UÇAK BİLGİSİ VE UÇUŞ İLKELERİ - Deneme Sınavı - 7

Basınçta meydana gelen küçük bozulmaların hava içerisindeki ilerleme hızı ses hızı olarak adlandırılır. Doğru cevap B'dir.

Sayfa 171'deki tanıma göre doğru cevap E'dir.

Sayfa 171'deki tanıma göre doğru cevap D'dir.

Sayfa 171'deki tanıma göre doğru cevap C'dir.

Sayfa 171'deki tanıma göre doğru cevap D'dir.

Sayfa 171'deki tanıma göre doğru cevap E'dir.

Dalga sürüklemesini azaltmak için kalın değil, ince profiller kullanmak gerekir. Dolayısyla doğru cevap A'dır.

Tupolev Tu-144 uçakları SSCB’de Alexi Tupolev tarafından tasarlanmıştır. İlk uçuşlarını 1968 yılında yapan bu uçaklar sivil kullanımda 1975 yılında hizmete girmiştir. Uçağın prototipi 15 Temmuz 1969 Moskova yakınlarında yapılan bir uçuşta ses hızını ilk kez aşarak Concorde uçağından önce bu hıza ulaşabilen ilk ticari taşıma uçağı unvanını almıştır. 1973 yılında Paris Hava Şovu’ndaki gösteri uçuşu sırasında yaşanan kaza sonrası proje eski popülerliğini giderek yitirmiştir. Bu uçaklar 1978 yılında ise tamamen hizmet dışı kalmışlardır.  Doğru cevap B'dir.

Concorde ise Fransa ve İngiltere tarafından yürütülen ortak bir çalışma ile ortaya konan süpersonik bir yolcu uçağıdır. İlk uçuş denemesini 1969 yılında yapan Concorde uçağı 1976 yılında süpersonik ticari yolcu uçağı olarak hizmete girmiştir. Bu uçaklar Atlantik okyanusunu 3 saatte geçebilecek özelliğe sahiptiler. Temmuz 2000’de bir Concorde uçağı, Paris Charles de Gaulle Havaalanı’ndan kalkışından 1,5 dakika sonra düşmüştür. Bu kaza Concorde uçaklarına olan güvenirliği azaltmış, bu da yolcu sayısına yansımıştır. Bu uçaklar Ekim 2003’te son ticari seferini yaparak hizmetten kaldırılmışlardır. Doğru cevap E'dir.

Uzunlamasına eksen, hava aracının burun simetri noktasından, kuyruk simetri noktasına uzanan, gövde silindirik eksenidir. Bu eksen etrafındaki dönüşler yatış (roll) hareketi olarak adlandırılır.

Uçak ağırlığının uzunlamasına eksen etrafında simetrik olarak dağıldığı kabul edilirse (ki normalde öyle olması gerekir), uçağın bu eksen etrafında dengede olması için kanat ve yatay stabilize taşıma kuvvetlerinin oluşturduğu net momentin sıfır olması gerekir.

Kararlılık, bir sistemin denge halinde küçük (aşırı olmayan) bozulmalar sonrasında yeniden denge haline dönme eğilimidir.

Elevatörler, uçağın yanal (kanat) ekseni etrafında dönüşlerini sağlamak için kullanılan hareketli yüzeylerdir. Elevatörler yatay stabilize üzerinde bulunur ve tek parça veya çok parçalı olabilirler. Normalde (elevatörler kapalıyken) kanat taşıma kuvvetinin yanal eksen etrafında oluşturduğu moment, yatay stabilize aerodinamik kuvveti tarafından dengelenir. Elevatörlerin yukarı veya aşağı açılması bu moment dengesini bozarak uçağın “pitch” ekseni etrafında dönüş yapmasını sağlar. Elevatörler, yatay stabilizenin yeterli olmadığı durumlarda, pitch ekseni etrafında denge sağlamak için de kullanılırlar.

Her iki kanat üzerindeki yakıtların eşit miktarda kullanılması gerekir. Aksi halde uçağın uzunlamasına ekseni etrafında dengesi bozulur ve kendiliğinden “roll” manevrası yapar.

Spoiler’lar, yatış manevrası sırasında aileron’lara yardımcı olarak, taşıma kuvvetini azaltmak veya sürüklemeyi artırırlar.

Düz uçuş sırasında pilot spoilerları kullanarak frenleme yapmak istediğinde yalnız bir kanat üzerindeki bazı spoilerlar açılmazsa uçak tüm spoilerların açıldığı kanat tarafına yatar ve bu kanat yönünde dönüş yapar.

Rudder hareketleri her bir pilot ayak ucunda bulunan ve birbirine mekanik olarak bağlantılı bir çift pedal ile kumanda edilir. Sağa dönüş için sağ pedal, sola dönüş için sol pedal ileri ittirilir. İki pilotlu uçaklarda, kaptan pilot ve yardımcı pilotun pedal çiftleri de birbirine mekanik olarak bağlantılıdır. Pedal çiftlerinden birinin yaptığı bir hareket, diğer pedal çiftinde aynen tekrarlanır.

Pnömatik sistemler, havanın yapay olarak basınçlandırılarak güç elde edilen, aerodinamik sistemler ise havanın kendiliğinden hareketinden kaynaklanan gücün kullanıldığı (ayrıca bir güç sistemi gerektirmeyen) sistemlerdir.

Manuel kontrol sistemleri, gerçekleştirilmesi istenen işlemlerin her biri için komu tverilmesini gerektiren, otomatik kontrol sistemleri ise bunun için harici bir komut gerektirmeyen sistemlerdir.

Ses hızı formülünde sıcaklığın birimi Kelvin (K) olarak kullanılmaktadır.