için,
• 31 000, 33 000, 35 000, 37 000, 39 000, 41 000 feet doğuya uçmak için kullanılır,
41 000 feet’in üzerinde ise;
• 43 000 feet batıya,
• 45 000 feet doğuya,
• 47 000 feet batıya,
• 49 000 feet doğuya uçmak için kullanılır.

AWOS (Automated Weather Observing Service): Havaalanındaki hava durumu hakkında o andaki geçerli gözlemleri doğrudan pilota nakleden otomatik hava gözlem sistemidir. Otomatik çalışan sensörler vasıtasıyla havacılığın emniyeti ve verimliliği için gerekli meteorolojik bilgileri toplayan ve uçaklara ileten bir sistemdir. AWOS hava durumu bilgilerini çeşitli yollar vasıtasıyla yayar. Bilgisayar tarafından oluşturulmuş sesli mesaj bir havaalanı yakınındaki pilotlara radyo frekansları yoluyla yayınlanır. Bu mesaj en az dakikada bir güncellenir ve bu bir AWOS yayını için zorunluluktur.

Çizelgeler ve Kodlar: Ölçüm sistemi, hava aracı işaretleri, tatil günleri, AIS yayınlarında kullanılan kısaltmalar, harita sembolleri, yol göstergeleri, radyo seyrüsefer yardımcılarının listesi, dönüşüm tabloları, Gün doğumu / Gün batımı listesini içerir. Bu bilgiler Genel Bilgiler (GEN: General) bölümünde bulunur, diğer şıklar ise Yol Bilgileri (ENR: Enroute) bölümünde bulunur.

“C” Serisi Notam: Heliportlar ve/veya yalnızca VFR uçuşlara izin verilen havaalanlarına VFR uçuş usullerine ilişkin bilgileri içerir.

Manevra Sahası, bir meydanın apronlar hariç, iniş, kalkış ve taksideki uçakların hareket alanlarını kapsayan havaalanının bir bölümüne verilen addır. Doğru cevap C'dir.

Hava trafik hizmetleri temelde üç kategori hizmetten oluşmaktadır. Bunlar;

• Hava trafik kontrol hizmetleri,
• Uçuş bilgi hizmetleri ve
• Alarm ve ikaz hizmetleridir. Doğru cevap D'dir.

Hava trafik hizmetlerinin amaçları şunlardır:
• Uçakların çarpışmasını önlemek,
• Uçakların manevra alanında birbiriyle ve manialarla çarpışmasını önlemek,
• Hava trafiğini hızlandırmak ve düzenli bir akışını sağlamak,
• Uçuşların güvenli ve verimli yürütülmesi için faydalı öneri ve bilgileri sağlamak,
• Arama ve kurtarma ihtiyacı olan uçaklarla ilgili uygun organizasyonları bilgilendirmek ve bu organizasyonlara yardımcı olmaktır.

Hava trafiğini azaltmak hava trafik hizmetinin amacı değildir. Doğru cevap A'dır.

Yaklaşma Kontrol (Approach Control:APP) terminal kontrol sahasındaki meydanlardan kalkış yapan veya iniş yapacak trafiklerin ve kontrol sahasını kateden görerek uçuş yapan (VFR) trafiklerin bir başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur. Doğru cevap D'dir.

D sınıfı hava sahası içerisinde IFR ve VFR uçuşlara izin verilir ve tüm uçuşlara ATC hizmeti sağlanır, IFR uçuşlar diğer IFR uçuşlardan ayrılır ve VFR uçuşlar hakkında trafik bilgisi verilir. VFR uçuşlar, diğer tüm uçuşlar hakkında trafik bilgisi alır. Doğru cevap D'dir.

IFR uçan uçaklar uçuşları sırasında kontrollü sahaların içinde veya kontrollü sahalar dışında IFR uçuş seviyeleri olarak 0 – 179 derece dahil doğu yönüne tek bin feet, 180 – 359 derece dahil batı yönüne çi bin feet irtifaları kullanmak zorundadırlar. Örneğin havayolu işletmelerinin yoğun olarak kullandığı 29 000 ile 41 000 arasında;

• 30 000, 32 000, 34 000, 36 000, 38 000, 40 000 feet batıya uçmak için,
• 31 000, 33 000, 35 000, 37 000, 39 000, 41 000 feet doğuya uçmak için kullanılır,

41 000 feet’in üzerinde ise;
• 43 000 feet batıya,
• 45 000 feet doğuya,
• 47 000 feet batıya,
• 49 000 feet doğuya uçmak için kullanılır. Bu bilgilere göre doğru cevap A'dır.

Pilotların uçuş bilgi hizmeti alma yöntemleri aşağıdaki sistemler vasıtasıyla olur:

Bu bilgiere göre pilotların uçuş bilgi hizmeti alma yöntemleri arasında tavsiye edici arama yer almaz. Doğru cevap C'dir.

VOLMET (Vol Meteorologique): VOLMET, uçuş emniyetini artırmak için belirli bir radyo frekansından sürekli olarak yayınlanan hava tahmin ve raporlarıdır. Doğru cevap E'dir.

Şüphe Hâli (Uncertainty Phase, önce işletme sonra kurtarma): Uçağın pozisyon raporu vermesi gereken zamandan veya tahmini iniş zamanından itibaren 30 dakika geçmiş olan uçaktan haber alınamamış ise radarlar arasında arama yapılır ve havadaki uçaklarla temas kurulur diğer ATC ünitelerine sorulur ve halen iletişim sağlanamaz ise ilgili arama kurtarma birimine haber verilerek şüphe hâli ilan edilir. Doğru cevap D'dir.

"G" serisi ulusal NOTAM'lar; Bu Notam’lar Türkiye’deki tüm havaalanları, yol, seyrüsefer kolaylıklarını, hava sahası kısıtlamaları ve ikaz bilgilerine ilişkin yenilikleri veya değişiklikleri içermektedir. Doğru cevap B'dir.