UÇUŞ HAREKAT

Hava trafik hizmetleri temelde üç kategori hizmetten oluşmaktadır. Bunlar;
• Hava trafik kontrol hizmetleri,
• Uçuş bilgi hizmetleri ve
• Alarm ve ikaz hizmetleridir. Cevap: B şıkkıdır.

Saha kontrol (Area Control: ACC / CTR), uçuş bilgi bölgesinde (FIR: Flight Information Region) veya kontrol sahasında (CTA) düz uçuş seviyesinde olan (en-route), bir meydandan tırmanan veya bir meydana alçalan trafiklerin bir başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur. Cevap: C şıkkıdır.

Saha kontrol (Area Control: ACC / CTR), uçuş bilgi bölgesinde (FIR: Flight Information Region) veya kontrol sahasında (CTA) düz uçuş seviyesinde olan (en-route), bir meydandan tırmanan veya bir meydana alçalan trafiklerin bir başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur. Cevap: A şıkkıdır.

Meydan Kontrol (Tower Control: TWR), meydan manevra sahasında ve meydan civarında uçan bütün hava araçları için verilen hava trafik kontrol hizmetidir. Cevap: E şıkkıdır.

Yer kontrol (Ground Control: GND) bir havalimanındaki pistler hariç tüm taksi yolları ve apronlardaki trafiklerin hareketi ve kontrolünden sorumludur. Cevap: A şıkkıdır.

A sınıfı hava sahası: İçerisinde sadece IFR uçuşlara izin verilir ve tüm uçuşlara ATC hizmeti ve ayırmalar sağlanan hava sahasıdır. Cevap: E şıkkıdır.

Engebeli olmayan düz araziler üzerinde uçan uçaklar, uçağın tahmini mevkii merkez olmak üzere 1000 feet (300m) yüksekte uçacaklardır. Cevap: A şıkkıdır.

Rüzgaraltı: Pistten yeterli açıklığa ulaşan uçağın sola dönüşlü bir turda ikinci kez sola dönerek düz uçuşa geçtiği bacaktır. Bu bacakta uçak iniş istikametinin tam tersi (180 derece farklı) istikamette uçar ve rüzgârı arkadan alır. Cevap: E şıkkıdır.

En son verilen tahmini varış zamanından +/- 3 dakikalık sapma söz konusu olduğunda pozisyon raporu verilir. Cevap: C şıkkıdır.

Manevra Sahası: Bir meydanın apronlar hariç, iniş, kalkış ve taksideki uçakların hareket
alanlarını kapsayan havaalanının bir bölümüne verilen addır.

Hava trafik hizmetlerinin amaçları şunlardır:
• Uçakların çarpışmasını önlemek,
• Uçakların manevra alanında birbiriyle ve manialarla çarpışmasını önlemek,
• Hava trafiğini hızlandırmak ve düzenli bir akışını sağlamak,
• Uçuşların güvenli ve verimli yürütülmesi için faydalı öneri ve bilgileri sağlamak,
• Arama ve kurtarma ihtiyacı olan uçaklarla ilgili uygun organizasyonları bilgilendirmek ve bu organizasyonlara yardımcı olmaktır.

Türkiye’de 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ile hava seyrüsefer hizmetlerini yerine getirmekle yükümlü olan kuruluş Devlet Hava Meydanları İşletmesidir (DHMİ).

Yaklaşma Kontrol (Approach Control: APP) terminal kontrol sahasındaki meydanlardan kalkış yapan veya iniş yapacak trafiklerin ve kontrol sahasını kateden görerek uçuş yapan (VFR) trafiklerin bir başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan
hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur.

B sınıfı hava sahası: İçerisinde IFR ve VFR uçuşlara izin verilir ve tüm uçuşlara ATC hizmeti ve ayırmalar sağlanan hava sahasıdır.

Uçuş seviyesinde ilerlenirken, bazı durumlarda o seviye korunamaz ve bazen yükselme bazen de alçalma yoluna gidilir. Alçalma veya yükselmeye sebep olan nedenler;
• Mania,
• Hava durumu,
• Trafik durumu,
• Uçağın uçabilme kabiliyeti ile ilgili teknik sorunlar,
• Navigasyon kabiliyetlerinin kaybı,
• Ülke yönetmelik ve düzenlemeleridir

Görerek uçuş veya VFR uçuş, bir pilotun uçağın durum kontrolünü ve seyrüseferini uçak
dışındaki görsel referanslara göre gerçekleştirdiği uçuştur. Görerek uçuş yapılmasını
mümkün kılan meteorolojik koşullara görerek meteorolojik şartlar (VMC: Visual Meteorological Conditions) denir. Şartların görerek uçuşa müsait olmadığı durumlarda IFR  uçuş gerçekleştirilir.

Uçaklar standart ve standart olmayan bazı usülleri uygulayarak trafik paternine katılırlar. Kalkış sonrasında meydan turuna katılacak olan bir uçak ise sırası ile aşağıdaki bacakları kateder:
• Kalkış: Kalkış veya rüzgarüstü bacağı, kalkıştan sonra uçağın pist ile aynı istikamette tırmandığı bacaktır. Normal şartlarda uçak rüzgarı karşıdan alacağı için rüzgârüstü olarak adlandırılır.
• Yan rüzgâr bacağı: Uçağın emniyetli irtifaya tırmanıp sola dönüşlü bir turda sola ilk dönüşünden sonra piste tırmanmaya devam ettiği bacaktır. Bu bacakta uçağın yerdeki iz düşümü pist istikameti ile 90 derecelik açı yapar. Normal şartlar altında bu bacakta rüzgâr uçağa tam yandan çarpacağı için yan rüzgâr (bazı kaynaklarda “rüzgâr yan”) bacağı olarak adlandırılır.
• Rüzgâraltı: Pistten yeterli açıklığa ulaşan uçağın sola dönüşlü bir turda ikinci kez sola dönerek düz uçuşa geçtiği bacaktır. Bu bacakta uçak iniş istikametinin tam tersi (180 derece farklı) istikamette uçar ve rüzgârı arkadan alır.
• Esas bacak: Uçağın sola dönüşlü bir turda üçüncü kez sola döndüğü ve alçaldığı bacaktır. Bu bacakta uçak pist istikâmeti ile 90 derece açı yapar.
• Son yaklaşma: Son yaklaşma ya da final bacağı, uçağın pisti karşıladığı ve iyice alçaldığı bacaktır. Bu bacağın sonunda iniş veya pas geçme gerçekleşir.

VOLMET (Vol Meteorologique): VOLMET, uçuş emniyetini artırmak için belirli bir radyo frekansından sürekli olarak yayınlanan hava tahmin ve raporlarıdır.

Alarm Hâli (Alert phase, önce işletme sonra kurtarma): Şüphe hali safhasından sonraki haldir ve uçaktan hala bir haber alınamamış ise alarm hali ilan edilir.
• İniş verilmiş bir uçak tahmini iniş zamanından sonraki 5 dk içerisinde inmemişse
veya uçakla bir daha iletişim sağlanamamış ise,
• Uçağın normal çalışmasının aksadığına ait bir bilgi alınmış ancak bu aksaklık uçağın mecburi inişini gerektiren aksaklık değilse,
• Uçağın kanunsuz girişime uğradığı biliniyorsa veya inanılıyorsa alarm hâli ilan
edilir.

Hava trafik kontrol hizmeti uçaklar arasında ve manevra sahası üzerindeki uçaklar ile manialar arasında çarpışmaları önlemek, hava trafiğinin hızlı, düzenli akışını ve devamını sağlamak için verilen hizmettir.