UÇAK BİLGİSİ VE UÇUŞ İLKELERİ - Deneme Sınavı - 5

Kayma Gerilmesi: Bitişik parçaların birbiri üzerinde kaymasına neden olan ve birim alana etki eden kuvvettir. Bu kuvvete kesme kuvveti adı verilir. Bu durum özellikle vida, civata ve perçinler için önem taşır. Perçinle birleştirilmiş bir yapıya zıt yönde uygulanan kuvvetler bu gerilmeye sebep olur. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Radyal Gerilmeler: Uçaklarda buna en güzel örnek kabin iç basıncıdır. Yüksek irtifalarda uçan modern yolcu uçaklarında, uçak kabini basınçlandırılır. Bunun sebebi irtifa arttıkça hava basıncının düşmesi, dolayısıyla oksijen miktarının azalmasıdır. Bu yüzden yüksek
irtifalarda yolcuların yaşayabileceği bir ortam yaratmak gerekir. Bunun yolu da uçak kabininin basınçlandırılmasıdır.
Basınçlandırma sonucunda iç basınç ve dış basınç arasındaki fark ise kabinin zorlanmasına (şişmesine) sebep olur. Basınca göre kabin, şişer ya da büzülür. Bu tür gerilmelere radyal gerilmeler denir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Atalet kuvvetleri: Atalet kuvvetleri hızlanma, yavaşlama, viraj, manevra veya sağnaklardan dolayı oluşan ivmelerin sonucu ortaya çıkarlar. Bu kuvvet harekete karşı koyma kuvvetidir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Cephesel Sağnaklar: Tepe ve dağların oluşturduğu sağnaklardır. Hava sirkülasyonu vardır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Sınır yük, akma sınırındaki yükü ifade eder. Bu tür yükler yerde ve havada, ivmeli ivmesiz tüm uçuş hallerinde manevra veya sağnaklarla uçağa gelmesi muhtemel statik yüklerdir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Birincil Yapı: Bu parçalar iniş takımları, uçuş kontrol yüzeyleri, motor bağlayıcıları ve çalışan kaplama (stressed skin) gibi uçak için birinci derecede önemli olan yapı elemanlarını kapsar.

İkincil Yapı: Bu parçalar da üzerlerine yüksek yüklerin geldiği parçalardır. Ancak hasarlandıkları zaman uçuş güvenliğini etkilemezler. Örnek olarak koridorlar, radom ve iniş takımı kapakları verilebilir.

Üçüncül Yapı: Bu parçalar üzerlerine düşük yüklerin geldiği parçalardır. Örnek olarak kaporta (üzerine çok az yük gelen), tekerlek ısı koruyucuları ve küçük parça dirsekleri verilebilir.

Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Bölgesel numaralandırma yönteminde uçak yapısının, bölgelere ayrılacak şekilde numaralandırılması söz konusudur. Uçaktaki her bir bölge bir rakamla gösterilir. Bu rakamlar uçakta herhangi bir bölgedeki bir parçanın kolaylıkla bulunmasını sağlar. Uçak üzerindeki bölgelerin gösteriminde kullanılan rakamlar şu şekildedir:
• 100 – Gövde altı
• 200 – Gövde üstü
• 300 – Stabilizeler (Kuyruk kısmı)
• 400 – Motor bölmesi (Nacelle)
• 500 – Sol kanat
• 600 – Sağ kanat
• 700 – İniş takımları
• 800 – Kapılar

Buna göre teknik ekip kuyruk kısmına gitmelidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Ana görevi taşıma kuvveti meydana getirmek olan kanatların diğer görevleri şu şekildedir:

• Kanada uçuş kontrol yüzeyleri bağlanır.

• Kanada motorlar bağlanır.

• Kanada iniş takımları bağlanır.

• Kanatta yakıt depolanır.

Doğru cevap E'dir.

Parasol kanatta gövde ile kanat ara kesiti olmadığı için, bu bölgede hava akımının bozulması ve sürüklemenin artması söz konusu değildir.Doğru cevap A'dır.

Güneş altında duran uçaklarda kanadın gölgesi, kabin içindeki sıcaklığın çok artmasını önler. Bu parasol kanatların avantajıdır. Doğru cevap E'dir.

Rib uçak kanadına aerodinamik şeklini veren, ömrü boyunca koruyan ve kanat kaplamasına destek olan elemandır. Doğru cevap C'dir.

Kanat uçlarında bulunan ve sürükleme kuvvetini düşürmeye yarayan aerodinamik yüzeye winglet denir. Doğru cevap D'dir.

Monokok yapının eksiklikleri göz önüne alınarak geliştirilen yarı-monokok gövde yapısında, frame ve bulkhead yapısal elemanlarının yanı sıra, gövde boyunca uzanan longeron’lar (gövde kirişleri) ve stringer’ler (takviye kirişler) gibi birçok eleman kullanılır.Doğru cevap A'dır.

Frame, gövdede burundan kuyruğa doğru yerleştirilerek, gövdeye şeklini veren çemberdir.Doğru cevap C'dir.

Radom, uçağın burun kısmında bulunan yapısal elemandır.Radom’un iki amacı vardır. Bunlar şu şekildedir:

• Aerodinamik düzgünlük sağlamak

• Radar antenlerini dış etkilere karşı korumak

Doğru cevap C'dir.

Tapa Olmayan Tip Kapılar Bu kapılar ise, genellikle kargo kapılarında tercih edilmektedir. Bir menteşe sistemine ve kilitleme mekanizmasına sahiptir. Doğru cevap E'dir.

Aralarında boşluk bulunan iki özel plastik panelden oluşan camlar kokpit camları değil yolcu kabini camlarıdır. Doğru cevap D'dir.

İlk uçan makine çizimlerinden biri 1500’lü yıllarda Leonardo da Vinci tarafından kuşların uçuşu ile ilgili yazılan el yazmaları içerisinde yer almaktadır. Bu makine insan gücünü kullanarak kanat çırpma esasına dayanan bir makinedir.  Ancak bu tip makinelerle yapılan uçuş denemeleri ne yazık ki başarısızlıkla sonuçlanmıştır. Çünkü bu makinenin temeli, kuşların uçmalarını sağlayan fizyolojik yeteneklerin insanlar tarafından yerine getirilmesine dayanmaktadır. Balon ile gerçekleştirilen ilk başarılı deneme Fransa’da, 1783 yılında Montgolfier Kardeşler tarafından yapılmıştır. Balonlar uçmayı başarmışlardır ancak üzerlerinde herhangi bir kontrol yüzeyi olmadığı için istenilen doğrultuda hareket ettirilmeleri zordur.  Bu konudaki en başarılı girişimlerden biri, Kont Ferdinand von Zeppelin tarafından yapılmıştır. 1930’ların başında Alman “Graf Zeppelin” hava gemisi, Atlantik’i geçerek Amerika Birleşik Devletleri’ne ulaşmıştır. Bu başarılı girişim sonrasında benzer şekilde tasarlanan hava gemileri genel adıyla Zeplin olarak isimlendirilmiştir. Günümüz uçaklarının ilk adımları ise 1900’lü yılların başında iki Amerikalı kardeş olan Orville ve Wilbur Wright tarafından yapılan planör deneyleri ile atılmıştır. Wright Kardeşler, başarısızlıkla sonuçlanan birçok denemenin ardından 17 Aralık 1903’te Flyer adını verdikleri havadan ağır ve güç grubu bulunduran araçlarıyla gerçek anlamda uçmayı başarmışlardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Vektörel büyüklükler etki (uygulama) noktası, doğrultusu, yönü ve şiddeti ile tanımlanan büyüklüklerdir. Kuvvet, hız, ivme ve moment vektörel büyüklüklere örnek olarak gösterilebilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Skaler büyüklükler, sayısal değeri ve birimi verildiğinde tamamen belirli olan büyüklüklerdir. Kütle, hacim, yoğunluk ve sıcaklık skaler büyüklüklere verilebilecek örneklerdir. Doğru yanıt B yoğunluktur.