UÇUŞ HAREKAT - Deneme Sınavı - 5

Yaklaşma Kontrol (Approach Control: APP) terminal kontrol sahasındaki meydanlardan kalkış yapan veya iniş yapacak trafiklerin ve kontrol sahasını kateden görerek uçuş yapan (VFR) trafiklerin bir başka hava trafik kontrol birimine devredilinceye kadar olan
hareketlerinden ve kontrolünden sorumludur.

B sınıfı hava sahası: İçerisinde IFR ve VFR uçuşlara izin verilir ve tüm uçuşlara ATC hizmeti ve ayırmalar sağlanan hava sahasıdır.

Uçuş seviyesinde ilerlenirken, bazı durumlarda o seviye korunamaz ve bazen yükselme bazen de alçalma yoluna gidilir. Alçalma veya yükselmeye sebep olan nedenler;
• Mania,
• Hava durumu,
• Trafik durumu,
• Uçağın uçabilme kabiliyeti ile ilgili teknik sorunlar,
• Navigasyon kabiliyetlerinin kaybı,
• Ülke yönetmelik ve düzenlemeleridir

Görerek uçuş veya VFR uçuş, bir pilotun uçağın durum kontrolünü ve seyrüseferini uçak
dışındaki görsel referanslara göre gerçekleştirdiği uçuştur. Görerek uçuş yapılmasını
mümkün kılan meteorolojik koşullara görerek meteorolojik şartlar (VMC: Visual Meteorological Conditions) denir. Şartların görerek uçuşa müsait olmadığı durumlarda IFR  uçuş gerçekleştirilir.

Uçaklar standart ve standart olmayan bazı usülleri uygulayarak trafik paternine katılırlar. Kalkış sonrasında meydan turuna katılacak olan bir uçak ise sırası ile aşağıdaki bacakları kateder:
• Kalkış: Kalkış veya rüzgarüstü bacağı, kalkıştan sonra uçağın pist ile aynı istikamette tırmandığı bacaktır. Normal şartlarda uçak rüzgarı karşıdan alacağı için rüzgârüstü olarak adlandırılır.
• Yan rüzgâr bacağı: Uçağın emniyetli irtifaya tırmanıp sola dönüşlü bir turda sola ilk dönüşünden sonra piste tırmanmaya devam ettiği bacaktır. Bu bacakta uçağın yerdeki iz düşümü pist istikameti ile 90 derecelik açı yapar. Normal şartlar altında bu bacakta rüzgâr uçağa tam yandan çarpacağı için yan rüzgâr (bazı kaynaklarda “rüzgâr yan”) bacağı olarak adlandırılır.
• Rüzgâraltı: Pistten yeterli açıklığa ulaşan uçağın sola dönüşlü bir turda ikinci kez sola dönerek düz uçuşa geçtiği bacaktır. Bu bacakta uçak iniş istikametinin tam tersi (180 derece farklı) istikamette uçar ve rüzgârı arkadan alır.
• Esas bacak: Uçağın sola dönüşlü bir turda üçüncü kez sola döndüğü ve alçaldığı bacaktır. Bu bacakta uçak pist istikâmeti ile 90 derece açı yapar.
• Son yaklaşma: Son yaklaşma ya da final bacağı, uçağın pisti karşıladığı ve iyice alçaldığı bacaktır. Bu bacağın sonunda iniş veya pas geçme gerçekleşir.

VOLMET (Vol Meteorologique): VOLMET, uçuş emniyetini artırmak için belirli bir radyo frekansından sürekli olarak yayınlanan hava tahmin ve raporlarıdır.

Alarm Hâli (Alert phase, önce işletme sonra kurtarma): Şüphe hali safhasından sonraki haldir ve uçaktan hala bir haber alınamamış ise alarm hali ilan edilir.
• İniş verilmiş bir uçak tahmini iniş zamanından sonraki 5 dk içerisinde inmemişse
veya uçakla bir daha iletişim sağlanamamış ise,
• Uçağın normal çalışmasının aksadığına ait bir bilgi alınmış ancak bu aksaklık uçağın mecburi inişini gerektiren aksaklık değilse,
• Uçağın kanunsuz girişime uğradığı biliniyorsa veya inanılıyorsa alarm hâli ilan
edilir.

Sinoptik Rasat: Hava tahmini amacıyla bütün dünyada uluslararası saat dilimiyle aynı anda belirli aralıklarla yapılan ölçüm ve gözlemlerdir

Kalkış safhası;
- Alçak irtifa rüzgârları,
- Hava yoğunluğundaki hızlı değişme,
- Şiddetli türbülans, buzlanma,
- Oraj ve diğer önemli hava olayları

İniş hava tahmin raporları ise ait olduğu havaalanına bir saatlik uçuş mesafesinde  olan uçaklara yerel ihtiyaçları karşılamak amacıyla hazırlanan hava tahmin raporlarıdır.

Pistin orta çizgisinde bulunan bir uçaktaki pilotun, pist orta çizgisini veya pist işaretleri ve ışıklarını tanıyıp görebileceği mesafe pist görüş mesafesidir. Kısıtlayıcı bir meteorolojik rüyet olması durumunda pilota yardımcı olmak üzere pist görüş mesafesi (RVR: Runway Visiual Range) gözlemleri yapılır.

QNE: QNE değeri, QFE’nin ICAO Standart Atmosferindeki basınç irtifasıdır.  Daha çok askerî uçaklarda kullanılır.

Yakıt Buzlanması: Jet uçaklarında meydana gelen bir buzlanma türüdür. Yüksek seviyelerde, uzun süreli uçuşlarda çok düşük suhunet nedeniyle yakıtın su tutma özelliği azalır ve bir miktar su açığa çıkar. Açığa çıkan su donar ve buz oluşur. Bu buzlanma yakıt kanallarını kapatabilir ve motora yakıt gelmesini önleyebilir. Bunu engellemek için yakıt süzgece girmeden önce ısıtıcı sistem tarafından ısıtılır

ICAO tarafından onaylanmış anti-icing sıvıları şunlardır:
- Anti-icing (TYPE 1, Killfrost DF, THY P/K:C991116, Clariant Safewing MP1)  sıvıları:  Yüksek glikollü ve az yapışkanlı sıvılardır. İyi derece koruma sağlanmakla beraber    yeniden donmaya karşı limitli koruma temin ederler. Bu tür sıvılar genellikle yağışın olmadığı hava şartlarında koruma sağlarlar.
- Sıcak su ve anti-icing (TYPE 1) sıvısı karışımı
- Anti-icing (TYPE 2, 3 veya 4) sıvıları: Taksi ve kalkışın başlangıcında, uçak  gövdesine yapışkanlık sağlayan katkı maddesi ilave edilmiş, yağışlı hava şartlarında yeniden donmaya karşı koruma sağlayan, minimum yüzde 50 glikol ihtiva eden sıvılardır.
- Sıcak su ve anti-icing (TYPE 2, 3 veya 4) sıvıları karışımıdır

Mekanik Türbülans
Yeryüzü şekillerinden dolayı meydana gelen türbülanstır. Sürtünme etkisiyle oluşan türbülans bazen yatay olarak geniş bir sahada etkili olabilir. Binalar, engebeli araziler, dağlar mekanik türbülansa neden olur. Bu türbülansın şiddeti yeryüzündeki engebelerin yüksekliğine, yer rüzgârının hızına ve sıcaklık değişmesine (lapse-rate) bağlıdır

ICAO tarafından Volkanik Tavsiye Merkezi olarak görevlendirilmiştir. Bu şehirler;

• Anchorage (Alaska),
• Buenes Aires,
• Darvin,
• Londra,
• Montreal,
• Tokyo,
• Toulouse,
• Washington ve
• Wellington’dır.

Hava trafik kontrol hizmeti uçaklar arasında ve manevra sahası üzerindeki uçaklar ile manialar arasında çarpışmaları önlemek, hava trafiğinin hızlı, düzenli akışını ve devamını sağlamak için verilen hizmettir.

Hava trafik hizmetleri, uçuş ve yer emniyetini artırmak ve uçuşların akıcı gerçekleşmesine yardımcı olmak için çeşitli havacılık birimleri tarafından, gerçek zamanlı olarak sağlanan hizmettir. İkaz hizmeti, uçuş enformasyon hizmeti, hava trafik kontrol hizmeti, hava tavsiye hizmeti, saha kontrol hizmeti, yaklaşma kontrol hizmeti veya meydan kontrol hizmeti kapsamında değişik anlamlarda kullanılan genel bir terimdir. Terminal hizmetleri Hava Trafik Hizmetlerinden biri değildir.

İkaz hizmeti, arama-kurtarma (SAR: Search and Rescue) ihtiyacı içerisindeki bir hava aracı hakkında ilgili birimlerin haberdar edilmesi ve SAR faaliyetlerine yardımcı olunmasını kapsar. Bu amaçla;
• Hava trafik kontrol hizmeti sağlanan tüm uçaklara,
• Uygulanabildiği ölçüde uçuş planı doldurmuş olan veya hava trafik hizmet birimlerince bilinen tüm uçaklara ve
• Yasa dışı eylemlere maruz kaldığı bilinen tüm uçaklara sağlanır.

ICAO'ya üye devletler hava trafik hizmetlerini sağlayacağı hava alanları ve hava sahası bölümlerini, üzerinde hükümranlık haklarına sahip oldukları sınırlarına göre ve ANNEX 11 hükümlerine uygun olarak belirleyeceklerdir. Bundan sonra üye devletler bir devletin ikili anlaşmalar ile kendi sınırları üzerindeki uçuş bilgi bölgelerinde (FIR), kontrol sahalarında veya kontrol bölgelerinde hava trafik hizmetinin tesisi ve sağlanması sorumluluğunu bir başka devlete devredilmesi durumu hariç bu tür hizmetlerin ANNEX 11 hükümlerine uygun olarak tesisini ve sağlanmasını düzenleyeceklerdir.