UÇAK BİLGİSİ VE UÇUŞ İLKELERİ - Deneme Sınavı - 3

Hava yükleri, havadaki ivmeli, ivmesiz tüm uçuş ve manevralarda ve rüzgarlı hallerde uçak yapısal elemanlarının maruz kaldığı yüklerdir. Yer yükleri ise iniş, kalkış ve taksi gibi yerdeki manevralar sırasında etki eden yüklerdir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Cephesel sağnaklar: Tepe ve dağların oluşturduğu sağnaklardır, hava sirkülasyonu vardır. Termal sağnaklar: Bu tür sağnaklar daha çok deniz kenarlarında olur, hava ve denizin farklı ısınmalarından dolayı hava sirkülasyonları oluşur. Fırtına sağnaklar: yüksek irtifalardaki bulutların oluşturduğu sağnaklardır, düşey yönde etkili olurlarsa, kanada zarar verebilirler. Bu sağnaklar ani taşıma kaybına sebep olurlar. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Uçağın burun kısmında bulunan, hava radar antenlerini koruyan ve aynı zamanda da gövdeye aerodinamik düzgünlük veren yapısal eleman radom'dur. A seçeneği bağlantı yöntemi, B ve E seçenekleri destek elemanları, D seçeneği ise iniş takımı elemanıdır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Uçak dizaynında kullanılan malzemeler seçilirken, hangi bölgede hangi malzemeye ne kadarlık bir yük gelebileceği dikkate alınmalıdır. Bu bağlamda yapı malzemeleri gruplandırılmalıdır. Bu gruplandırma; Birincil Yapı, İkincil Yapı ve Üçüncül Yapı şeklindedir. İnis takımları, uçuş kontrol yüzeyleri, motor bağlayıcıları ve çalışan kaplama (stressed skin) gibi uçak için birinci derecede önemli olan yapı elemanlarını kapsayan sınıflandırma birincil yapıdır. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Uçak üzerindeki bölgelerin gösteriminde kullanılan rakamlar şu şekildedir: 100 – Gövde altı, 200 – Gövde üstü, 300 – Stabilizeler (Kuyruk kısmı), 400 – Motor bölmesi (Nacelle), 500 – Sol kanat, 600 – Sağ kanat, 700 – İniş takımları ve 800 – Kapılar. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

A, B, C ve E seçenekleri kanatın görevlerini oluştururken, D seçeneğindeki "Kanata hava radarı bağlanır" ifadesi yanlıştır, çünkü hava radarı uçakların burun kısmına monte edilirler. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Kanat biçimlerinden bazıları şu şekildedir; Öne doğru sivrilmiş kanat, Trapez kanat, Delta kanat, Ok açılı kanat, Dikdörtgen kesitli kanat, Arkaya doğru sivrilmiş kanat. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

A, C, D ve E seçenekleri parasol kanatın kendi öz avantajlarını oluştururken, B seçeneğindeki "Kanadı gövdeye bağlayan dikmelerden ve onların parazit sürüklemelerinden kurtulunması" ifadesi üstten kanat yapısının sağladığı avantajlardan biridir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Birçok savaş uçağında eskiden beri uygulanmakta olan ortadan kanat yerleştirme şekli, kanat yapısının hafif ve sağlam olması ve üstten kanatların pozitif etkilerinin bir kısmından faydalanabilmek için kullanılmaktadır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

A, C, D ve E seçeneklerinde verilen elemanlar kanat yapısal elemanları iken, B seçeneğindeki Radom, uçağın burun kısmında bulunan, hava radar antenlerini koruyan ve aynı zamanda da gövdeye aerodinamik düzgünlük veren bir yapısal elemandır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Kanat ucundan gövdeye doğru yerleştirilen spar, kanada gelen yükleri karşılayan ve uçağın ağırlığını taşıyan ana mukavemet elemanıdır. Buna göre A seçeneği sparın ana görevi iken diğer seçeneklerdeki ifadeler spar elemanının diğer görevlerindendir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Winglet, kanat uçlarında bulunan ve sürükleme kuvvetini düşürmeye yarayan aerodinamik bir yüzeydir. Bu yüzeyler sayesinde, kanat uçlarındaki düzensiz hava akımlarının yani vorteksin, kanat üst yüzeyine çıkarak taşıma kaybına sebep olması engellenir. Bu sayede kanat ucu girdapları azaltılarak sürükleme kuvveti azaltılır. Buna göre doğru cevap C seçeneğidir.

Gövdenin başlıca görevi paralı ağırlık, yani yolcu ve kargo için boş alan oluşturmaktır. E seçeneği bu ana görevi karşılarken, diğer seçenekler gövdenin yardımcı görevleridir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Uçakların imalatında kullanılan üç tip gövde yapısı vardır. Bunlar: Kafes-Kiriş (Truss, Framework) Gövde Yapısı, Monokok (Monocoque) Gövde Yapısı ve Yarı-Monokok (Semi-Monocoque) Gövde Yapısıdır. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Uçak gövdesinde kullanılan elemanlar: Frame (takviye çemberi), Longeron (gövde kirişi), Stringer (takviye kiriş), Bulkhead (bölme). B seçeneğinde ki Rib elemanı sadece kanat yapısında kullanılan bir elemandır. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

Uçağın, park yerinden pist başına kadar yerde yaptığı harekete taksi hareketi denir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

A-E ve C-D seçenekleri aynı anlama gelmekle beraber, uçağın uçuşu sırasında, taşımaya katkıda bulunan elemanlarının dışındaki elemanların (inis takımları gibi) meydana getirdiği sürükleme kuvveti parazit sürüklemedir. Buna göre doğru cevap B seçeneğidir.

İniş takımları yerleştirilme düzenine göre üç gruba ayrılırlar. Bunlar: Kuyruk tekerlekli iniş takımı, Tandem iniş takımı, Burun tekerlekli iniş takımı. IV. seçenekteki sabit iniş takımları, iniş takımlarının içeri alınıp alınamamasına göre yapılan sınıflandırma kapsamına girmektedir. Buna göre doğru cevap E seçeneğidir.

Burun tekerlekli iniş takımlarında iki ana iniş takımı her kanadın altına, burun iniş takımı da uçağın burun kısmının altına yerleştirilmiştir. Ana iniş takımları uçağın ağırlık merkezinin arkasında, yardımcı iniş takımı ise ağırlık merkezinin önündedir. Buna göre doğru cevap A seçeneğidir.

Ölçüm pimi: Çok basit yapıda olan dikmelerde olduğu gibi en gelişmiş yapıda olanlarda da mevcuttur. Ölçüm piminin görevi, sıvının geçiş açıklığını değiştirmektir. İniş takımı yere değdiğinde pistonun hareketi ile bir bölmeden diğer bölmeye geçen sıvı akısı ölçüm pimi çapı boyunca değişir. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.