UÇUŞ HAREKAT - Deneme Sınavı - 9

Azami sınır ağırlıkları; yapısal azami sıfır yakıt ağırlığı (MZFW: Maximum Design Zero Fuel Weight), yapısal azami taksi ağırlığı (MTW: Maximum Design Taxi Weight), yapısal azami kalkış ağırlığı (MTOW: Maximum Design Takeoff Weight), Operasyonel azami kalkış ağırlığı ( MOTOW: Maximum Operational Takeoff Weight), yapısal azami iniş ağırlığı (MLW: Maximum Design Landing Weight) ve yapısal azami uçuş ağırlığı (MFW: Maximum Design Flight Weight) şeklindedir. Doğru cevap A'dır.

Ağırlık ve denge hesaplamaları sonucunda ortaya çıkan ağırlık merkezi ve denge değeri uçak performansını aşağıdaki üç durumda etkileyecektir:

Yükleme sonucunda ağırlık merkezinin arka sınıra yakın olması uzunluk ekseni boyunca olan istikrarı azaltır. Uçuşun istikrarsız olması uçağın kontrolünü de zorlaştırmaya başlar. Arka sınırlara yakın yükleme uçuş aşamaları ve uçak performansına aşağıdaki etkileri yapabilir:

Kalkış aşaması: Yükleme sonunda ağırlık merkezi arka sınırlarda olan bir uçak kalkış sırasında çok kolay havalanır ve uzunluk ekseni boyunca olan istikrarı azaltır. Uçuşun istikrarsız olması uçağın kontrolünü de zorlaştırmaya başlar. Arka sınırlara yakın yükleme uçuş aşamaları ve uçak performansına aşağıdaki etkileri yapabilir:

Düz uçuş aşaması: Ağırlık merkezi arka sınırlara yakın yüklenmiş bir uçak düz uçuşta kararsız (unstable) ve kontrolü zor bir durumda olur.

İniş aşaması: Ağırlık merkezi arka sınırlarda yüklenmiş bir uçak burun kaldırmaya meyillidir. Doğru cevap C'dir.

Yolcu uçaklarında uçak tipine bağlı olarak ana gövdede genel olarak harfler (A,B,C section gibi) kullanılarak kısımlar oluşturulmaktadır. Her bir kısımda oturan yolcu sayısının ağırlık ve denge formu üzerindeki etkisi grafiklerle gösterilmektedir. Yükleme planında bu etkilere dikkat etmek gerekmektedir.
Yolcu uçaklarında alt gövde, temelde ön bölme (forward compartment) ve arka bölme (after compartment) olarak isimlendirilmekte ve genelde ikili rakamlar (1.1, 1.2, 2.1, 2.2 gibi) kullanılarak kısımlara ayrılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Havayolu ile yapılan taşımalardaki sınırlamalar diğer taşıma türlerine göre çok daha fazladır. Bu sınırlamaları yükleme sınırlamaları, yük sınırlamaları ve uçak sınırlamaları olarak  üç grupta toplamak mümkündür; Doğru cevap C'dir.

Uçaktaki bütün ağırlıkların toplamı onaylanmış azami kalkış ağırlığı sınırlarını geçiyorsa, uçak aşırı yüklenmiş (overload) durumdadır.

Kalkış aşaması: Azami sınırları geçen ağırlıktaki bir uçak, sınırlar içinde yüklenmiş bir uçağa göre daha fazla kal kış koşu mesafesine (rule) ihtiyaç duyar. Bu durumda uçaktaki bütün ağırlıkların toplamı onaylanmış azami kalkış ağırlığı sınırlarını geçiyorsa, uçak aşırı yüklenmiş (overload) durumdadır.

Tırmanış aşaması: Uçakların performans değerleri belirlenirken tırmanış sürati ve tırmanış açısı, dakikadaki tırmanış değeri uçağın azami kalkış ağırlığı değerine bağlı olarak belirlenir. Aşırı yüklenmiş bir uçak, azami kakış ağırlığının altında yüklenmiş bir uçağa göre daha yavaş tırmanır.

Düz uçuş aşaması: Azami kalkış ağırlığından daha fazla yüklenmiş bir uçak düz uçuş aşamasında, bu ağırlık fazlasının gerektirdiği ilave kaldırma gücünü elde edebilmek için daha büyük bir hücum açısına (angle of attack) ihtiyaç duyacaktır. Doğru cevap E'dir.

Havayoluyla Tehlikeli Madde Taşımacılığında (Annex-18) tehlikeli maddeler sınıflandırmasında tanımlanmış, sağlığa, emniyete, diğer varlıklara ve çevreye zarar verme riski taşıyan madde veya nesneler tehlikeli maddelerdir. Bu maddelerin havayoluyla taşınmasında Annex-18 gereklilikleri temel alınır. Doğru cevap E'dir.

Havayolunun kabul aşamasında belirtilmiş sorumlulukları;
• Personelin eğitimi,
• Yolcuların bilgilendirilmesi,
• Kabul prosedürleri, depolama ve yükleme,
• Acil durumlarda yapılması gereken işlemler de dâhil olmak üzere çalışanları bilgilendirme,
• Tehlikeli madde olay ve kazalarının raporlanması,
• İlgili kayıtların tutulması ve evrakların saklanması olarak sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Gönderici, taşıması yapılacak paketin doğru olarak işaretlenmesi ve etiketlenmesinden sorumludur. Doğru cevap A'dır.

Tehlikeli maddelerin depolanması ve yüklenmesi havayolu sorumluluğundadır. Doğru cevap C'dir.

Uçuşta acil bir durum olursa kaptan pilotun, koşulların elverdiği en kısa sürede hava trafik servisine bilgi vermesi gerekmektedir. Bu durumda hava trafik servisi havaalanı otoritelerine uçakta taşınan tehlikeli maddeler hakkında bilgi iletebilecektir. Verilecek bilginin içermesi gerekenler;
• Uygun gönderi adları ve UN/ID numaraları,
• Sınıf / Kısım (ve Sınıf 1 için uygunluk grupları),
• Tanımlanmış yan riskler,
• Tehlikeli maddelerin uçakta bulundukları pozisyonlardır. Doğru cevap E'dir.

Havayoluyla taşınması yasak olan tehlikeli maddeler: Havayolu taşıması esnasında her şart altında (normal taşıma şartları da dâhil);
• Patlamaya yatkın,
• Tehlikeli bir şekilde reaksiyona girebilecek,
• Ateş veya tehlikeli oranda sıcaklık oluşturan,
• Tehlikeli derecede zehirli gaz yayan,
• Aşındırıcı olan,
• Yanıcı gaz veya buhar yayan maddeler taşımaya kabul edilmemelidir. Doğru cevap C'dir.

Yolcu ve ekip beraberindeki günlük kullanımı olan birçok malzeme tehlikeli madde sını-
fına girmektedir ve kontrol edilen miktarlarda yolcular ve ekip beraberinde, bagaj olarak
veya el bagajı olarak taşınabilmektedir. Bunlar;

  Alkollü içecekler,
• Radyoaktif özelliğe sahip olmayan ilaçlar ya da parfümler (spreyler dâhil),
• Hidrokarbon gaz içeren bigudiler,
• Kuru buz,
• Kibritler veya çakmaklar (kişi üzerinde bulundurulması şartıyla),
• Küçük karbondioksit ve oksijen gazı tüpleri ve
• Klinik termometrelerdir. Doğru cevap C'dir.

Sınıf 2'de gazlar yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

IATA DGR dokümanı Kısım 4.2’de, taşınması sıklıkla yapılan tehlikeli maddeler alfabetik sırayla yer almaktadır. Kısım 4.2’de, UN/ID numarası, tehlikeli madde sınıfı, etiketleri, paketleme metodu, yolcu ve kargo uçağı için paket başına izin verilen maksimum ağırlıklar ve maddeye uygulanan özel şartlar yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Uçak kazası veya tehlikeli maddenin kargo olarak taşınması esnasında önemli bir olay meydana gelirse, tehlikeli madde taşıyan uçağın işleticisinin tehlikeli maddelerle ilgili acil durum birimine bilgi vermesi gerekmektedir. Doğru cevap C'dir.

Havayoluyla Tehlikeli Madde Taşımacılığı’nda (Annex 18) tehlikeli maddeler sınıflandırmasında tanımlanmış, sağlığa, emniyete, diğer varlıklara ve çevreye zarar verme  riski taşıyan madde veya nesneler tehlikeli meddelerdir.Doğru cevap D şıkkıdır.

Havayolunun tehlikeli madde kabul aşamasında belirtilmiş sorumlulukları arasında Personelin yorgunluk düzeyi ölçümü yoktur.

Kaptan pilot uçağa yüklenen tehlikeli maddeler hakkında uçuş harekât uzmanı tarafından bilgilendirilmelidir.

Pilotun, olay veya kaza anında eğer mümkünse bu bilgileri hava trafik servisine bildirmesi gerekmektedir.