UÇAK BİLGİSİ VE UÇUŞ İLKELERİ

Uçağın hareketleri, aerodinamik eksen takımı olarak da adlandırılan üç temel eksen etrafında tanımlanmaktadır. Bu eksenler şunlardır:

Uçağın yanlamasına eksen etrafında yaptığı harekete yunuslama adı verilir.

Yardımcı uçuş kontrol yüzeyleri ise spoiler, hız freni, slat, slot ve (hücum ve firar kenarı) flap yüzeylerini içermektedir. Kanatçık (aileron) ise uçağın birincil uçuş kontrol yüzeylerindendir.

Birincil uçuş kontrol yüzeyleri bazı durumlarda ayrı ayrı bulunmak yerine, birleştirilmiş şekillerde de uçak üzerinde yer alabilirler. Bu yüzeylere karma uçuş yüzeyleri adı verilir. Bu yüzeyler ve onları oluşturan birincil uçuş yüzeyleri ise,

yüzeylerinin birleşmesi ile oluşur.

Kanat açıklığı boyunca aileron ve gövde arasında ve firar kenarında yer alan elemanlara flap adı verilir.

Yardımcı uçuş kontrol yüzeyleri içinde yer alan flap, slat ve slot uygulamaları özel olarak taşıma arttırıcı tertibatlar olarak adlandırılırlar.

Günümüz uçaklarında kullanılan en temel firar kenarı flap tipleri düzlem flap, bölünmüş kenarlı flap, zap flap, yarıklı flap ve fowler flap olarak adlandırılır.

Genelde kalkış hareketlerinde taşıma kuvvetini artırmak için kullanılan yüzeylere slat adı verilir.

Flap, slat ve bu yüzeylerle birleştirilen slot uygulamaları eğriliği, hücum açısını ve yüzey alanını değiştirerek, sınır tabaka kontrolü yapılmasına olanak sağlayarak, özellikle düşük hızlarda taşımaya olumlu katkı sağlarlar. Aynı zamanda bu uygulamalar ile tutunma (taşıma) kaybı hücum açısı, yani αstall değeri, arttırılmaktadır. Böylelikle de stall oluşumu geciktirilmektedir.

Kruger flap uygulamasında, hücum kenarına yerleştirilen flap yüzeyi kapalı konumda iken kanatla bütün hâlinde, kanat alt yüzeyine doğru bulunmaktadır.

Elevon: Elevator ve Aileron yüzeylerinin birleşmesi ile oluşan bir uçuş kontrol yüzeyidir. Doğru cevap A'dır.

Ruddervator: Rudder ve Elevator yüzeylerinin birleştirilmesi ile oluşan uçuş kontrol yüzeyidir. Doğru cevap C'dir.

Flaperon: Flap ve Aileron yüzeylerinin birleştirilmesi ile oluşan uçuş kontrol yüzeyidir. Doğru cevap D'dir.

Flaplar gerekli hâllerde taşıma kuvvetini arttırmak için kullanılan elemanlardır. Doğru cevap B'dir.

Flap tipleri; Düzlem flap, bölünmüş kenarlı flap, zap flap, yarıklı flap, fowler flap ve çift yarıklı flaptir. Doğru cevap E'dir.

Birincil uçuş kontrol yüzeyleri şunlardır: Kanatçık (Aileron), İrtifa dümeni (Elevator), İstikamet dümeni (Rudder), Düşey ve yatay stabilize (Horizontal and vertical stabilizer). Doğru cevap D'dir.

Yardımcı uçuş kontrol yüzeyleri şunlardır; Spoiler, Hız freni, Slat, Slot, Flap (hücum ve firar kenarı). Doğru cevap B'dir.

Karma uçuş kontrol yüzeyleri şunlardır: Elevon, Taileron, Ruddervator, Flaperon. Doğru cevap C'dir.

Krueger flap ve öne doğru bükülmüş flap, hücum kenarı flap uygulamalarına örnektir. Doğru cevap A'dır.

Zap flap, aslında bölünmüş kenarlı flap uygulamasının farklı bir versiyonudur. Doğru cevap E'dir.