UÇUŞ HAREKAT - Deneme Sınavı - 6

Uluslararası  hava taşımacılığı üzerine hazırlanmış ilk detaylı sözleşme olup, 1955’de La Haye Protokolü ile bazı maddeleri değişikliğe uğramıştır. Bu anlaşmayla sivil hava taşımacılığı ve bunun  getirdiği sorumluluklarla, taşıyanın hak ve borçları belirlenmiş, uluslararası boyutlarda ortak hukuki kurallar getirilmesi amaçlanmıştır. 1955 yılına kadar mevcut hâliyle yürürlükte kalan anlaşma, 1955 yılında La Haye Protokolü’yle bazı maddeleri değiştirilmek  suretiyle üye devletler tarafından kullanılmaya devam etmiştir. Analaşma uçak ile ücret karşılığında yapılan uluslararası insan, bagaj ve eşya taşımalarında ortaya çıkan zararlara uygulanacak tazminat esaslarını belirlemektedir.

Havacılığa gerçek anlamda yön veren Şikago Konvansiyonu’nun ilk bildirgesi amacını  açıklamak olmuştur. Buna göre konvansiyonun amacı “taraf devletler için fırsat eşitliği ve ekonomik verimi hedef alan güvenli ve düzenli bir uluslararası sivil havacılığın oluşması için gerekli zemini hazırlamaktır”

Lahey Konvansiyonu “Uçakların Kanun Dışı Yollarla Ele Geçirilmesinin Önlenmesi Hakkında Sözleşme” olarak bilinmektedir. Bu sözleşmeye taraf olan devletler, 31 Aralık 1970  yılında Lahey’de toplanarak uçuş halindeki uçağı veya kontrolünü, ele geçirme şeklindeki kanunsuz fiillerin can ve mal emniyetini tehlikeye düşürdüğünü, havayolu faaliyetini ciddi olarak etkilediğini ve dünyadaki insanların sivil havacılık güvenliğine karşı itimadını
zayıflattığını ifade etmişlerdir. Bu gibi eylemlerin tekrarına mani olmak amacı ile suçluların cezalandırılmaları için uygun tedbirlerin alınmasına acil ihtiyaç olduğu düşünülerek bu konuda önemli kararlar almışlardır.

ICAO kuralları ANNEX olarak ifade edilen aşağıdaki 19 Ek dokümanda ayrıntılı bir şekilde açıklanmıştır ve bu kurallara uyulması zorunludur.
Annex-1 Personel Lisanslandırma Esasları
Annex-2 Havacılık Kuralları
Annex-3 Uluslararası Hava Seyrüseferleri için Meteoroloji Hizmetleri
Annex-4 Havacılık Haritaları
Annex-5 Hava ve Yer Operasyonlarında Kullanılan Ölçü Birimleri
Annex-6 Hava Aracı İşletmeciliği
Annex-7 Hava Aracı Tescil İşareti ve Milliyeti
Annex-8 Hava Araçlarının Uçuşa Elverişlilikleri
Annex-9 Kolaylıklar
Annex-10 Haberleşme
Annex-11 Hava Trafik Hizmetleri
Annex-12 Arama ve Kurtarma
Annex-13 Hava Aracı Kaza Kırım ve İnceleme Esasları
Annex-14 Havaalanları
Annex-15 Havacılık Bilgi Hizmetleri
Annex-16 Çevre Koruma
Annex-17 Güvenlik
Annex-18 Tehlikeli Maddelerin Havadan Emniyetle Taşınması
Annex-19 Emniyet Yönetim Sistem

ICAO dünyayı uçuşlar açısından 9 seyrüsefer bölgesine ayırmıştır. Bunlar;
• AFI: Afrika ve Hint Okyanusu,
• ASIA: Rusya hariç Asya,
• EUR: Avrupa, Akdeniz bölgesi, Rusya,
• CAR: Karayipler,
• NAM: Kuzey Amerika,
• NAT: Kuzey Atlantik,
• PAC: Pasifik,
• SAM: Güney Amerika,
• MID: Orta Doğu.

EASA, 15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçmiş ve Avrupa hava sahasıyla ilgili bir güvenlik kurumudur. Merkezi Almanya´nın Köln şehrindedir. Görevi ABD´de bulunan FAA’ya benzer şekilde, Avrupa hava sahası içinde, havacılıkla ilgili her türlü hava aracı, uçuş, üretim, müdahale, etkinlik ve geçerli güvenlik mevzuatların takibi ve uygulanmasını kontrol edip uçuş ve yer güvenliğini sağlamaktır. JAA’ nın hükmü sona erdikten sonra
otoriteler, EASA’ nın hükümlerini uygulamak zorunda kalmıştır. JAR kuralları EASA kuralları olarak değiştirilmiştir

MEL uçak teknisyenleri, pilotlar, uçuş harekât uzmanları tarafından kullanılır. Master MEL (MMEL), uçak imalatçısı olan firma tarafından yayınlanır. Uçağın güvenli sefere verilmesi için arızalı kabul edilen sistem veya komponentlerin listelendiği uçak işleticisi olan firmanın MASTER MEL’i referans  alınarak hazırladığı doküman MEL’dir. MEL operatör firma tarafından hazırlanarak, operatörün bağlı bulunduğu ülkenin sivil havacılık otoritesi tarafından onaylanmalıdır.

IFR: Uçak içindeki cihaz ve göstergeler ile radyo seyrüsefer yardımcılarını kullanarak gerçekleştirilen uçuş şeklidir.

Hava seyrüseferi ile ilgili 4 temel bilgiye ihtiyaç vardır.

Bunlar: Uçağın rotası, üç boyutlu konumu (enlem, boylam ve irtifa), ulaşmak istediği yere olan mesafe ve zamandır.

A noktası doğu, B noktası ise batı boylamı üzerinde bulunduğu için A noktası, B noktasından daha ileridedir. İki nokta arasındaki boylamlar farkı 167°58’ (127°43´+40°15´) olacaktır. Her 15°’nin 1 saate karşılık geldiği hatırlanırsa, iki nokta arasındaki zaman farkı yaklaşık 11 saat 12 dakika bulunur. A noktasında 3 Mayıs tarihinde yerl saat 14.37 ve B noktasında zaman A noktasına göre geride olduğuna göre B noktasında yerel saat 3.25 (14.37-11.12) olacaktır. Tarih ise yine 3 Mayıs kalacaktır.

Lambert Projeksiyonu
Dünyanın iki kutbundan birine bir koni yerleştirilmesi ile elde edilen projeksiyondur. Yer
kürenin etrafının iki standart paralel ile sarılması sonucu oluşan bir projeksiyon tipidir.

Dalga Boyu (λ): Radyo dalgasının bir periyodunun uzunluğuna denir. Birimi metredir. Düşük frekans uzun dalga boyuna, yüksek frekans kısa dalga boyuna karşılık gelir. Dalga boyu, λ = C / f bağıntısı ile bulunur. Burada f frekans, C ise ışık hızını  göstermektedir.

Gök dalgaları: Atmosferin iyonosfer katmanlarına çarpıp yansıyarak tekrar yeryüzüne dönen dalgalardır. İyonosfer, atmosferin en dış katmanıdır ve yerden yaklaşık 100 km-500 km arasındaki yükseklikte bulunur. Bu katmanın yüksekliği, günün farklı saatlerine ve mevsimlere göre değişmeler gösterir. Gündüzleri iyonosfer katmanının yoğunluğu azalmakla birlikte geceye göre daha alçak seviyededir. Özellikle HF bandında 10 MHz’e kadar olan verici frekanslarında etkilidir. Geceleri menzilleri 1000 deniz miline kadar ulaşabilir.

ADF (AutomaticDirection Finder):Uçak üzerindeki göstergeler yardımı ile pilota, yerden yayın yapan istasyonun nerede olduğunu gösterir. Bu sayede pilot, uçağı istasyona doğru yönlendirebilir.

Radar Altimetre: Radyo dalgaları vasıtası ile uçağın gerçek yüksekliğinin bulunması amacına hizmet eder. Uçaktan düşey olarak gönderilen dalganın yerden yansıyıp  dönme süresinin ölçülmesi ve buna bağlı olarak da uçağın yerden yüksekliğinin  çok hassas bir şekilde bulunması prensibine dayanır. Özellikle hassas yaklaşmalarda ve inişlerde kullanılan bir radar tipidir. SHF bandında 4200 MHz ile 4400 MHz aralığında yayın yapar. 2500 ft ve altındaki yüksekliklerde çalışır.

Aletli Yaklaşma Haritası: Uçuş ekibinin iniş yapacağı piste yayınlanmış bir aletli  yaklaşma prosedürünü uygulayarak, pas geçme ve bekleme usullerini de içerecek şekilde iniş yapmasına yardımcı olan haritalardır. Bu tür haritalar aletli yaklaşma prosedürünün tüm aşamalarını içerecek şekilde hazırlanır. Ayrıca harita üzerinde maniaların yerleri ve yükseklikleri; manyetik kuzeye göre yön, radyal ve uçuş başı bilgileri; radyo seyrüsefer yardımcı cihazlarının yerleri, isimleri, tanıtımları ve frekansları; kontrol sahaları ve bölgeleri; tahditli, yasak ve tehlikeli hava sahaları; yaklaşma prosedürü için mesafe ve minimum yükseklik gibi özel coğrafi bilgiler
gösterilir.

COMPASS: Çin tarafından geliştirilen sistem, bölgesel olarak hizmet vermek üzere planlanmış olmakla birlikte, yapılan yeni düzenlemeler ile 35 uydudan oluşan küresel bir uydu sistemine dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Uydular, yerden yaklaşık 36.000 km ve 21.500 km yükseklikteki yörüngelere yerleştirilecek olup, değişik amaçlara hizmet etmek üzere UHF bandında farklı frekanslarda yayın yapması planlanmaktadır.

Manevra Sahası: Bir meydanın apronlar hariç, iniş, kalkış ve taksideki uçakların hareket
alanlarını kapsayan havaalanının bir bölümüne verilen addır.

Hava trafik hizmetlerinin amaçları şunlardır:
• Uçakların çarpışmasını önlemek,
• Uçakların manevra alanında birbiriyle ve manialarla çarpışmasını önlemek,
• Hava trafiğini hızlandırmak ve düzenli bir akışını sağlamak,
• Uçuşların güvenli ve verimli yürütülmesi için faydalı öneri ve bilgileri sağlamak,
• Arama ve kurtarma ihtiyacı olan uçaklarla ilgili uygun organizasyonları bilgilendirmek ve bu organizasyonlara yardımcı olmaktır.

Türkiye’de 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ile hava seyrüsefer hizmetlerini yerine getirmekle yükümlü olan kuruluş Devlet Hava Meydanları İşletmesidir (DHMİ).