UÇAK BİLGİSİ VE UÇUŞ İLKELERİ

Tandem İniş Takımı
İniş takımlarının kanat içine yerleştirilmelerinin zor olduğu uzun, ince ve kısa kanatlı uçak modellerinde gövde altı iniş takımları kullanılır. Bu tip uçaklarda kanatlarda iniş takımlarının yerleştirilmeleri için yeterince boşluk yoktur.

Çoğu küçük, tek motorlu, hafif uçaklarda sabit iniş takımı kullanılır. Yüksek hızda uçmaları gerekmeyen bu uçaklarda, yapı basitliği ve ekonomisi ön plana alınarak iniş takımlarını sabit yapmak en iyi çözümdür. Sabit iniş takımları dışarıda durur ve kullanıma hazırdır.

Pistonun kendi ekseni etrafında dönüşünü engelleyen ve tekerleğin hareket yönünde kalmasını sağlayan parçalara makas adı verilir. Makaslar pistonun yukarı aşağı hareketini engellemez, sadece pistonun kendi
etrafında dönüşüne engel olur.

İniş takımları kumanda paneli dört bölümden oluşur:
1. Topuzlu iniş takımları kumanda kolu
2. Üç adet yeşil renkli emniyet ikaz lambası
3. Aşağı kilitlemeyi iptal düğmesi
4. Gürültü ve korna susturma düğmesi

Uçakların iniş-kalkış ve yerdeki hareketlerinde, yer ile teması sağlayan uçağın yatay ve düşey hareketinden dolayı oluşan yükleri karşılayan komponentlere iniş takımı denir. Doğru cevap D'dir.

Fren ünitesi tekerleğin iç parçası üzerindedir. Isı kalkanı, frenleme sırasında tekerleklerin ve lastiklerin aşırı fren ısılarında hasarlanmalarını önler. Herhangi bir nedenle sert frenleme yapıldığında meydana gelen aşırı ısınma
nedeniyle lastiklerin patlamasını önlemek amacıyla tekerleklerde eriyebilir tapa bulunur. Eriyebilir tapaların yapısında, düşük ergime sıcaklığına sahip alaşımlar bulunur.

Uçakların iniş-kalkış ve yerdeki hareketlerinde, yer ile teması sağlayan uçağın yatay ve düşey hareketinden dolayı oluşan yükleri karşılayan komponentlere iniş takımı denir. Uçak iniş takımları, uçağın inişi ve yerdeki hareketlerinde, uçağın tüm ağırlığını taşırlar. İniş takımları uçağın birincil yapı elemanlarına bağlanırlar, şekilleri ise uçağın dizaynına ve kullanım amacına göre değişmektedir. Uçaklarda kullanılan iniş takımları son derece pahalı ve karmaşık sistemlerdir. Doğru cevap B'dir.

İniş takımları, uçak ağırlığının %3-%7’sini ve uçak maliyetinin %2-%4’ünü oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İniş takımlarının genel görevleri; yerde hareket, kalkış ve iniş olarak üç başlık altında toplanabilir. Doğru cevap C'dir.

Taksi Hareketi: Uçağın, park yerinden pist başına kadar yerde yaptığı harekete denir. Doğru cevap B'dir.

Parazit Sürükleme: Uçağın uçuşu sırasında, taşımaya katkıda bulunan elemanlarının dışındaki elemanların (iniş takımları gibi) meydana getirdiği sürükleme kuvvetidir. Doğru cevap E'dir.

Fren sistemlerinin çalışma prensipleri birbirine benzerdir. Çok diskli fren sistemi büyük jet uçaklarının fren sisteminde kullanılır. Bu sistemde, gerekli hidrolik sıvı uçağın ana hidrolik sisteminden sağlanır.

Uçakların iniş takımlarını; • İniş takımlarının yerleştirilmesine göre, • İniş takımlarının sabit ve içeri alınabilir olmasına göre iki şekilde sınıflandırabiliriz. Doğru cevap B'dir.

İniş takımları yerleştirilme düzenine göre üç gruba ayrılırlar. Bunlar:

• Kuyruk tekerlekli iniş takımı

• Tandem iniş takımı

• Burun tekerlekli iniş takımı

Doğru cevap C'dir.

Çoğu küçük, tek motorlu, hafif uçaklarda sabit iniş takımı kullanılır. Yüksek hızda uçmaları gerekmeyen bu uçaklarda, yapı basitliği ve ekonomisi ön plana alınarak iniş takımlarını sabit yapmak en iyi çözümdür. Doğru cevap D'dir.

Park freni uçak yerde iken kullanılan fren sistemidir. Park freni, uçak park alanına çekildiği zaman uçağın ana iniş takımı tekerleklerine yapılan frendir. Sistem çalışma basıncını fren akülerinden alır. Normal hava şartlarında inişten hemen sonra fren balataları soğumamış olacağından park freninin kullanılması balataların kilitli kalabilme riski açısından sakıncalı bir durumdur. Bir uçağın park freni ile kalma süresi sınırlıdır.

Ölçüm pimi: Çok basit yapıda olan dikmelerde olduğu gibi en gelişmiş yapıda olanlarda da mevcuttur. Ölçüm piminin görevi, sıvının geçiş açıklığını değiştirmektir. İniş takımı yere değdiğinde pistonun hareketi ile bir bölmeden diğer bölmeye geçen sıvı akışı ölçüm pimi çapı boyunca değişir. Doğru cevap B'dir.

Uçağın, park yerinden pist başına kadar yerde yaptığı harekete taksi hareketi denir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

A-E ve C-D seçenekleri aynı anlama gelmekle beraber, uçağın uçuşu sırasında, taşımaya katkıda bulunan elemanlarının dışındaki elemanların (inis takımları gibi) meydana getirdiği sürükleme kuvveti parazit sürüklemedir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

İniş takımları yerleştirilme düzenine göre üç gruba ayrılırlar. Bunlar: Kuyruk tekerlekli iniş takımı, Tandem iniş takımı, Burun tekerlekli iniş takımı. IV. seçenekteki sabit iniş takımları, iniş takımlarının içeri alınıp alınamamasına göre yapılan sınıflandırma kapsamına girmektedir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.